Motorsiklet Sürüş Teknikleri VE ÖNEMLİ BİLGİLER

motorsiklet kullanımında arka frenin önemi

Ön frenin motor durma gücünün esasını teşkil ettiği
doğrudur ancak arka freninde devreye girmesi daha düzgün ve
daha kısa mesafede durmak demektir. Bazı
durumlarda(dönüşlerde) gazı kesmek yada ön frene
müracaat yerine arka freni kullanmak şase üzerinde daha az
etki yaparak sizi dönüş hattında tutacaktır. Arka freni doğru
kullanabilmek için pedalının doğru ayarlanmış olması
gerekmektedir. Pedal rahat oturuş pozisyonunda iken ayağınızın
birkaç milimetre altında olacak şekilde ayarlanırsa bu sizi
garip oturma şekillerinden ve/veya kullanım zorluklarından
koruyacaktır.

Dönüşe girerken ön freni bırakıp motoru yatırmadan arka
freni bırakmayın. Bu hareket ön fren bırakıldıktan sonra
önün kalkmasını ve dönüş kuvvetlerinin
çatalları sıkıştırmaya başlamasından önce ön tarafın
kalkmasını engelleyecektir. Gazı açar açmaz eğer hızınız
fazla ise arka frenle hızınızı ayarlayın. Gazı kapatmak önü
aşırı yükler ve dönüş açınızı genişletir ama arka
freni kullanmak hattınızı daraltır sizi virajın içine
çeker. Fazla fren ve gaz kullanmaktan kaçının sadece
ön tekere ağırlık bindirmemek için yeterli olacak gazı
verin.

U dönüşü yaptığınız düşük hız manevralarında
ve hat aralarından süzülme sürüşlerinizde motorun
dönen kısımlarının açısal ivme etkileri sizin dengede
kalmanızı sağlar. Bunu arka freni kullanarak ve debriyajı hafif
kaydırarak devir tutturmak suretiyle kendinizin lehine bir avantaja
çevirebilirsiniz. U dönüşlerde arka freni bırakarak mı
yoksa debriyajı kaydırarak mı(kavrama noktasında tutup hafif ileri geri
hareketler yapmak) size ve motorunuza uygun denemelisiniz. Genel olarak
yeterli devir ve debriyaj kaydırması şasenin düzgün ve
hareket halinde kalmasına yeterlidir. Burada hız arka frence
düzenlenmektedir. Bu teknik debriyaj balatalarını ve arka fren
balatalarını aşındıracağı için bu parçalar sıkça
kontrol edilmelidir.

Yokuş aşağı dönüşlerde gaz açıkken arka fren bilhassa
uzun dönüşlerde çok fazla hızlanmayı önler.
Düz dönüşlerde gazı ön tekerin
yükünü azaltmak için mümkün olduğunca
çabuk açarken hızınızı arka freni kullanarak kontrol
edin. Yokuş inişlerdeki dönüşler ön tekeri
yüklerler ve sizin virajı açık almanıza sebep olurlar. Ama
gazı açık tutarak arka freni kullanmak motordaki ağırlık
dağılımını daha birbirine yakın(ön ve arkanın) tutarak size daha
iyi bir hatta kalma imanı sağlayacaktır. Pratik ve denemelerle arka
freni kullanan ayağınızın iyice ustalaştırılması, hassaslaştırılması
size güven verecektir. Böylece motorunuzu sarsmadan,
güvenle kullanabileceksiniz. Bu teknik sizi birçok endişe
verici durumdan kurtaracaktır.
(Motosikletler gaz verilince süspansiyonlarının üzerinde
yükselirler. Bu da sürücüye ilave bir yatırma alanı
sağlar ancak virajda yatmış vaziyette iken hızlanmadan gaz vererek
yükselmenin yapılması arka fren kullanımı ile olur.)

Virajlarda frenleme

Viraj dönmede anahtar hareket yaklaşmadan motorun
süspansiyonlarının üzerine yerleşmiş olması gerektiğidir.
Yani frenleme işini bitirmiş ve doğru hıza inmiş olarak viraja giriyor
olmanız demektir. Ağırlığınızın hafif bir gazla geri verilmiş olması
demektir. Frenleri ani sıkma yada ani bırakma, gazın veya debriyajın
sert kullanımı, beceriksizce vites değiştirmeler lastiklere binen
yükü değiştirerek motorun dengesini bozar. Ne olursa olsun
ön ve arka süspansiyonların dengeli tutulmasına dikkat
etmelisiniz.

Bir viraja yaklaşırken frenlerin tek bir işlevi vardır; motorun doğru
hıza getirilmesidir. Gidona viraj için kontra basmadan önce
frenlemeyi tamamlamış ve hafif gazlamaya başlamış olmanız için
iki neden vardır:

Süspansiyonun doğal durumuna gelmiş olması ve hafifçe
arkaya doğru basılmış olması, hafif gazlama bunun içindir. Bu
durum çatalların normal statik bükülmeleri veya
hafifçe boşalmış olması halidir ki cadde kullanımı için
ideal durum budur. Ön fren basılı ve ağırlık önde durumda
çatallar basılmış olur, rake(kaster) açısı azalır ve
gidon ağırlaşır ve doğru tepki vermesi azalır. Bu durumda motor
dikleşmeye ve dümdüz gitmeye çalışır.

Ön tekerin iki görevi vardır. Motora yön vermek ve
motoru durdurmak. Normal süratlerde hafif frenlemelerle ve hafif
yatış açılarıyla bu iş yapılır. Ancak sürat arttıkça
ve siz daha fazla yatırma açılarını kullanmaya başladığınızda
motoru yönlendirme görevi olan ön tekerdeki
yükü arttırmaktasınız. Bu anda bir de frene basarsanız durum
iki bileşenin lastiğin yolu tutma gücünü aşıp ya ön
teker kilitlenmesi yada ön tekerin kaymasına sebep olacağı bir
noktaya gelir. Bu durum kaza demektir.

Günümüz modern spor motosikletlerinin düzgün
yüzeylerde ön tarafının viraj alırken kontrolden
çıkması neredeyse imkansız gibidir ancak:

. Hala frenlerdeyseniz. (Frenleme devam ediyorsa).
. Aşırı yatırma açıları kullanarak dönüyorsanız. (Bu şartlarda iki lastikte tutmayı bırakabilir)

Viraj devam ederken motoru gazı kesmeden gerekli güçte
tutmak önün yükünü azaltır ve motorun
yönlendirilmesini kolaylaştırır ve arka tekerinde hafif
sürüklenmesine vesile olarak virajları daha dar açıyla
dönmenize imkan verir.

virajlardaki potansiyel tehlike

VİRAJLARDAKİ POTANSİYEL TEHLİKELER

Motosiklet kullanımında belki de en zevkli taraf dönüşlerdir.
Tek iz üzerinde giden bir araç olan motoru yatırarak
tüm ilgili güçleri devreye sokmak ve istenilen
yöne gitmek güzel bir duygudur. İster yollarda olsun yada
pistte bu hareketi yüzlerce hatta binlerce kere yapmış olsanız da
bu hareket her seferinde yine zevklidir ve yine heyecan verir. 40
yıldır belki milyon kilometre yol yapmış olsanız bile virajlara tam
doğru yaklaşma hızıyla, bileğin doğru kontra basıncını elciğe
uygulamasıyla, gaz tam kararında açık olarak ve ideal apeks
noktasına götürecek doğru yatış açısını tutturarak son
dakika ayarlamaları yapmadan dönülen viraj sayısı bir
düzineden fazla değildir. Viraj hattına girdiğinizde mutlaka son
dakika ayarlamaları gerekmektedir. Yere yapışmamak için
çok ani ve sert değişiklikler yapamazsınız. Bu tip hareketlerden
kaçınmak içinde ilerinizde neyin sizi beklediğini bilmek
zorundasınızdır.

Bir viraja girmek kritik bir andır ve bunu nasıl yaptığınız
önünüzdeki virajın size nasıl
göründüğüne bağlıdır. Bu viraj her gün
döndüğünüz bir viraj olabilir. İlk defa böyle
bir açı çizeceğiniz yeni bir viraj da olabilir. Her
gün geçtiğiniz bugüne kadar belki yüzlerce kez
dönmüş olduğunuz bir virajda olsa yoldaki her çatlağa,
yüzeyin bozuk kısımlarına bakın. Yüzeyi değerlendirmeden bir
viraja dalmayın. Bir dakika evvel oradan geçmiş olsanız bile
durum değişmiş olabilir. Öbür tarafta çalıların
gizlediği alanda arıza yapmış bir araç duruyor olabilir yada
geçen bir vasıtadan yola yağ, mazot dökülmüş
olabilir. Kum dökülmüş olabilir vs. Yatmadan önce
yol yüzeyinin durumunu değerlendirecek yeterli
görüşünüz olmalıdır. Bunu engelleyen bir çok
durum vardır. Peki ne yapalım diyeceksiniz. Yatmayın. İlerisini
göremediğiniz bir viraja kendinizi teslim etmeyin. Yavaşlayın,
hattınızın dış tarafından genişçe viraja girin ki bu size yolun
daha ilerisini daha erken görme imkanı verecektir.

Geniş viraj alış her durumda size avantaj vermez. Sağa dönen bir
virajda sizi orta şeride dolayısıyla karşı yönden gelen araca
yaklaştırır. Ya karşı yönden gelen araç orta şeridi
ortalamış geliyorsa! Yada yol yüzeyi kumlu veya yağlı ise ve bu
durumda motoru kaldırmanız gerekirse lastikleriniz sizi karşı yöne
geçirecektir. Ben tahmini olarak olabilecekler karşısında her
durumla baş edebileceğim bir süratte hattımın içinde
kalarak, öbür tarafta yola yuvarlanmış sizi selamlamak
için bekleyen bir kayayla tokalaşmamak için, tedbirli bir
dönüşü tercih ederim.

Dönüşü yaparken ben planladığım hattın
görebileceğim en ilerisini ve motorumun biraz ilerisini
görecek şekilde sürekli gözlerimi hareket ettiririm.
Çıkışa kadar tüm hattı görüp değerlendirdikten
sonra güvenli ise yatışa geçerim.

Maalesef her potansiyel tehlike görünür değildir. Yeni
dökülmüş mazot ve bazı soğutucu maddeler yol
yüzeyinde görünmesi adete imkansız maddelerdir. Burnunuz
size alarm verebilir. İnce bir tabaka kum ise hem görünmez
hem de kesinlikle kokusu alınamaz bir tehlikedir. Işıkta sizin
görüşünüzü kısıtlayabilir.
Gözünüzü alan alçak irtifadan gelen
güneş ışıkları herhangi bir şeyi görmenizi bile çok
zorlaştıracaktır. Tek elle motor kullanmak zorunda kalabilirsiniz şayet
iyi bir güneş korumalı vizörünüz yada
gözlüğünüz yoksa. Düşük irtifada asılı
duran güneş ayrıca dönüşler boyunca gölgeler
oluşturur. Gölgeli bir viraja yatıp ta girdikten sonra,
gölgede saklanan kum, yaprak döküntüleri veya diğer
kaygan maddeler yüzünden kaba etlerinin üzerinde kayarak
virajdan çıkanlar çoktur. Ayrıca gece yola inen
çiği ve henüz gölgede kaldığı için güneşin
kurutmadığı ıslak alanları fark etmek, yol yüzeyinden ayırt etmek
neredeyse imkansızdır. Kışın ise bu alanlar yol yüzeyinden ayırt
edilmesi çok zor siyah buza dönüşürler.

Sağa dönüşte bir engelle karşılaşıldığında, şayet bu engel
orta şeride çok yakınsa engelin dışından, sizin hattınızın
ortalarına yakınsa iç tarafından geçiniz. Hattınızın
ortasındaki bir engeli dışardan geçerseniz bu sizi yolun
kenarında ve kenara doğru yatık bir durumda bırakır ki ikinci bir
engelle baş etme imkanınız kalmaz.

Sola dönüşlerde engelin her iki tarafını da kullanabilirsiniz.

Açıklama: Yol hattı sizin gidiş hattınızı belirleyen iki beyaz
çizginin içindeki alandır. Virajın iç hattı
dendiğinde kastedilen taraf dönüş tarafıdır. Sağa
dönüşlerde sağ taraf ki yol hattının dışıdır, sola
dönüşlerde sol taraf yani yol hattının içidir. Virajın
dış tarafı ise dönüş tarafının tersinde kalan taraftır. Sağa
dönüşlerde yol hattının iç tarafı, sola
dönüşlerde yol hattının dış tarafıdır.

Her iki durumda da trafiğin durumu, engelin yeri önemlidir. Burada
kırma(ani yön değiştirmek) işlemi ile frenleme işlemi birbirinden
ayrılmalıdır. İkisi birlikte yapılmamalıdır. Engele bakışlarınız
kilitlenmemelidir. Engeli aşar aşmaz tekrar normal dönüş
hattınıza dönünüz.

Ters eğimle karşılaştığınızda motor eğim tarafına kaçmak
isteyecektir. Kontrayı bunu dengeleyecek şekilde sürekli
bastırmanız gerekir. Hızınız uygunsa motoru kaldırın. Dış taraftaki
pedala ağırlık veriniz.

Her bilinçsiz hareket büyük risk demektir.
Bilinçli ve kontrollü olarak pistlerde yarışmak dalgın veya
yorgun yada alkollü motor kullanmak kadar tehlikeli değildir.
Kurallara boş vermeyi adet haline getirenler bir an için
kendilerine hayatlarının, sağlıklarının bedeli nedir diye sorsunlar.











__________________

dar alanda U dönüş teknigi

Park yerlerinde oraya buraya çarpmamak, dar alanlarda U
dönüşler yapabilmek, tanıdık veya tanımadıklarınızın
önünde düşüp komik olmamanız için bu tekniği
geliştirmeniz şarttır. Ayrıca sizi lüzumsuz masraftan kurtarır.

Dönüşe başlamadan önce mümkün olduğunca geriye
oturun, sırtınıza destek olması için dizlerinizi depoya dayayın.
Bu aynı zamanda dirsek ve omuzlarınızı serbest bırakır ve ağırlık
didondan alınmış olur. Didonlara ağırlığınızı vermek yavaş
dönüş kontrol tekniğini bozar. Ayak ayalarınızla basılı
olarak dönüş yapılmaz. Ayağınız frenin pedalının
üstünde de olacak şekilde durmalıdır. Başınızı
döndürebildiğiniz kadar dönüş yönüne
döndürünüz (Mümkünse bir baykuşun nasıl
yaptığına göz atınız). Asla aşağıya, zemine yada yolun yanlış bir
yönüne bakmayınız. Baktığınız yöne gidersiniz.
Gözlerinizi ufuk seviyesine paralel bir çizgide tutunuz, bu
vücudunuzun viraj içine yatmasını önler.

Ayaklarınızın pedalların üstünde kalmasına konsantre olunuz.
Kaldırıp yol yüzeyinde sürterseniz zeminin bozuklukları
dengenizi bozabilir. Ayrıca depoya dayanmadıkları için sırtınıza
destek olma işlevi bozulur ve ağırlığınız kollarınıza binmeye başlar.
Tabi arka freni de kullanamazsınız!

Teknik:

Birinci vitestesiniz. Sıkı yürüyüş hızında(10km/s)
dönüşe başlayınız. Daha yavaş olursa devrilirsiniz. Motor
yatsın. Ön freni kullanmadığınızdan emin olun. Dönüşe 5
metre kala hızınızı ayarlamak için gerekli frenleme işini(buraya
kadar iki freni de kullanın) yapıp bitirmiş olmanız gerekmektedir. Beş
metre yakınlıktan itibaren ön fren bırakılmış ve arka
frende(kilitlemeden ve pompalama yani sabit bir basınçta tutmama
yapmadan) dönüşe başlayın. Burada gaz kolu sabit(stop
etmeyecek bir seviyenin üstünde açık ama çok da
bağırttırmayınız) tutulur ve debriyaj kavrama noktasında gereği kadar
açıp sıkmakla gazlama işlevini yerine getirmek için
kullanılır.

Dönüş esnasında süratinizi debriyaj gazlaması yerine
arka frenle ayarlamak durumunda kalırsanız daha yüksek motor
devrine ihtiyacınız olacaktır. Ayağınızı arka fren üzerinde sabit
basınçta tutun. Basınç değişikliği olmamalıdır. Pedala
uyguladığınız basınç motorun arka tekerin gevşek tutan
balatalara sürterek gitmesi noktasında olsun. Bu nokta ihtiyacınız
olduğunda frenlemenin başlayacağı noktadır. Eğer süratinizin fazla
olduğuna karar verirseniz sakın debriyajı sıkmayın. Bu motorun aniden
durmasına ve yan tarafına düşmesine sebep olur. Bunun yerine arka
freni kullanın. Sürati artırmak istediğinizde de arka freni biraz
bırakın.

Kontrollü bir dönüşü gerçekleştirebilmek
için debriyajı devamlı kavrama noktasında kullanarak(yarım
debriyaj) ta ki motor dik konuma gelinceye kadar gidin. Çıkışı
görünce yani dönmek istediğiniz yönü
gördüğünüzde debriyajı hemen bırakmayın. Bu gaz
açtığınızda kontrolsüz bir gidişe sebep olabilir.
Kontrolü kaybederseniz sakın ön frene dokunmayın. Bu tekeri
alta alır, denge kaybolur ve düşersiniz.

Şayet dönüşe başlamakta sorun olursa şunu unutmayın; kontra
tekniği sıkı bir yürüyüş hızında bile motoru yatırır bu
durum 5mil/saat üstündeki her süratte geçerlidir.


Normal sürüşün dinamiklerinin tersine yavaş
dönüşte motorun yattığı tarafa yatmak dönüş
çapını genişletir. Bu yüzden dik durulur. Gözleriniz
ufuk çizgisiyle paralel tutulmalıdır, bu sizin bedeninizi
dönüş içine doğru yatırmanızı engeller. Kontra ağırlık
denen bu usulle kumandalara da yakın olunur. Yakınlık kullanım
kolaylığıdır.

Bu hareketi gidonu tam sonuna kadar çevirebilinceye kadar
önce düz hatlarda daha sonra slalom şekillerde trafiğe kapalı
alanlarda alıştırma yaparak geliştirmelisiniz.

Not.: Motosiklet kullanımında bakışlarınızı doğru kullanmak
özellikle çok önem taşıyan bir noktadır. Hem peri
ferik(geniş açılı) hem de fovealı(dar açılı) bakış
yeteneğinden faydalanarak önünüzü ve
çevrenizi devamlı taramalısınız. Ayrıca aynalardan sık olarak
arkanızı da kontrol etme alışkanlığını kazanmanız sizi en beklenmedik
bir anda olmayacak kazalardan koruyacaktır.

kör virajlar ve sürüş teknigi

Ötesi görünmeyen virajlara yaklaşırken her zaman insanda bir endişe vardır. Ancak normalden biraz farklı bir viraj hattını seçmek bu gereksiz endişeyi minimuma indirecektir. Burada anahtar viraja biraz daha yavaş ve virajın görünen yarıçapından daha geniş bir hatla girmektir. Bu size engel çevresindeki en uzun görüntüyü sağlayacaktır. Sürücü bakabildiği en ileriye bakarak en sağdan viraja girmelidir. Burada önemli olan, hızınızın görebildiğiniz alanda gerektiğinde durabileceğiniz bir seviyede olmasıdır.

Kapanan bir viraj olması ihtimali göz önünde tutularak kör bir viraja girdiğinizde hızınızı gerektiğinde dönüşünüzü daraltacak bir seviyede tutunuz. Çıkışı gördüğünüzde apeksi azaltmaya başlayın ve giriş süratinizin düşük olduğunu göz önüne alırsak hemen gaz vermeye başlamanızın motor dinamiklerin oturmasını(yerleşmesini) sağlayacaktır. Dönüş açısının hiçbir zaman 180 derece olması mümkün değildir bu yüzden virajın artık kapanmasının mümkün olmadığını görebildiğiniz bir noktaya geldiğinizde viraj çıkışını görmeden apekse başlayabilirsiniz.

Herhangi bir engel arkasından fırlayıp çıkan bir vasıta bilhassa bir motosiklet çok şaşırtıcıdır ve siz gözlerinizle bunu takip etmeye zorlanırsınız. Sakın seyretmeyin yoksa yoldan çıkarsınız. Dikkatinizi yola verin ve mümkün olduğunca ileri bakın. Benzer şekilde önünüze aniden çıkacak bir engelden kaçış yolunuza karar verin ve engele uzun müddet bakmayın. Aniden çıkan objeler üzerinde bakışların kilitlenmesi kolaydır. Bunu engellemek bakışlarınızı istediğiniz noktaya odaklayabilme egzersizleri yaparak olur.

Viraja girerken kendinizi doğruyu yapmaya zorlamanız motoru dik duruma getirirken geri ödeme yapacaktır. Viraja hızlı girip erken apeks yaptığınız durumdaki hattın dışına kaçarak fren yapmak zorunda kalmadan gazlayarak virajdan çıkarsınız. Viraj girişinde mümkün olduğunca fazla dönüşü görebilmek motoru yönetme güveninizi artıracaktır ve sizin tam orta yerde bir sürprizle karşılaşmanızı önleyecektir. Yavaş giriş ve geç apeks virajın kapanması veya bir engel çıkması durumunda sürüş kontrolünü kuvvetlendirir. Sizi viraj çıkışında güvenli bir şekilde kendi hattınızda tutar.


Uyarı:

İki şeye dönüşlerde bilhassa dikkat ediniz:

. Kollarınızı kasıyor musunuz? Cevabınız evet ise bunu yapamayın. Kollar rahat olmalıdır. Kasılı kollar viraj hattınızın açılması demektir.

. Nefesiniz düzenli ve derin mi? Yoksa düzensiz ve sığ mı? İkinci şık yanlıştır ve siz paniklemiş durumdasınızdır. Birinci şık geçerli olmalıdır. Nefesinizi doğru kullanınız.

kapanan virajlar ve dönüş teknikleri

Kapanan virajlar şaşırtıcıdır, çünkü virajlara genellikle bunu bilmeden normal bir viraja yaklaşır gibi yaklaşırsınız. Bu yüzden de tedbir almazsınız. Birde bu viraj ilerisi görünmeyen bir viraj çıkarsa durum daha da kötüleşir. Bu yüzden hiçbir viraja gelişigüzel, bir rezerve hız bırakmadan girmeyiniz. Karşınıza yoldaki bir taş da çıkabilir, ters eğimli bir virajda olabilir ve kapanan bir virajda siz tümünü gerektiğinde bertaraf edebileceğiniz bir emniyet payına sahip olmasınız. Sürücünün kapanan bir viraja dış hattan doğru bir şekilde girmesi iyi bir görüş sağlar. İlaveten viraj daralırsa durumla baş etmek için iyi bir açı verir. Hiçbir viraja fazla agresif girmeyin.

Biz daima virajın içine doğru ve yolun ilerisine bakın deriz ve bu kuralın istisnası yoktur. Şayet bilmediğiniz bir yolda gidiyorsanız bu kural sizi daralan virajlar konusunda bir şey yapmak için çok geç olmadan uyaracaktır. Erken apeks kullanmaktan kaçının. Bu sizi viraj kapanmaya başladığı noktadan itibaren yolun dış kenarına sürükler. İdeal bir durum değildir. Motoru döndürmeden evvela frenleri bırakın sonrada ön tekerin yükünü hafifletmek için mümkün olduğunca çabuk gaz verin. Erken gazlamanın virajı dönmede motor üzerinde yaptığı olumlu etki sizi şaşırtacaktır. Sürücü henüz virajın 1/3 ünde olmasına rağmen frenleri bırakmış ve gazlama işlemine başlamış olmalıdır.

Arka fren motoru yavaşlatmak ve motorun dönüş açısını daraltmak için kullanılır. Bunu yapmak için önce arka freni kullanan ayağınızı iyice hassalaştırın ki kilitleme yapmayasınız. Motorların istisnasız tüm tiplerinde arka frene basıldığında arka şase alçalmaz ve arka lastik yere basmaz tam tersi arka teker üzerinde şase yükselir. Bu da traksiyonu (yol tutum) azaltır. Kilitlenmeyi kolaylaştırır. Arka fren asla sert kullanılmamalıdır. Arka tekeri yere bastıran gazdır. Fren değildir. Ön freni de sert kullanmayınız çünkü onu kilitlerseniz motor sizin reaksiyon süreniz çok üstünde bir hızla yatar. Basitçe viraj kapandıkça daha fazla yatma açısı verin. Bu yüzden hiçbir viraja tam yatmış halde girmeyin ki gerektiğinde daha da yatacak elde bir rezerviniz olsun. Arka fren motoru yatırır ve virajın içine doğru alır, ön fren motoru kaldırarak dışa çeker. Entegre ABS li motorlarda bu geçerli değildir. İki teker birden çalışacağı için motor her durumda kalkar.

Sürücünün viraj alırken panikleyip motoru dik duruma getirmesi çok büyük sayıda kazaların nedenidir. Halbuki birçok kişinin düşündüğünün aksine paniklenen virajlar aslında daha büyük süratlerde dahi alınabilecek virajlardır. Kapanan açılı bir virajda geciktirilmiş apeks sizin yolun ortasına doğru yaklaştırır. Ve siz motorun doğal bir şekilde yolun ortasına gelmesine izin verir ve virajdan çıkarsınız. Tabi yolu ayıran orta şeritten yeterince uzak olmayı ihmal etmeden.

viraj alırken gaz kontrolü

GAZIN KONTROLÜ:

Çıkışı görene kadar gazlamayın. Çıkış görünmüyorsa giriş süratinizi muhafaza edin.(Doğal gazlama).

Usta sürücüler ön ve arka tekerin traksiyonunda ani değişmeler olmaması için hassas bir şekilde gaz verirler. İdeal olan ağırlığın ön ve arkada eşit dağılıyor olmasıdır.

Yumuşakça gaz vermek süspansiyonları dengeye oturtur. Motorun her iki yönde de hafifçe yükselmesine neden olur. Buda zemin açıklığının yükselmesi demektir.(Bunun süspansiyon geometrisi ile de ilişkisi vardır, anti-çökme vs). Tersi olarak gazı keserseniz motor iki uçta da iner, süspansiyonları sıkıştırarak zemin açıklığını azaltır. Süspansiyonu sıkıştıran merkezkaç kuvvetinin etkisini gaz vermek dengeler. Yatmış durumda hızı muhafaza etmek için gaz vermek gereklidir. Motor yattığında lastik yere temas halkasının çapı küçülür. Küçülen çapı karşılamak için arka tekerin daha hızlı çevrilmesi süratin sabit kalması için gereklidir.

viraj problemleri ve sebepleri

VİRAJ PROBLEMLERİ I

Giriş hızı biraz fazla;

Sonuç; gözle takip zayıflar, yargı hataları olur, durum kötüye gider.

Yanlış tepkiler; gazı kapamak, yatık durumdayken sert fren yapmak, yolun kenarına bakmak.

Doğru tepki; Gazı devam ettirin(süspansiyonlar dengede kalır),
yön kontrolü için dönüş içine bakmak,
daha fazla yatmak için kontra basmak, ağırlığı viraj
içine aktarmak. Bu merkezkaç kuvvetini karşılayarak
motorun zeminden açıklığını(yüksekliğini) artıracaktır.

Giriş hızı çok fazla:

Uyarı: Altta açıklanacak doğru tepkiler, doğru yol ve doğru
trafik şartları ile beraber geçerlidir. Zamanlamanın
mükemmel olması şarttır.

Doğru tepki; motoru çabuk olarak dik konuma getirin, gidonu
düzeltin, maksimum düz hat frenlemesi yapın, frenleri
bırakın, dönüşün içine bakın, kontra basıp tekrar
yatın. Tüm bunlar en fazla 1-2 saniyede tamamlanamazsa yoldan
çıkarsınız.


Motosiklet parçalarının zemine sürtmesi:

Sebep; yüksek sürat. Bu durum fazla yatış gerektir.
Çözüm; daha iyi göz takibi, giriş süratinin
görüş mesafesi, eğim, yüzeyin durumu ve
sürücü yeteneklerine göre ayarlanması. Yavaş girip
hızlı çıkmak her zaman iyidir.

Sebep; uygun olmayan, çok fazla yatış açısı isteyen
sürüş hattı. Çözüm; düzgün giriş
hızı ayarlayın, sabit hızınızı muhafaza edin veya dönüş
boyunca gaz verin,

Sebep; gaz kesmek. Çözüm; yaklaşırken
dönüşün içine bakın (kenara yada diğer objelere
bakmak sürücüde gaz kesme iç
güdüsünü harekete geçirir), hattınızı
planlayın dönüş boyunca elciklere uygun basınç
uygulamaya çaba sarf edin.

Sebep; süspansiyon ayarsızlıkları veya yanlış ayar.
Çözüm; sürüş öncesi kontrollerini ihmal
etmeyin ve bu durumda tekrar yapın, süspansiyon sıkışmasını
azaltmak için hızınızı azaltın, gazı çevirmek(motorun
boşunu alana ve hafifçe yüklenmesine kadar)
süspansiyonların oturması için bu durumda da
gereklidir(hızı azalttıktan sonra gazı kapamayın-motoru boşta gider
duruma sokmayın), dönüş açısını büyüterek
yatış açısını azaltın.

Sebep; yük çok fazla. Çözüm; fazla
yük duruma uygun yeni süspansiyon ayarı gerektirdiği
için çözüm süspansiyon ayar bozukluğundaki
durumla aynıdır.

Sebep; ters eğimli viraj(taçlı yollar). Çözüm;
görüş kabiliyetinizi geliştirin(önceden
görün), hızınızı ve yatış açınızı azaltın.


Uygun olmayan hat seçimi:

Sebep; sürücünün kötü görüş
kabiliyeti. Çözüm; 12 saniye sonra olacağınız yere
bakın(90m), dönüşü inceledikten sonra viraja yaklaşırken
hattınızı planlayın.

Sebep; uygun olmayan hız. Çözüm; gazı çevirin, bileğinizi aşağıda tutun.

Sebep; uygun olmayan yatış açısı. Çözüm; kontra
basıncınızı gerekli yönde artırın yada azaltın, vücudunuzun
yatış açısını kontrol edin.


Yanlış ve doğru viraj dönüş grafik ve resimleri:

motorsikleti yan yatırma teknigi

MOTORU YATIRMAK:

Yatırmayı başlatmak için kontra tekniğini devreye sokun. Sağa
yatmak için sağa sola yatmak için sola basın.
Dönüşün ters tarafına doğru uygulanan kuvvetin
yaratacağı merkezkaç kuvveti bizi yönümüze
çevirecektir. İstenen yatış açısına ulaşılıncaya kadar
basınç uygulamaya devam edin. Basıncı önün
dönüş hattı boyunca dengelenebilmesi sağlayacak şekilde
ayarlayın.

Bedeninizi motorla birlikte yatırın; motoru bedeninizi dik tutarak
kendinizden uzağa itmeyin. Bazı sürücülerde sağ veya
sola yatma fobisi vardır. Bu korkunun 3 sebebi vardır; birincisi
sürücü korktuğu tarafla ilgili kötü bir kaza
geçirmiştir ve zihninde hala bu kazanın olumsuz izlerini
taşımaktadır, ikincisi sürücü kontra tekniğini
anlamamıştır, üçüncüsü sürücü
motoru araba gibi döndürmeye kalkmış ve felaketle
yüzleşmiştir.

Leanophobia (motoru bir yada iki tarafa da yatırma korkusu)
semptomları: Korktuğunuz tarafa dönmeniz gerektiği zaman
vücudunuz gerilir, kasılmalar olur. Vücudunuz dik kalır,
gözler dönüşe bakmaz(kısa
görüşlülük) veya kollarınızı kasarak dönmeye
çalışmak.

viraj alırken virajın içine bakma

VİRAJIN İÇİNE BAKMAK:

Baş ve gözler görsel yönlenme kontrolü sağlar. Baktığınız yere ve/veya objeye yönelirsiniz.

Başınızı ve gözlerinizi görme/algılama uyumsuzluğu olmaması için ufuk hattına olabildiğince paralel tutun.

Mümkünse çıkışa bakın, görünmüyorsa 12
saniye önünüze bakın. (12 saniye sonra olacağınız yer).

DEĞİŞİK DÖNÜŞLERE GÖRE UYGUN HATLAR:

Sabit açılı virajlar: Dıştan girin, dönüşün
ortasında apeksleyin, içe geçin ve dönüşün
dışından çıkın.

Kapanan(daralan) açılı virajlar: Dönüşe dışarıdan başlayın, geç apeksleyin ve dışarıdan çıkın.

Açılan(genişleyen) açılı virajlar: Dışardan dönüşe başlayın, erken apeksleyin ve dışardan çıkın.

Çoklu virajlar: Dışardan dönüşe başlayın, her
dönüşte de geç apeksleyin ve dışardan çıkın.

Kör(görüş olmayan) virajlar: Dışardan girin ve
çıkışı görene kadar dışarıda kalın(geç apekslemeyi
planlayın) ve dışarıdan çıkın.

motorsikletinizle virajı alırken süratin ayarlanması

Uygun giriş süratine karar verin. (Sizin tüm dönüş
boyunca hızı muhafaza etmenize veya kademeli arttırmanıza olanak
sağlayacak bir sürat).

Seçtiğiniz yol süratine uygun vites/hız oranını seçin.

Yaklaşım hızınızı yumuşak bir geçişle giriş hızına indirin.

VİRAJA YAKLAŞIRKEN İNCELENMESİ GEREKLİ NOKTALAR

. Yol işaret ve ikaz levhaları.

2. Virajın keskinliği ve yol yüzeyinin durumu.

3. Yolun eğimi.

4. Yaklaşan araçlarla olması muhtemel karşılaşma ihtimalleri

Motosiklet Teorisi #21 RISK YONETIMI

Tamamen risksiz motosiklet surmek mumkunmudur? HAYIR! Pekala, amacimiz
mademki keyifli, saglikli, bilincli motosiklet kullanimi o halde
hedefimiz guvenli, sorumlululuguna vakif bir surucu olarak kendimizi
egitmek ve karsilasabilecegimiz riskleri kontrol altinda tutmak, hatta
dusurmek.

Riski elimizin altinda, mumkun oldugunca kendi kontrolumuz icinde
tutabilme basarisi icin once “risk” in ne-neler oldugunu
anlamak zorundayiz.

Bizim icin “Risk”; yaralanma, hasar olusumu yada topyekun mal ve/veya can kaybi sansi veya olasiligidir.

Motosiklet surdugumuz surece (yada dikis dikerken, ava ciktiginizda,
ogle yemegi yerken, hatta uyurken kisaca ne yapiyor olursak olalim) bir
miktar risk her zaman alirsiniz.

Cevrede, ortaminizda herzaman arzu edilmeyen, zarar verebilecek
birseyler gelismesi sansi vardir. Ve bu olay cevre sartlariyla birlikte
surekli gelismekte, degismektedir. Eger bir tehlikeyi gozden kacirir,
yada tehlike olarak tanimlayamazsaniz risk duzeyi yukselir ve kendinizi
gercek tehlikenin tam gobeginde caresiz buluverirsiniz.

Bazi aktivitelerde risk duzeyinin yuksek oldugu zaten bilinir, ornegin
parasutle atlama, bugee jumping, dagcilik gibi…bu aktivitelere
katilanlar risk duzeyini dusurmek, kontrol altinda tutmak icin koklu
onlemler alir ve disiplinli bir sekilde uygular. Egitim gorur, kendini
egitir, yetenek ve fiziksel sinirlarini sonuna kadar zorlamaz.
Teskilati, takimi, giyimi, kusami her zaman tamdir. Kendisi ruhen ve
fiziksel olarak bu aktiviteye hazirdir. Iste motosiklet surucusu olarak
icine daldigimiz ortam, trafik, ve motosiklet surusu bu turden bir
aktivitedir.

Riski kontrol altinda tutabilmenin baslica yolu onu surekli analiz
edebiliyor olmaktir. “Ongoreceksiniz”…bu sartlar
altinda ne gibi bir risk olusabilir? Ve bu riski dusurmek icin benim
seceneklerim nelerdir.

Bu, motosiklete bineceginiz gunku hazirliklarla baslar, surus boyunca,
gun boyunca riskleri tanimlamak ve elimine etmekle surer. Zihinsel
olarak, en kotu senaryoya kendinizi alistirin ve bu senaryodaki sonucu
olumlu yolda degistirecek etmenlerdeki rolunuzu buyutmeye bakin.

Riskin paylasimi hakkinda da birseyler ekleyecegim…Evet risk
paylasilir. Siz herhangi bir risk aldiginizda cevreyle bu riski bir
oranda paylasirsiniz. Toplum buna izin verir, yada bazi hallerde
vermez. Ornegin sigara icmek riskli bir aktivite…kanser, kalp
hastaliklari, hatta en basitinden sacimiza sinen kokusu vs. baslica
bildik riskleri bu kotu aliskanligin ve bu riski goze alarak iciyor
tiryakiler sigarayi. Toplum bu riski paylasmaya izin vermez, yada soyle
diyelim. Bu riski baskalariyla paylasmaya hakkimiz yoktur.

Bir arac kullanmak ta beraberinde riskler getirir, ve toplum bunu
sizinle paylasir. Kaldirimda yuruyen her yaya, yoldan gecmekte olan her
aracla, tepesinden gecmekte olan her ucakla belli bir risk
paylasmaktadir. Yine benzeri sekilde yuksek duzeyde bir riski goze
alarak bunu baskalariyla paylasmaya hakkimiz yoktur. Yuksek hiz,
alkollu arac kullanma bunun sivri orneklerinden…Ya bilincsiz,
bilgisiz, yada kendi yetenek ve fiziksel sinirlarini zorlayan surucu?
Aldigi riskin yuksekliginin farkindami? Baskalariyla paylasmaya hakki
varmi?

Risk duzeyini degistirmek, kendimiz ve o riski paylasanlar adina
dusurmek bizim elimizdedir. Eger bunu yapamiyorsak motora atlayip
kendimizi “kara talih”in kucagina atiyoruz demektir ki
“bilinc”iniz bununla mucadele etmek ve kazanmak zorunda.

Yukarda “risk”in ne oldugu, nasil paylasildigi mezuuna
deginmistik…simdi de trafikte biz motorcularin karsilastigi
riskleri nasil kontrol altinda tutabileceklerine yogunlasalim. Once iyi
bir gorsel bilgi derleme uzerine calisalim diyorum.

Amerikan Motosiklet Guvenlik Vakfi der ki “savunma hattinin en
onundeki askerlerimiz gozlerimizdir”. Evet sadece gormek savunma
icin yeterli degildir ama komputerimize giden primer data akimi gozler
yoluyla elde edilir. Bir motosiklet seyahatinden aldigimiz baslica
etkilenim gorseldir. Gorme merkezi bu bilgileri alir ve egitimli bir
beyin bu bilgiyi isler. Ne kadar iyi egitilmisse o kadar iyi isler
tabii ki. Cevrede ne olup bitiyor, yaklasan aracin hizi, kenarda top
oynayan cocuklarin yonu, parketmis arac yola cikmaya hazirlaniyormu vs.

ABD de Ohio Universitesi surus sirasinda goz hareketlerini takip eden
bir arac gelistirmis ve bununla detayli incelemeler yapmis…bu
cihaz surucunun yolda nereye baktigini, nelere odaklandigini
kaydediyor. Deneyler sonucunda tecrubesiz suruculerin gozlerini cok az
hareket ettirdikleri ve risk duzeyi dusuk, luzumsuz ayrintilara uzun
sure odaklandiklarini saptamislar. Tecrubeli ve iyi suruculerin ise
genelde gidilen yone odaklanmakla beraber risk olusturabilecek cisim ve
olaylara yeterli zaman ayirdiklari gorulmus.

Demekki iyi goz aliskanliklari edinmek gerekiyor once…bunun icin baslica uc ana tema vardir.

1 Gitmek istedigin yone konsantre olun ve cevrenizdeki tarfigin hareketi ile beraber herzaman yeterli mesafeleri koruyun.

2 Mumkun oldugunca uzagi gorebilecek sekilde basinizi dik tutun.

3 Gozlerinizi hareket etmeye zorlayin ve siklikla aynalara, saga sola
kisa araliklarla kaydirarak cevrede ne olup bittigini surekli takip
edin.

Bu hizli hareketler saniyenin onda biri / ucte biri hizinda ani
odaklanmalar seklinde olmali ve genis gorus acisini hic kaybetmeden
esas bakis noktaniz daima ileri, hedeflediginiz yon olmali.

Fiziksel sinirlar her zaman bu gorsel veri akimini engeller.
Baslicalari uykusuzluk ve/veya yorgunluk, ki gozler ve bakis, basin
durusu “duser”. Daha yakina ve yolun sagina konsantre
olmaya baslarsiniz…digeri de alkol yada baska uyusturucu etkisi
olan kimyasallar (agri kesiciler, soguk alginligi ilaclari vb.). bu
durumda bakis ileri odaklanir ve goz hareketleri neredeyse sifira iner.
Kaza kayitlari motosiklet kazalarinin %50sinde alkol vb.
Uyusturucularin etkisini gostermektedir. Gorus potansiyel tehlikeyi
gorustur. Ne kadar iyi gorurseniz o kadar az risk alirsiniz. Ne kadar
az gorurseniz onun karesi kadar yuksek risk alirsiniz. Risk duzeyini
kontrol altinda tutmanin en kestirme yolu bu bilinci kazanmak…

Gorus kabul edilebilir sinirlarin altina dustugunde motosikleti hic
surmemek en dogru secimdir. Ornegin karanlik basti, yagis
var…bir motele girmek icin bir saniye bile tereddut etmeyin.
Bulabileceginiz en pahali otel bile hastahanede gecirebileceginiz
haftalarca suerbilecek aci bir tecrubeden kiyaslanamayacak kadar
ucuzdur. En ucuz, pis ve boceklerle dolu bir otel bile daha iyidir bir
kaza gecirme riskini goze almaktan.

Unutmayin morglar ve hastahane koguslari “bi sey olmas abi
yea” diyen binlerce cahil cuhela ile dolu…onlara
katilmayin. Ve su veciz Murphy kanununu hic bir zaman aklinizdan eksik
etmeyin “Kotu bir sey olma ihtimali varsa
olur”…ihtimalleri-riskleri kontrol etmek, sifira dusurmek
elimizde degil biliyorum, ama duzeyini dusurmek elimizde.

Motosiklet Teorisi #21 RISK YONETIMI

Tamamen risksiz motosiklet surmek mumkunmudur? HAYIR! Pekala, amacimiz
mademki keyifli, saglikli, bilincli motosiklet kullanimi o halde
hedefimiz guvenli, sorumlululuguna vakif bir surucu olarak kendimizi
egitmek ve karsilasabilecegimiz riskleri kontrol altinda tutmak, hatta
dusurmek.

Riski elimizin altinda, mumkun oldugunca kendi kontrolumuz icinde
tutabilme basarisi icin once “risk” in ne-neler oldugunu
anlamak zorundayiz.

Bizim icin “Risk”; yaralanma, hasar olusumu yada topyekun mal ve/veya can kaybi sansi veya olasiligidir.

Motosiklet surdugumuz surece (yada dikis dikerken, ava ciktiginizda,
ogle yemegi yerken, hatta uyurken kisaca ne yapiyor olursak olalim) bir
miktar risk her zaman alirsiniz.

Cevrede, ortaminizda herzaman arzu edilmeyen, zarar verebilecek
birseyler gelismesi sansi vardir. Ve bu olay cevre sartlariyla birlikte
surekli gelismekte, degismektedir. Eger bir tehlikeyi gozden kacirir,
yada tehlike olarak tanimlayamazsaniz risk duzeyi yukselir ve kendinizi
gercek tehlikenin tam gobeginde caresiz buluverirsiniz.

Bazi aktivitelerde risk duzeyinin yuksek oldugu zaten bilinir, ornegin
parasutle atlama, bugee jumping, dagcilik gibi…bu aktivitelere
katilanlar risk duzeyini dusurmek, kontrol altinda tutmak icin koklu
onlemler alir ve disiplinli bir sekilde uygular. Egitim gorur, kendini
egitir, yetenek ve fiziksel sinirlarini sonuna kadar zorlamaz.
Teskilati, takimi, giyimi, kusami her zaman tamdir. Kendisi ruhen ve
fiziksel olarak bu aktiviteye hazirdir. Iste motosiklet surucusu olarak
icine daldigimiz ortam, trafik, ve motosiklet surusu bu turden bir
aktivitedir.

Riski kontrol altinda tutabilmenin baslica yolu onu surekli analiz
edebiliyor olmaktir. “Ongoreceksiniz”…bu sartlar
altinda ne gibi bir risk olusabilir? Ve bu riski dusurmek icin benim
seceneklerim nelerdir.

Bu, motosiklete bineceginiz gunku hazirliklarla baslar, surus boyunca,
gun boyunca riskleri tanimlamak ve elimine etmekle surer. Zihinsel
olarak, en kotu senaryoya kendinizi alistirin ve bu senaryodaki sonucu
olumlu yolda degistirecek etmenlerdeki rolunuzu buyutmeye bakin.

Riskin paylasimi hakkinda da birseyler ekleyecegim…Evet risk
paylasilir. Siz herhangi bir risk aldiginizda cevreyle bu riski bir
oranda paylasirsiniz. Toplum buna izin verir, yada bazi hallerde
vermez. Ornegin sigara icmek riskli bir aktivite…kanser, kalp
hastaliklari, hatta en basitinden sacimiza sinen kokusu vs. baslica
bildik riskleri bu kotu aliskanligin ve bu riski goze alarak iciyor
tiryakiler sigarayi. Toplum bu riski paylasmaya izin vermez, yada soyle
diyelim. Bu riski baskalariyla paylasmaya hakkimiz yoktur.

Bir arac kullanmak ta beraberinde riskler getirir, ve toplum bunu
sizinle paylasir. Kaldirimda yuruyen her yaya, yoldan gecmekte olan her
aracla, tepesinden gecmekte olan her ucakla belli bir risk
paylasmaktadir. Yine benzeri sekilde yuksek duzeyde bir riski goze
alarak bunu baskalariyla paylasmaya hakkimiz yoktur. Yuksek hiz,
alkollu arac kullanma bunun sivri orneklerinden…Ya bilincsiz,
bilgisiz, yada kendi yetenek ve fiziksel sinirlarini zorlayan surucu?
Aldigi riskin yuksekliginin farkindami? Baskalariyla paylasmaya hakki
varmi?

Risk duzeyini degistirmek, kendimiz ve o riski paylasanlar adina
dusurmek bizim elimizdedir. Eger bunu yapamiyorsak motora atlayip
kendimizi “kara talih”in kucagina atiyoruz demektir ki
“bilinc”iniz bununla mucadele etmek ve kazanmak zorunda.

Yukarda “risk”in ne oldugu, nasil paylasildigi mezuuna
deginmistik…simdi de trafikte biz motorcularin karsilastigi
riskleri nasil kontrol altinda tutabileceklerine yogunlasalim. Once iyi
bir gorsel bilgi derleme uzerine calisalim diyorum.

Amerikan Motosiklet Guvenlik Vakfi der ki “savunma hattinin en
onundeki askerlerimiz gozlerimizdir”. Evet sadece gormek savunma
icin yeterli degildir ama komputerimize giden primer data akimi gozler
yoluyla elde edilir. Bir motosiklet seyahatinden aldigimiz baslica
etkilenim gorseldir. Gorme merkezi bu bilgileri alir ve egitimli bir
beyin bu bilgiyi isler. Ne kadar iyi egitilmisse o kadar iyi isler
tabii ki. Cevrede ne olup bitiyor, yaklasan aracin hizi, kenarda top
oynayan cocuklarin yonu, parketmis arac yola cikmaya hazirlaniyormu vs.

ABD de Ohio Universitesi surus sirasinda goz hareketlerini takip eden
bir arac gelistirmis ve bununla detayli incelemeler yapmis…bu
cihaz surucunun yolda nereye baktigini, nelere odaklandigini
kaydediyor. Deneyler sonucunda tecrubesiz suruculerin gozlerini cok az
hareket ettirdikleri ve risk duzeyi dusuk, luzumsuz ayrintilara uzun
sure odaklandiklarini saptamislar. Tecrubeli ve iyi suruculerin ise
genelde gidilen yone odaklanmakla beraber risk olusturabilecek cisim ve
olaylara yeterli zaman ayirdiklari gorulmus.

Demekki iyi goz aliskanliklari edinmek gerekiyor once…bunun icin baslica uc ana tema vardir.

1 Gitmek istedigin yone konsantre olun ve cevrenizdeki tarfigin hareketi ile beraber herzaman yeterli mesafeleri koruyun.

2 Mumkun oldugunca uzagi gorebilecek sekilde basinizi dik tutun.

3 Gozlerinizi hareket etmeye zorlayin ve siklikla aynalara, saga sola
kisa araliklarla kaydirarak cevrede ne olup bittigini surekli takip
edin.

Bu hizli hareketler saniyenin onda biri / ucte biri hizinda ani
odaklanmalar seklinde olmali ve genis gorus acisini hic kaybetmeden
esas bakis noktaniz daima ileri, hedeflediginiz yon olmali.

Fiziksel sinirlar her zaman bu gorsel veri akimini engeller.
Baslicalari uykusuzluk ve/veya yorgunluk, ki gozler ve bakis, basin
durusu “duser”. Daha yakina ve yolun sagina konsantre
olmaya baslarsiniz…digeri de alkol yada baska uyusturucu etkisi
olan kimyasallar (agri kesiciler, soguk alginligi ilaclari vb.). bu
durumda bakis ileri odaklanir ve goz hareketleri neredeyse sifira iner.
Kaza kayitlari motosiklet kazalarinin %50sinde alkol vb.
Uyusturucularin etkisini gostermektedir. Gorus potansiyel tehlikeyi
gorustur. Ne kadar iyi gorurseniz o kadar az risk alirsiniz. Ne kadar
az gorurseniz onun karesi kadar yuksek risk alirsiniz. Risk duzeyini
kontrol altinda tutmanin en kestirme yolu bu bilinci kazanmak…

Gorus kabul edilebilir sinirlarin altina dustugunde motosikleti hic
surmemek en dogru secimdir. Ornegin karanlik basti, yagis
var…bir motele girmek icin bir saniye bile tereddut etmeyin.
Bulabileceginiz en pahali otel bile hastahanede gecirebileceginiz
haftalarca suerbilecek aci bir tecrubeden kiyaslanamayacak kadar
ucuzdur. En ucuz, pis ve boceklerle dolu bir otel bile daha iyidir bir
kaza gecirme riskini goze almaktan.

Unutmayin morglar ve hastahane koguslari “bi sey olmas abi
yea” diyen binlerce cahil cuhela ile dolu…onlara
katilmayin. Ve su veciz Murphy kanununu hic bir zaman aklinizdan eksik
etmeyin “Kotu bir sey olma ihtimali varsa
olur”…ihtimalleri-riskleri kontrol etmek, sifira dusurmek
elimizde degil biliyorum, ama duzeyini dusurmek elimizde.

Motosiklet Teorisi #20, Yağmurda Sürüş

Yağmurda sürüş doğayla içiçe olan biz
motorcuların başlıca sorunlarından biri. Yağmurda görüş
mesafemiz daralır, otomobillerdeki avantajmız
“sileceği”nden yoksun olmamız büyük bir eksikliğe
dönüşür, yollar kayganlaşır, yayalar dikatsizleşir,
günlük güneşlik havada dahi
“görünmez” olan bizler hepten kayboluruz diğer
araçların buğulu cam ve ıslak aynalarında…ayrıca diğer
araç sürücüleri bu tip havalarda motosiklet
sürücülerini etraflarında görmeyi de beklemezler.

Yağmurda sürüş için önce biz hazırlıklı olmalıyız
bu şartlara biraz. Motosikletler yağışta kuru havaya gore daha fazla
arıza yapar. Su hava basıncıyla bütün elektrik devrelerinin
derinliklerine kadar girebilir, “aman basınçlı suyla
motosiklet yıkamayın” diye öğütte bulunan
bütün arkadaşlarınızın tavsiyeleri boşa gider ister istemez.
Yani motorun tüm su geçirmez noktalarının gerçekten
öyle olması gerekiyor.

Yağmurda sürüş için motosikletin ön camı olmalı,
ve bu turing tipi olmalı, lastikler bakımlı, taze, diş derinlikleri
yeterli olmalıdır. Sürüşten once tüm stop, sinyal ve
farlarının gerektiği gibi çalışır durumda olduğunu kontrol
etmelisiniz ayrıca.

Motor hazırsa sıra size geliyor… Bir yağmurluğunuzun olması ve
çizmelerinizin su geçirmez olması şart tabii...yağmur
mevsiminde bunları motorda bulundurmakta ve yağışı
gördüğünüzde ıslanmadan evvel giymenizde fayda var.
Tam kapalı bir kaskınız olmalı ve eldivenlerinde başparmak dışı yada
işaret parmağı iç kısmının süet olması lazim ki
vizorünüzü silebilesiniz. Kaskın havalandırması da
önemli, yağış sırasında sıcaklık düşer ve vizör kolayca
buğulanır. İşin aksi tarafı kaskın tepe hava kanalını kapatmanız
gerekir, çünkü oradan içeri su dolar ve kaskın
içi sırılsıklam oluverir hemen ki bu buğulanmayı daha da artırır.

Elleriniz için şayet su geçirmez eldiveniniz yoksa
büyük boy bir çift bulaşık eldiveni bulundurup bunu
normal eldiveninizin üstüne giyebilirsiniz, eldiven yenlerini
ceketin/ varsa yağmurluğun üstüne çıkartin ki
kollarınızdan içeri su yürümesin. Ancak bu plastık
eldiven vizörü silmenizi zorlaştıracaktır.

Vizörde ve otomobil ön camlarında su tutmaması için
kullanılan sprey mamuller vardir, bunlardan kullanabilirsiniz. Bunlar
akrilik vizöre herhangi bir zarar vermeyecektir ama yinede
kutuların üstünü okumak iyi bir alışkanlıktır.

Sıra sürüşe geliyor…Önce “uzun” farınızı yakarak işe başlayın.

Yağmur yağmaya başladıktan bir kaç saat sonra sorun değil ama,
ilk yağış anında yoldaki bütün kil, çamur, yağ,
pislik, antifriz, yakit artıklari vb. yüzeye çıkar ve
yüzey özellikle trafigi ağir yollarda çok kaygan olur.

Fren ve gazı daha pürüzsüz, yumuşak kullanmanız
gerekiyor. Takip mesafelerini artirmak lazim...zaten öndeki
araçlarin püskürttuğü su ve çamurdan da
uzaklaşmak için bu şart. Araçlari sollamaya pek meraklı
olmayın, hele kamyon,TIR gibi büyük tekerlekli araçlar
bir iki dakika süresınce bütün
görüşünüzü kaybettirecek kadar çok su
püskürtür yanlardan ki o sirada yagmur yağmiyor dahi
olabilir...yoldaki su yeter buna…

Yağmurda metal yüzeyler (menhol kapakları, ızgaralar, tren/tramvay
rayları, köprü genleşme ızgaraları vb) son derece
kayganlaşır. Plastik kaplı/boyalı (yaya geçidi çizgileri/
yol cizgileri vs.) kayganlaşır.

"Gözünüzle" kullanmaya calışacaksınız yağışta. Motorun
baktığınız yere gitmekte olduğunu düşünün sürekli.
Hızınızı virajlarda fazla yatmaya gerek kalmayacak şekilde ayarlamayı
unutmayın.

Su birikintisinden gecerseniz “aquaplaning” e karsi
hazirlikli olun ama unutmayın ki yağis sirasinda yolda özellikle
drenaj da yeterli degilse her zaman bir iki mm, yada daha fazla "su
filmi" bulunur ve bu da aquaplaning denilen olaya yol açabilir.
Yani illa "birikinti" olmasi gerekmez. “Aquaplaning”
tekerleklerin altından kaçamayarak sıkışan suyun aracı yoldan
kaldırması – kesmesi şeklinde özetlenebilir ve çok
tehlikelidir. Böyle bir şey başınıza gelirse yapılabilecek şeyler
çok kısıtlıdır, belki hafifçe gaz kesebilirsiniz o kadar,
gözünüzü karşıdan ayırmayın. Fren, vites, gaz ve
gidonla oynamayın, gidonu gayet relaks tutmaya ve elinizden geldigince
relaks olmaya, yapabiliyorsaniz sırıtmaya çalışın...Bu durumda
motorun bir yada iki tekerleği birden yerden kesilmiştir, düz bir
doğrultuda gitmiyorsanız düşersiniz. Yani virajlarda su
birikintisine girilmeyecek...yani gördüğünüz kadar
gitmeye çok daha fazla dikkat edeceksiniz. Aquaplaning
genellikle arka tekerlekte çekiş kaybıyla ortaya çıkar ve
bunu “motorun devrinin artması ama hızınızın değişmemesi”
şeklinde algılarsınız. Motor bu durumda yatmaya başlarsa
yapabileceğiniz tek şey yumuşak ve soğukkanlı bir kontra tekniği ile
düzeltmek olabilir.

Gece ve yağmurda sürüşü kesinlikle tavsiye etmem. Zaten
dediğim gibi görünmüyoruz, bu şartlarda
hiçkimsenin sizi görmekte olduğunu varsayamazsınız. Bir de
asfaltın rengi simsiyah olur, ve yol çizgilerinin
görünüşü de oldukça
zayıflar…Çukur, engebe, su birkintisi gibi tehlikeler
tamamen görünmez hale gelir. Vizorünüzdeki su
damlacıklarının ışığı dağıtması nedeniyle karşıdan gelen
araçların farları görüşünüzü tamamen
engeller. Cok risklidir ve gereği ne olursa olsun bu riski almaya
değmez.

Motosiklet Teorisi #19 . ELLER AYAKLAR VE OTESI

Forumlardan, ve bizzat karsilastigim acmazlardan anladigim kadariyla
motosiklette durus kadar makineyle fiziksel alis verisin temel
noktalari olan eller ve ayaklarin konumu, durusu ve kullanimi ile
ilgili bir tema incelememiz gerekiyor.

Gerci bir kac eski yazismada gecmisti ama burada olabildigince detayli olarak su gidon tutusu meselesine bir egilelim once.

Elcigi ayni otomobil direksiyonu zihniyetiyle tutarsiniz, yani ille
herkese gore dogru bir yontem yoktur. Kimi 3u ceyrek gece tutar, kimi
10 u 10 gece gibi tutar vs. ana kural relaks ve size gore en rahat
sekliyle tutmaktir. Boylece en guvenli tutus saglanabilir. Relaks
olmayan ve konforsuz bir tutusla hic bir araca hakim olamazsiniz.

Daha once yazdigim bir tabiri tekrarlayacagim, gidonu daima "bir genc
hanimin bilegi" gibi sIkmadan, kararli ve guvenli bir sekilde
tutacaksiniz. Soyle yapin... Eliniz, omuzunuz relaks olsun,
dirsekleriniz esnek ve kirilmamis olsun, elinizi yeterince ileri uzatip
dort parmaginizla fren ve debriyaj levyelerini kavrayacak sekilde
(kucuk parmagin ilk -tirnaga yakin olan- bogumu levyeye gelecek
sekilde) elciklerin ustune koyun. Avucunuzun seklini bozmadan
parmaklarinizla elcigi kavrayin. Iste tutus budur. Bu olay sirasinda
siritirsaniz relaks tutus hakkinda dah iyi bir fikriniz olur. (ciddiyim)

Fren nasil sIkilir...fren dort parmakla "progresif" olarak, yani
kararli ve gittikce artan bir basincla surekliligi bozulmaksizin
yeterli sonuc alinincaya kadar sIkilir. Iki parmakla fren yapmak yaris
teknigidir, cunku yarislarda motosikleti durdurmak soz konusu degildir.
Ileri duzeyde suruculer "durma"soz konusu olmayan frenlemelerde
kullanabilir tabiiki, bu "ileri duzey" den kastim "ne zaman iki ne
zaman dort parmak kullanilacagi hakkinda sasmaz bir tecrubeye sahip"
duzeydir. Ve bu ileri duzeyde suruculer ozellikle dusuk hizlarda durmak
gerektiginde daima dort parmakla fren yapar, cunku "precise" hassas
frenleme ancak ve ancak kucuk parmak ve yuzuk parmagi ile saglanir ve
neydi...ayni anda otomatik olarak motor gaz keser.

Debryaj nasil sIkilir...Bir defada tamami dort parmakla.

Motorsuz bir deney…Sag elinizin gerdirerek acin. Sag basparmak
“elcik”, isaret parmagi da “debriyaj kolu” dur.
Simdi sol elinizle sag basparmaginizi kavrayain. Farzedin ki elcigi
tutuyorsunuz, simdi ayni debriyaji sIkar gibi gibi sag isaret
parmaginizi dort parmaginizla cekin…sag basparmaginizi kirmayin.
Debriyajin tamamini bir defada sIkIn. Zaten dogal olarak oyle
calistigini goreceksiniz.

Ayaklara gelelim. Once Turkcede karsiligi olmayan bir bolgeden
bahsedecegiz, bu bolgeye Ingilizcada “Football” –
“Ball of the Foot” yani “Ayak Topu” deniliyor.
Ayak tabaninda, parmaklarin, ozellikle basparmagin ayaga baglandigi
yerde bir yari kuresel cikinti vardir. Bu bolgeye “ayak
topu” diyecegim. Bunu en iyi bisikletciler anlar, ozellikle yaris
bisikletlerinde “kalpiye” denilen bagciklar pedala
baglandiginda ayak pedala bu bolge ile basar. Ozel bisiklet
ayakkabilarinda da pedal kilidi ayagin bu bolgesine denk gelecek
sekilde ayarlanmistir. Iste motor surerken “peg” lere (ayak
basilan yerler) ayaginizin bu noktasi ile basacaksiniz (cruiser /
chopper kullananlar istedikleri gibi basabilir, bu tur motorlarda
ayagin fonksiyonu motorun surus mekanigini etkilemez).

Yani motor surerken bisiklette tup gaz tasiyan bakkal ciraklari gibi
ayaginizin ortasiyla basmaycaksiniz peglere, hele ayak burunlarini
disariya acmayi aklinizdan bile gecirmeyin.

Niye?

Cunku viraj tekniklerinde bir ileri asamaya geciyoruz da ondan. Buradan
sonrasini kontra teknigini bilmeyen, kullanmayan hic okumasin. Ve hemen
deneye gecelim…

Oturdugunuz yerde, simdi, ayaginizin tabanini yere basin ve dizinizi
yukseltmeye calisin…tabiiki mumkun degildir. Iste bu ayak ayni
tabanin ortasiyla peg e basiyor gibidir. Pekala, peg e bastiginizda
dizinizi bir iki cm kaldirabileceginizi kabul ediyorum, ama bu hic bir
ise yaramaz.

Simdi, ayak topunuzu (dikkat “topuk” degil) yerden
ayirmadan dizinizi yukseltin…Diz en az 7-8 cm yukselir ki iste
bu bize lazim olacak.

Soyle, diyelim sol virajdasiniz, sol elinizi ittiniz ve kontra ile
viraja girdiniz, hizinizi bin kere soylememe ragmen ayarlayamadiniz J
ve yeterli yatis acisini yakalayamiyorsunuz…sag dizinizi
kaldirin ve tanki dizinizle sola itimeye baslayin. Kalcanizdan dizinize
giden dogrultu virajin cikisini gosterecek sekilde…fazla degil.

Iste size kontra tekniginizi destekleyecek, asiri hizla viraja
girdiginizde biraz daha az ter fiskirmasini saglayacak bir teknik.
Unutmayin bu yanliz basina kullanilmaz, sadece kontrayi olagan ustu
durumlarda desteklemek icin.

Bir destek daha var, ki o da agirliginizi ayni anda sol peg e vermek.
Ve bunlari yapabilmek icin peglere ayak “top”unuzla (TOPUK
DEGIL) basiyor olmaniz gerekiyor.

Bu durusun bir diger avantaji, herhangi bir sebeple panige kapilirsaniz
virajda araka frene basmak gibi son derece tehlikeli bir hareketten
sizi alikoymasidir. Normal suruste ise sag yada sol ayagin fren yada
vites levyelerine gidip gelmesi son derece kolaydir. Aliskanlik
edinmeye bakin.

Peglere ayak “top”u ile basmanin bir baska ve onemli nedeni
daha var ki bunu da ozellikle enduro ve kros tarzi suruste
kullaniyoruz. Yolunuzda bir kasisle. yukselti veya cukur, motorun
suspansiyonuna vucudunuzla yardim etmeniz gerekir ve bunu da peglerde
ayaga kalkarak yaparsiniz. Birinci dikkat edilmesi gereken sel diz ve
dirseklerin hafif bukuk olmasidir ki enerjiyi yutabilsinler. Ve esas
enerji yutacak olan organ ise ayak bilekleri ve bilek diz arasindaki
genis kastir ki bunu da ancak peglere ayak topu ile basiyorsaniz
yapabilirsiniz. Komputerin basindan ayaga kalkip bir kac kez ayak
topunuzun ustunde, topugunuzu yere degdirip kaldirarak denerseniz bu
kasin nasil bir islevi oldugunu kolayca gorursunuz. Ayagin ortasi ile
basarsaniz bu kasi kullanamazsiniz.


Cogu motosikletcinin basina dert olan karpal tunel sendromunun baslica
nedeni sizin yanlis dizayn edilmis olmaniz degil, vucudunuzu dogasina
aykiri seylere zorlamanizdir. Relaks, naturel olmaya bakin. Yine
tekrar...Motosiklet boynuzlarindan tutup zaptetmeye calistiginiz bir
boga degil...tamamen teknik isidir.

Motosiklet teorisi #18, Yolda Yolculu Yolculuk

Evet sira yolculu motosiklet surusu teorisine geldi…Hani demistik ya..."motor tehlikeli ve keyiflidir ama grup surusu daha tehlikeli ve daha keyiflidir" gibi bir seydi...hah iste...bir yolcu ile seyahat en az grup surusu kadar tehlikeli ve onun kadar keyiflidir...hele hepsi yolculu bir grup gezisi tadindan yenmez dogrusu..

Yani yolculu geziyi siddetle tavsiye ederim ..emme velakin onceden yapilacak bircok sey var ki bu keyif burnunuzdan gelmesin...cunku yolcu ile motor kazasi tek basina olamaktan cok daha tahrip edicidir...hem sizi, hem cevrenizi...bir hata yaptiginiz ve yolcunuz olan sevgilinizin sakat kalmasina sebep oldugunuzu dusunun...bir an...tamam artik dusunmeyin, o kadar yeter.

Gelelim isin kitabina...once tabii sizin de tahmin edebileceginiz gibi, acemi birinin arkasina yolcu almasi dusunulemez. Once "solo" olarak yeterli tecrubeye kavusmali, "O" motorun butun inceliklerine, davranislarina vakif olmalisiniz. Virajlarda nasil, frenleri nasil, hizlanmasi nasil vs.

Kendinizi hazir hissetmiyorsaniz, hazir degilsiniz demektir.

Hic zorlamayin "sanslarinizi".

Diyelim hazirsiniz artik, bu buyuk keyfi paylasmak istiyorsunuz, pekala simdi kucuk bir gezi yapalim hep beraber.

-Bir Pazar sabahi gibi trafigin sakin oldugu, guzel bir gun secin.

-Esinize (bu "es" kelimesi surus esi anlaminda, arkadasiniz, kardesiniz de olabilir haliyle) kask, bir eldiven ve bir bot temin edin. Bir pantalon ve bir ruzgarlik (mont) giyiyor olmali. Kendi belinize biraz bolca bir kemer baglayin, ve siz de full aksesuar giyinin.

-Simdi burayi iyi dinleyin lutfen...
Amaciniz, ona motosikleti sevdirmek, sizin ne kadar "smooth" yumusacik ve sakin sakin, guven telkin eder bir sekilde motor kullandiginizi gostermektir. Motosikletin guzel guzel gezinti yapilabilecek, harika bir alet oldugunu gostermektir.
Yani kendinizden iyice emin olmalisiniz bu bir.
Yapilabilecek en buyuk hata esinizi korkutmak, hizli gitmek, sert fren yapmak, hizla kalkmak, tasitlarin arasina girip aralardan sivismak vs. dir. Bunlari yaparsaniz geri kalan omrunuzde (sayet yeni bir hayat arkadasi ise esiniz) yanliz bir surucu olarak kalacaksiniz demektir. Bir daha hic bir zaman sizinle gezmeye gelmeyecektir.

Yolcunun onunde tutunacagi saglam bir destek olmadigi gibi nereye gidildigi, ne zaman durulacagi, onde neler olup bittigi gibi bir fikri yoktur. Kendini tamamen size emanet etmistir...olayda "neredeyse" hicbir aktif rolu yoktur. En ufak bir urkuntu ona seyahati zehir edecek, "bir an once varcagimiz yere varsak ta kurtulsam" duygusu icinde yolunuza devam edeceksiniz.

Musteri memnuniyeti 1 numarali hedefimizdir arkadaslar.. Unutmayin, bu gunku yolcunuz yarinki motosikletli arkadasiniz da olabilecektir, ona bu olayi sevdirmek, yada gelecek omru boyunca nefret ettirmek tamamen sizin elinizdedir

Evet, simdi ona gerekli talimatlari verin, nelerle karsilasilabilir, ne yapmak lazim...buyrun...

-Ayaklarini basacagi yerleri ona tek tek gosterin.
-Tutunacagi yerleri tek tek gosterin, hic bir sekilde iki elini birden birakmayacak...hatirlatin.
-Motor calismadan, vites 1 e alinmadan ve surucu "haydi bin" isareti vermeden yolcu motora binmeyecek, basinizal nasil isaret edeceginizi ona gosterin.
-Zincir. arka tekerlek, egzoz gibi tehlikeli yerlere ayagini sokmayacak...tek tek gosterin...egzozun ne oldugunu herkes biliyor zannetmeyin.

- O belinize biraz bolca bagladiginiz kemere tutunacak. Ilerde "buddy belt" denilen tutamaklardan alirsaniz rahat edersiniz. Vucudu size ne kadar yakin olursa o kadar guvenli bir surus saglanir.

-Yolda virajlari alirken motorun saga sola yatacagini, bunun tehlikeli bir sey olmadigini, sadece "relax" olmaya calismasini soyleyin.

-Frende agirliginin one kayacagini, bununla savasmamasini, butun agirliginin tum vuduyla size yuklenmesini beklediginizi, buna hazir oldugunuzu soyleyin.

-Yesil isikta, durustan kalkisa gecerken motorun hizlanacagini, duruslarda iki eliyle tutunuyor olmasinin onemli oldugunu soyleyin.

-Duruslarda ayaklarini hic bir sekilde yere indirmemesi gerektigini soyleyin. Ne zaman inilecegini yine isaretle ona anlatacaksiniz.
Inilecek yere gelinmis olsa dahi sizden isaret almadan yolcu inmemelidir. (Manevraniz bitmemis olabilir, arkadan araba geliyordur ve siz aynadan goruyorsunuzdur ama o gormuyor ve kasktan dolayi duymuyordur vs.)

Bu inis - binis isini motor calismaz durumda iken bir kac kez deneyin. Yolcu yuzu donuk olarak motora yanasir, sol elini surucunun omuzuna koyar, sol ayagini ayak destegine yerlestirir ve kendini bu tek ayak ustunde havaya kaldirirken agirligini biraz one verir. Surucuye asilmamasi lazimdir, yoksa ikiniz birden motoru sol yana devirirsiniz. Kotu bir tecrubedir.
Inerken de ayni hareket tersinden yapilacak haliyle. Yolcu sag ayagini basacagi yere onceden bakmalidir, muhakkak uyarin. Kaldirim, su izgarasi, bir tas parcasi, camur vs olabilir, duser, sizi de dusurur.

Surucu bu olay sirasinda ileri bakacak, relax olacak ve motoru saga sola yatirmayacak.

Nasil ki in-bin emrini surucu veriyorsa, dur kalk emirlerini de yolcu vermelidir. Bindikten sonra, "tamam hazirim gidelim" isaretini almadan harekete gecmeyin.
Yolda, yavas, dur vb. bir isaret aldiginizda ne deniyorsa yapin, yolcunun kafasini bozmayin...

Surus sirasinda konusmaya calismayin, bir iki belirlenmis isaret olsun aranizda, cok gerekiyorsa onlari kullanin. Konusmalar genellikle anlasilmaz, tartismalara, yanlis anlasilmalara, gerilim ve tatsizliga neden olur. Surucunun dikkati dagilir vs. (kac paralik dikkatiniz var? bosuna harcamayin)

Ilk surus kisa, trafikten uzak, en iyi bildiginiz rotada, elinizden geldigince GUZEL bir gezi olsun. Gittiginiz yerde durup bir seyler icebileceginiz bir cay bahcesi vb. bir yer olsun. Dag basina gidip, "ihi ihi...ni guzel diimi", deyip haldir huldur geri donmeyin. YANLIZ degisiniz. Unutmayin, O nun az once goze aldigi geziyi belki siz goze almayabilirdiniz.

Ilk bir iki gezinin bu sekilde ve basarili gectigini varsayarsak sira ciddi hazirliga, ve gezilere geldi demektir.

Giyim kusam...evet, sizin ustunuzde ne varsa onun da olmali, hatta daha iyisi olmalidir. VE her zaman giymelidir. Ayni sizin gibi.
”ALL THE GEAR ALL THE TIME" – “HER ZAMAN TAM KUSAM”, yani, full aksesuarini-koruyucularini her zaman giyecek, kullanacaksiniz.

Bir de artik ona virajlarda motor yattiginda relax olmanin yani sira "sizin baktiginiz tarafa" bakmasini ogretebilirsiniz. Bu kadari guvenli surus icin yeterlidir.

Su ilave bilgilerle bu gunku ahkami bitiriyorum...

- Eger motorunuzda yolcu selesi yoksa, yolcunuz da olmayacak demektir.
- Yolcu daima arkaniza biner. Onunuze cocuk falan almayi aklinizdan dahi gecirmeyin, cok COK tehlikelidir.
- Lastik basinci ve suspansiyon ayarini degistirmeniz gerekebilir.
- Motor daha yavas hizlanir ve daha zor durur. Takip mesafeleriniz artirin, ve ozellile yokus asagi ve/ veya frende sirtiniza binecek yuke hazirlikli olun. Frenlerinizi iki defa kontrol etmelisiniz.
- Virajlarda "daha onceden ustalasmis oldugunuzu varsaydigim" kontra teknigini kullanin, ozellikle motoru asiri yatirmamaya gayret edin (yani hiza cok dikkat edin).

Haydi tatli geziler...

motorsiklet kullanımda çevrenin tepkisi


Once ustunden gecmek istedigim bir iki sey var, once onlari dile getireyim...

Bir; once ustad Cahit Sitki nin bu millete ettigini daha hic kimse etmemistir. Iste bu agzimdaki baklayi bir cikartayim dedim. Milletimizin yetistirdigi bu buyuk sair, Cumhuriyet doneminin acili buruk zor yillarinda yasamis, genc yasinda hastalanmis (verem), ve bu melankoli icinde 35 yas siirini yazmistir. Bu siir butun bu ruh hali dikkate alinmadan yillar ve yillar boyu okunmus dilden dile gezinmis veee akillarda kala kala "Yas 35 yolun yarisi eder" misrai kalmis, ve butun bir ulus (hani neredeyse) 35 yasin gercekten yolun yarisi olduguna inanmis ve inanmaktadir.

Bu durum buyuk sair in kendi sahsi saglik ve o donemin ruh hali ile ilgili olup BIZIMLE HICBIR ILGISI YOKTUR. Bana bir ornek teskil etmiyor.

Yani "30 yasima geldim, bu saatten sonra motosiklete binmeye baslarsam elalem ne der?" sorusunu kafanizdan silin.

Size yazdim, pek dindar biri degilimdir ama tanriya inanirim diye, sizde inanin ve OlUmu tanriya birakin. Yani nasil ki siz nasil, ne zaman ve hangi sartlar altinda, hangi gezegenin hangi koordinatinda dogacaginiza karar vermediyseniz, olumunuze de ayni sekilde karar verecek degilsiniz. Verimli, onurlu, durust bir hayat surdurmeye bakin. Tadini cikartin, dunyayi, hayati, insanlari sevin. Iyi titresimler yayin, iyi titresimlerin pesinde kosun.

"Ortayas krizi" olayina da deginelim...(toplayabilirsem sonunda helal olsun bana yani)

Nasilki, bebeklik, cocukluk, (bizde adi konmamis olan ) teenager (onlu yaslar), delikanlilik, ihtiyarlik vb. donemler ve bu doneme ozgu davranis, algilama bicimleri varsa 30-70 yas arasindada bir olgunluk donemi vardir ve BU BIR "KRIZ" DEGILDIR. Bir takim seylerin zamani gelmistir artik...zaten bu "zamaninin gelmis olmasi" durumu bu yukarda saydigim her doneme ozgu bir olgu degilmi? Kimisi 20 yillik karisini bir Rus dilberinin beyaz tenine degisir, kimisi 40 yillik ulkesini degistirir, Kimisi tutar bir tekne alip acik denizlere yelken basar, kimi de tutar bi motosiklet alir...Anliyormusunuz..."Bir seylerin zamani gelince" o seyler yapilir. Egitime baslanir, hacca gidilir, bekarete bir nokta konulur, sunnet olunur, evlenilir, yerimiz genclere terkedilir....icimizdeki, genlerimize yazili saati durduramazsiniz. Esas kriz onunla mucadeleye basladiginiz zaman ortaya cikar.

Biz bu dunyaya bir elimiz yagda bir elimiz balda yasamaya gelmedik...oyle olsaydi Ortaasyadaydik daha. Anamizin sicak evindeydik, yeni kitalar orda oyle kesfedilmeyi bekliyordu, aya gitmemistik, baska gezegenlere gidecek ilerki nesilleri hayal etmiyor, hayvan gudup, sebze yetistirip yuvarlanip gidiyorduk.

Kesfedilmeyi bekleyen koca bir kita var burnumuzun dibinde ki o bizim kendimiz, kendi benligimiz, kendi yetenegimizin limitleri. Urkutucu, cesaret isteyen bir arastirma gezisidir bu.

Boyle devam edersem hayatta bitiremeyecegim bu mevzuyu, o yuzden bizim dar motor alanina donelim diyorum...ama arkasina boyle bir fon cizmeden nasil anlatabilirdim ki...

Simdi, siz motor alip binmek, ogrenmek ISTIYORSANIZ eger, bunu yaparsiniz. Sizi kimse durduramaz. Kimseyi ikna etmeye gerek duymazsiniz. AMA siz kendinizden emin degilseniz, "yahu bu benim yiyecegim bir halta benzemiyor" duygusu icindeyseniz, iste o zaman cevrenin destegine ihtiyaciniz var demektir. Burada ben sidiye kadar "pek" kimseye motor konusunda cesaret verici, "haydi aslanlar yapin su isi, korkmayin bisey olmaz" filan diye bir sey yazmamama ragmen benim yazdiklarimi cesaret verici bulmanizin (en azindan bazilari tarafindan) nedeni bu iste. Bilgiye acsiniz-aciz, merak ettiginiz bir sey var, ayri bir dunyanin kapisi var onunuzde ama kapinin ardinda sizi neler bekliyor bilmiyorsunuz...ben ve benim gibi bazi bilgi paylasimindan yuksunmeyen insanlar, yazarlar bir takim ipuclari verebiliyoruz sadece, gerisi size kaliyor. Burada benden baskalari da var yardimi esirgemeyecek, yol gosterecek, benden cok daha bilgili-tecrubeliler var yolun(m)uza isik tutacak, yeter ki siz "yol" da ilerlemek isteyin. Bende yolun sonunda degilim...onumuzdeki gunler, yillar neler gosterecek bilmiyorum..benimde bilgiye, tecrubeye en az sizin kadar ihtiyacim var...ama gercek arayis budur zaten. Bitti, tamam, ogrendim, iste bu, diye birsey yoktur. Bu duygu tuzaktir, sinegin yapistigi "bal" dir...Ve TEHLIKELIDIR.

Siz hic acemi bir kayakcinin dusup kolunu bacagini kirdigini, ciddi bir kaza gecirdigini gordunuzmu? (istisnalar vardir muhakkak) Kayak kazalari her zaman bu isi dogru durust bir temele oturtmadan ogrenmis, "artik tamam biliyorum, kaptim bu isi" kanisi ile tepeden asagi kaptirip inenlerin, limitlerinden haberleri olmayanlarin basina gelir. Motorda da bu tamamen aynidir. (burada kaza geciren profesyonellerden bahsetmiyoruz, sebebi yarisma ortamidir. Simdilik konumuzun disi)

Isi biraz pratige dokelim...yazdiklarimi okuyun, tabii ki yetinmeyin, sorun, sadece bana degil...bu konularda kitaplar, dergiler var, elestirici-akilci gozlerle tarayin bunlari. Diyelim hic tecrubesiz, ama motora ilgili birisiniz...bir kursa yazilin. Iyi kotu bir motorla kurs alin, sonra ehliyet alin... Bu uzun bir yol, aceleye getirmeyin, once hafif, kullanmasi kolay bir motorla trafikten olabildigince uzak tecrube kazanmaya bakin. Ilk denemelere bir CBR la baslamanin intihardan farksiz oldugunu yazdim burada defalarca, bu hataya dusmeyin. Bugunun dunya sampiyonlarinin izledigi yol budur, baskalarinin tecrubelererinden yararlanmak, onlarin yaptigi hatalari tekrarlamamak insan beyninin yetenegidir. Bunu kullanin.

Iste bu saglam adimlar sizin ihtiyaciniz olan ozguveni saglayacak. Sonra gerisi kendiliginden gelecektir. Bunun yasla basla, coluk cocuga karismis olmanizla alakasi yok...kendinizle alakasi var. Sonra hedef te onemli...45 yasinda motora binip Marmara bolge sampiyonu olmak gibi bir hedef koymayin kendinize. Yetenek onemlidir, ama islenmemis yetenek hicbir ise yaramaz. Muthis bir muzik kulaginiz olabilir ama oturup bir enstruman ogrenmediyseniz vaktiyle, sadece kendinizi eyleyebilecek kadar faydalanabilirsiniz bundan. 5 yasindan baslayarak gunde 4 saat piyano dersi almadiysaniz 35 yasinda resitale cikamazsiniz.

Motosiklet kendi limitlerinizi tanimak icin bir enstrumandir, limit ise esnek bir cizgi...koptugu yerde olumcul bir ucurumda bulursunuz kendinizi. Hamur acmak gibi...yavas yavas, yedire yedire, ama hep genisleterek...koparmadan, delmeden.

Iste bu yola girdiginizde cevreniz zaten sizi goruyor olacak, onlar da sizi destekleyecek. Aya giden astronotu, muthis bir sov yapan sirk cambazini, bir maraton kosucusunu, bir otomobil yariscisini desteklemiyormuyuz? Niye adam her an olebilir yahu ! Niye alkisliyoruz? Gareziniz mi var kardesim??? Niye daha hizli, niye daha yuksek, niye butun ulus ayaga kalkiyoruz halterci iki kilo daha fazal kaldirsin diye? Dusmanmiyiz bu adamlara? Bir sey olsa hosumuza mi gidecek? HAYIR!

Insanlik adina limitleri esnetiyorlar...kendileri adina...bizim adimiza...Sehirce, ulusca, insanlik olarak destek oluyoruz sirasinda, birakin akrabayi esi dostu...

Evet motosiklet tehlikelidir...bisiklet, ucak, otomobil, askerlik, paten, futbol, yuzuculuk, balikadamlik, karate, bugee jumping...n'apalim simdi yani?

motorsiklet teorisi saga donus teknigi

"Evet “Sola Donus” konusunda epey birseyler yazdik cizdik, en azindan cogunluk tarafindan simdiye kadar hep ayni sanilan sola ve saga donusun ayni olmadigini, neden sola donuslerde zorlandigimizi,, neden daha cok kaza oldugunu idrak ettik beraberce…Maalesef yollar kapali daireler seklinde olmadigindan, bazen (!) saga da donmemiz de gerekir…: ) Hele yolunuzu kaybedip bir otoyol yoncasinda takildiysaniz sabaha kadar saga donebilirsiniz

Sola donuste anlattigim bir test fasli vardi, ve biliyorsunuz artik motoru laboratuar sartlarinda saga dondurmek, bir yandan gaz veren elle ayni anda onu saga itmek zorunda oldugunuz icin, gerektiginde on freni kullanabilmek icin hazir beklediginiz icin daha zordu. Ama kazin ayagi sokaga ciktiginiz zaman oyle degildi. Cunku bu kez yolun “kamber acisi” sizin lehinize calisiyor. Govdenizin karsidan gelen trafik seridine gecme tehlikesi de yok. Ayrica gitmekte olan yone bakmakta mesafe ve virajin gelecegi hakkinda tahminlerde bulunmak sag yanda bir suru referans cismi (kaldirim, agaclar, yayalar, telefon direkleri vb.) oldugu icin daha kolay.

Simdi biraz da hem sag hem sol virajda kullanabileceginiz bir puf noktasi vereyim. Surucunun bakis acisindan virajlarda yollar ilerde sifir olup bitiyormus gibi gorunur. Yukardaki basit cizimi bunun icin yaptim. Iste bu yollarin, cizgilerin birlestigi noktaya “ok ucu” diyoruz. Bu ok ucu yaricapi sabit bir virajda, hiziniz korudugunuz surece sizle aranizdaki mesafeyi korur. Viraj biterkende yokolur gider.

Eger bu ok ucu sizden hizla uzaklasiyorsa viraj yaricapi buyuyor, “viraj aciliyor” demektir. Eger size dogru yaklasiyorsa da tam tersi, viraj yaricapi daraliyor, viraj sertlesiyor-kapaniyor anlamina gelir. Herhangi bir viraji guvenle almanin baslica sartlarindan biri gozunuzu bu ok ucuna dikmeniz, onu hedeflemeniz, “genis gorus acinizla” da cevreyi taramanizdir.

Hic unutmayin, motor nereye bakarsaniz oraya gider. Ve bu ozelligi kendi avantajiniza kullanmasini bilin. Virajda hedefiniz “ok ucu” dur…Virajin CIKISI dir.

Yani simdi biraz da “Object Fixation Syndrom” – Hedefe Kitlenme Sendromu- ndan bahsetmem gerekiyor.
Ikinci dunya savasinda hava catismalarina katilan havacilarin baslica dertlerinden biri pilotlarin ates etmekte olduklari ucaktan gozlerini ayiramamasi ve gidip o ucaga yada ucusan enkazina carpmasiydi. Sonradan bu sendromun adi konulmus, ve avci ucagi egitiminde hedef vuruldugu anda pilotun gozlerini baska bir yere, tercihan kacis rotasina cevirmesi egitimi verilmeye baslanmistir.

Ayni dert biz motorcularin basinda da vardir. Yolun ortasinda bir cukur gorursunuz, gozunuzu ayirmazsaniz doogru bodoslama girersiniz icine. Yada daha tehlilkelisi, viraj alirken virajin icinde-karsisinda bir cisme-olaya gozunuz takilir…hatta soyle olur; hiziniz fazladir biraz, bu hizla viraji alamayacaginizi sanirsiniz/dusunursunuz bir an icin, panige kapilir ve carpmaniz muhtemel yere kitlenir gozleriniz. Ve motor hic sasmaksizin o kitlendiginiz yere gider.

Bu durumda ne yapmalisinz? Hemen basinizi /gozunuzu -tum varliginizi- kacis noktasina cevirin. Virajda iseniz ok ucuna. Degilseniz daha tehlikesiz baska bir referans noktasina, mesela o korkunc cukur yerine yanindaki daha kucuk/masum cukura yada sol ilerdeki sigara paketine vs. Kendinize her zaman guvenle kitleneceginiz hedefler bulun ve bunu motor surerken bir eglence haline getirin.

“Panik” bilgisizlik ve tecrubesizlik sonucu ortaya cikan bir yangindir. Pek cok nedeni vardir ve herseyi berbat eder. Iste hedefe kitlendiginizde yeni hedef secmek/ hedef degistirmek bu yangini sondurmek icin birebirdir. Bu bilgiyi tabii ki bisiklet, otomobil, jetski vb. Her aracta kullanabilirsiniz.

Bol virajli yollar dilerim…

motorsiklet teorisi sola dönüş teknigi

Baska aracin etken olmadigi, viraj alma hatasi sonucu meydana gelen motosiklet kazalarinin buyuk cogunlugu sola donerken oluyor. Cunku "Sola donmek, saga donmekten daha zordur!"..

Aslinda konuya biraz geriden baslayalim ve kontra teknigini hatirlayalim.Nasildi? Solu it sola don, sagi it saga don.kisaca tabii.

Simdi hemen bir deneyle yukarda yazdigim tezi curuteyim; oturdugunuz yerden sol elinizin iciyle onunuzdeki masayi itin.Ayni motordaki gibi on-kolunuz yere parallel, relaks bir tarzda. Kolayca gittigini goreceksiniz. Simdi, sag elinizi yumruk yapip, sanki gaz verir gibi bukerek, yumrugunuzla itin. Evet eliniz biraz aciyabilir ama hemen anlayacaksiniz ki sol kolun verdigi gucu veremiyorsunuz. Solu itmek daha kolay yani. Genis duz bir alana cikalim ve kontra teknigini hem saga hem sola deneyelim.saga donerken ayni zamanda gaz da verdigimiz icin bunun sola donusten biraz daha zor oldugunu gorursunuz.iste yukardaki tez ikinci kez curutulmus oldu...

Bir baska konu da viraj yaricapi ile ilgili. Bir virajin yaricapi ne kadar buyukse o viraji almak o kadar kolaydir degilmi? Yani aslinda dumduz bir yol yaricapi sonsuz bir daire parcasidir.Neyse lise ogretmenligi bir yana, diyecegim su ki sola donuslerde virajin yaricapi her zaman saga donusten daha buyuktur.Hoppalaa..mi.unutmayin saga donerken saginizda kaldirim, sola donerken solunuzda karsi / gelis seridi vardir.iste bu seridin eni kadar daha buyuktur yaricap. Ve iste ucuncu kez yukardaki iddia curutuldu.(Tabii pistlerden, tek seritli-yonlu yollar gibi ozel durumlardan bahsetmiyorum.) Yani sola donusun aslinda daha kolay olmasi icin butun sartlar hazirdir. Tabii bunlar hep laboratuar sartlari altinda, ve ucaktan bakinca...

Gecenlerde "kamber" yada Turkce "Kambur" diyebilcegimiz bir acidan bahsettiydim, biliyorsunuz yollarin ustu su tutmasin diye ortalari yuksek, kenarlari dusuk yapilir ki yagmur suyu yolda gollenmesin. Iste bu kamber acisi sag virajda motoru daha kolay ve guvenli yatirmanizi (motorun yatmasini) sagladigi gibi sol virajda ise tam aksi, viraj almayi dengesiz, ve guvensiz hale getiriverir. Ayni yaricaptaki sag ve sol viraji ayni maksimum hizda almaniz mumkun degildir. Sol virajda motor yere yapisiverir (lowsiding), dolayisi ile daha yavas girmeniz gerekir. Ama az once bahsettigim gibi sol virajlar her zaman sag virajlardan daha uzun yaricapli oldugu icin bu dezavantaj ortadan kalkar. Ama kamber acisi dezavantaji (buna "ters egim" de diyebilirsiniz) herzaman orada sizi beklemektedir.

Bir diger dezavantaj ise kamber acisinin minimum odugu yer olan iki seridin birlestigi yer, yani yolun (seridin degil) tam ortasindaki cizgiden kullanmak icgudusudur. Bu durum hem orta cizginin (plastik yada boya) kaygan olmasi (ozellikle yagista) ve hem de tekerlek sizin seritte olmasina ragmen yatis sebebi ile vucudunuzun karsi seride gecmis olmasi dolayisi ile gayet tehlikelidir. Bu yuzden once yolu ortalarsiniz, sonra bakarsiniz karsidan biri geliyor, hop biraz saga kayarsiniz, bu sefer kamber acisi yuzunden motor yatis acisi/gaz/denge dagilmaya baslar, yine ortaya gecer, yada gaz kesmek gibi yanlis birsey yapabilirsiniz, arkadaki araba sikistirir.cok rahatsiz edicidir yani. En tehlikesiz durumda bile virajda beceriksizce zig-zag lar cizer kendi kendinize soylenirsiniz.

Sola donusun bir dezavantaji daha vardir.o da viraj cikisini gorememektir. Nasil olur? Sag viraj daha kotu, agaclar, duvarlar vs. virajin cikisini kapatiyor diyebilirsiniz, dogrudur, ama sol virajda isin icine karsi serit girdigi icin virajin uzunlugunu kestirmek, ve daha da onemlisi gittikce daraliyormu-genisliyormu sorularina cevap bulmak yanibasinizda kaldirim veya yol dis cizgisi gibi saglam bir arkadas olmadigindan cok zordur.

Gordugunuz gibi sola donmek biraz daha zor.ne kadar mi? Batili okullarda ogrettiklerine gore %20 daha zor.bu figur bana birsey ifade etmiyor ama bilgi bilgidir, belki isinize yarardiye ekleyeyim dedim. Saga donmenin de kendine ozgu numaralari var, bir sonraki yazida ona deginecegim .

motorsiklet kullanırken meydana gelen tatsız kazalarda yapılması gerekenler

Motosiklette yaptigimiz hatalarin buyuk bir kismini ufak tefek ariza, siyrik, cizik ve cogunlukla "Uf.bunu da atlattik, bundan boyle suna suna daha fazla dikkat etmeliyim" diye gecistiririz.Bazen de motor, yol, polis yada karsi taraftaki surucu bu hatanizi affeder. Ama affolmayan hatalar da vardir.iste bunlarin baslicalarindan biri "asirma dususu" diyebilecegimiz "highsiding" dir.

Biliyorsunuz motorun yana devrilmesi olayina "yana devrilme" yada " yatarak devrilme" (lowside - lowsiding) diyoruz. Bu devrilmede surucu motorun devrildigi tarafa duser. Hiz sozkonusu ise, yani park halinde, yada cok dusuk hizda degiseniz motor sizin onunuzde, siz onun arkasinda bir miktar suruklenir ve durursunuz.

Bu tur dusmelerde yapilmamasi gereken sey suruklenme bitmeden ayaga kalkmaya calismaktir. Kendinizi olabildiginizce sakin ve relaks bir sekilde asfalta teslim edip bir an once durmaniz icin dua edin, ve bezden yapilmis bir bebek kadar esnek olmaya bakin. Ayaga kalkmaya calisirsaniz derhal yuvarlanmaya baslarsiniz ve diz, dirsek, kalca vb. bolgeleriniz fena halde yaralanabilir, eldiven-cizme vb. Koruyuculariniz uzerinizden firlayabilir, sonuc iyice tatsizlasabilir.

Affolmayan hata, yukarda bahsettigim, motoru "asirarak devirmek" (highsiding); gidonun uzerinden asarak motorun onune-yanina dusmek ve motorun da sizin ustunuze dusmesi, yada yerde siz onde motor arkada suruklenir vaziyette kalmanizdir. Bu tarz dusme genellikle cok serttir ve surucunun yere vurma aninda bilincini kaybetmesi son derece olasidir.

Kaza cogunlukla agir yaralanmalara, sakatliklara, hatta olumlere yolacmakta. Hele ciddi yuksek hizlarda motor once surucusunu ustunden firlatir ve kendisi de havada bir takla atip dogru surucunun ustune duser. Feci degilmi? O halde nedir bu "asirma dususu", ne yapmak lazim basimiza gelmesin diye, yada basimiza gelirse ne yapmaliyiz diye biraz daha yakindan bakalim. Bu olayin asagida gorecegimiz birkac sebebi var ama hepsinin ortak yani araka tekerlege asiri fren basinci uygulamak ve onu kitlemektir.

Bir virajda, yuksek deverli bir virajda, yada asiri kamber acisi olan bir yolda (bu virajin icinde de olabilir), yada dengesiz yuklu bir motorda, on frende bir miktar sIkilmis dahi olsa, arka fren kitlendiginde motorun arka kisminin artik duz bir cizgi halinde gidis yonunu takip etmesi imkansiz hale gelir. a) Viraj disina dogru, b) dever asagi dogru, c) kamber asagi yonunde, d) dengesiz agirligin fazla oldugu yonde arka taraf kaymaya baslar. Ve ayni zamanda da devrilmeye.

Neden? Cunku donme olayi bittigi icin araka taraftaki jiroskop etki ortadan kalkmis, motoru ayakta tutan guc yokolmustur. Unutmayin, motorun arka kismi motorun kendisidir. "Neredeyse" siz de dahil olmak uzere butun mekanizma ve iskelet arka tekerlegin jiroskopik etkisi ile ayakta duruyor.

Tekerlek kaymaya baslayince surtunmeyi kaybeder (ayaginiz altinda muz kabugu olunca nasil -zip- diye kayiyor) ve arka tekerlek motordan daha hizli gitmeye baslar. Surucu bir iki saniye kesirinde arka tekerlegi yaninda gormeye baslayacaktir !! Bu hic iyi bir haber degildir.!

Bu esnada eger surucu, biraz tecrubeli ve relaks tutusunu bozmamissa on tekerlek hala gidis yonundedir, ve bu sayede motor hala dengede ve yana devrilmeye (lowsiding) hazirdir.

DIKKAT !

Eger bu durumda motor yavas yavas kontolu size birakmaya baslar ve arka tekerlek eski yerine gelmeye baslarsa (dusuk ihtimal) bu iyi bir gelismedir, ne yapiyorsaniz onu degistirmeyin. -sakIn arka freni birakmayin-



DIKKAT DIKKAT !

Arka tekerlek iyice yaniniza geldi ve on tekerlek saga yada sola artik daha fazla donemeyecek kadar SONA DAYANDI ISE ARTIK KURTULUS YOKTUR. -sakIn arka freni birakmayin- Hemen motoru birakin dussun, yana devrilsin (lowside - lowsiding yapsin) kendinizi sakince yere birakin. Motor yere iyice yatana-dusene kadar-son ana kadar arka freni birakmamaya calisin. Gerisi Allah kerim.!



DIKKAT DIKKAT DIKKAT DIKKAT !!!!!

Yapilacak en buyuk hata -bu olayi farkettiginiz andan itibaren- arka freni birakmak, arka tekerlegin donmesine izin vermektir.

Bunu sakin yapmayin!

Tekerlek o anda cekis kazanir ve ayni cifte atan bir at gibi motorun kicini ziplatir, gidonun uzerinden ucarsiniz ve motor yanlamasina taklalar atarak pesinizden gelir. Yere dustugunuzde suruklenme sansiniz zayiftir. Enerjinizin buyuk bolumunu asfalta, tabiri caizse cakilarak, kaybeder ve yavaslarsiniz.

Eger on fren de bir miktar (miktari onemli degil) SIKILI ise onu da birakmayin. Cunku on freni biraktiginizda arka tekerlege yuk intikal eder ve arka tekerlek cekis kazanarak donmeye baslar. Ayni efekt tekrarlanir ve yine sizi ustunden firlatir.

Nefes alin..

TEKRARLIYORUM,

Arka tekerlek bloke oldu ve kaymaya basdi, motorun kici disa

savrulmaya basladi ise, savrulma yonunde tutun gidonu. Faydasi olmuyorsa,

birakin motor dussun. Kendinizi sirtustu sakince yere birakin, en guvenli -

yada en az hasar gorme ihtimaliniz olan sey budur. Sakin frenleri

birakmayin, ozellikle arka frendeki basinci kesinlikle dusurmeyin.son ana

kadar.

Peki bu usttten asirma namerdinden kurtulmanin, bu probleme hic bulasmamanin bir yolu yokmudur.? Var.

Birincisi, daima ve daima virajlarda kontra teknigini uygulayin. Diger tekniklerde on tekerlek ve arka tekerlek yonleri farkli surtunmelere yol acar ve arka tekerlek onden daha fazla "kayar", bloke olmaya daha yatkindir. Ikincisi, hizinizi viraja girmeden ONCE ayarlayin ve virajlarda fren yapmamak konusunda ustalasmaya bakin. Virajda daha once anlattigim gibi yavas yavas, gittikce artan tempoda, kaybolan hizi telafi edecek kadar gaz verilir.ama fren yapilmaz.arka frene hic dokunulmaz.

Gordugunuz kadar gidin. En guvenli yol onunuzde gordugunuz yoldur. Motorunuzu dengeli yukleyin, lastik havalarini kontrol altinda tutun, fren pabuclariniz ayarli, bakimli ve yeni olsun.

Kampana frenler disk frenlerden daha kolay bloke olur. On kere daha dikkatli olun bu tur motorlarda. Virajda fren yapmak gerekiyorsa once motoru "duzeltin", sonra duz bir hat ustunde fren yapin. Yoldaki-virajdaki bir cisim yada cukur vb. den kurtulmak icin "kivirmaca" (swerving) teknigi ani-sert frenden daha guvenlidir.

Imkaniniz varsa ABS sistemli, hatta kombine fren sistemli bir motosiklet alin. Bu sistemler on tekerlege gerekli basinci uygular ve tekerleklerin bloke olmasina izin vermez. Ornegin BMW RT serisi motorlarda her iki fren pedali (el yada ayak) birbirine baglidir ve optimium fren basinc oranlarini on ve arkaya ayni anda uygular. Herhangi bir motoru BMW RT gibi frenlemek calisma ile pekala mumkundur, ille gidip onu almaniz gerekmez.

motorsiklet kullanırken meydana gelen motor devrilmeleri

Arada bir tatsiz olaylar basimiza gelir motor dunyasinda, bunlardan biride motoru devirmek-dusurmek tir. Once sunu bilinki motor, kendi basina ayakta durabilen birsey degildir, yani bu meret dusebilir, bu olasidir.

Acemilikte insani urkuten bu konu aslinda teknigi uygulandiginda ustunde dusunup uzulunecek bir sey degildir. Motor ne agirlikte olursa olsun, sizin cinsiyet ve fiziksel gucunuz ne olursa olsun dusen motoru kaldirmak cocuk oyuncagidir...once bunu kafaniza yerlestirin. Hicbir motor firmasi dustugunde kibar bir hanim surucu tarafindan kaldirilamayacak bir seri uretim motor uretmemistir, bilesiniz.

Ancak boyunuza posunuza uygun bır motor kullanmakta oldugunuzu varsayıyorum tabiiki. 40kg lık genç bir hanım sürürcünün 450kg lık bir motoru kaldırmasını beklemiyorum haliyle, kullanmakta olduğunu da ummuyorum …J

Motor genellikle yavas hizda manevralar sirasinda duser. Dolayisiyla, kendinize zarar vermemek icin dikkatli olacak vaktiniz vardir. Sunu demek istiyorum ki, baktiniz dusuyor, birakin dussun. Ayaginiz altinda kalmasin mesela...kendiniz kurtarin once.Ustelik eliniz gazda ve motor viteste ise asiri gaz verip tehlikeli bir savrulmaya da donusturebilirsiniz isi...

Asagida dusen motoru kaldirmak icin kullanilan en yaygin ve bildik teknigi bulacaksiniz. ABD de butun motor okullarinda bu egitim veriliyor ve benim gordugum-denedigim kadariyla da son derece basarilidir.

Once motoru stop edin, anahtarla ve "engine cut off switch", yani mars dugmesinin yanindaki acil motor stop dugmesi ile. Dugmeyi ve anahtari "off" durumunda birakin.

Anahtar gidonu kitlyor ise, kilit durumuna getirmeyin.

Benzin valfini (varsa) kapatin.

Motor viteste olmalidir, degil ise elinizle/ayaginizla ulasip vitese alin. Mumkun degilse bandananizi boynunuzdan cikarip arka freni sikica baglayin.

Ayaginizin alti, cizmenizin alti temiz, kum cakil, ot, camur vb. den arinmis olmalidir.

O bolgeyi temizleyin.

Motorun sol yana devrildigini farzediyoruz...

Motora arkanizi donun, kalcaniz sele hizasinda olacak sekilde comelin. Simdi, sag elinizle sol elcigi yakalayip yukari, tanka degecek kadar kaldirin. (gidonu olabildiginca sola cevirin...motor viteste-yani debriyaja dokunmayin)

Simdi selenin altinda saglam bir yer bulup sol elinizle yakalayin ve kalcanizla selenin oratisnda/kenarina yaslanin. (BU NOKTA ONEMLI..bulmasi kolaydir ama her motora gore degisir)

Kollariniz gergin bir vaziyette, motoru geriye iterken (kalcanizla yaslandiniz ya), ayni zamanda bacaklarinizla dogrulun.

Yeterince dogruldugunda durmasini bilin, yoksa motor bu kez obur tarafa devrilebilir.. Motor duzeldimi...iyi..rahat bir nefes alin...aceleniz yok...hic arkanizi donmeden ayaginizin topugu ile yan destegi acin ve motoru emniyete alin.

Yan destek bir sebepten dolayi acilmiyorsa, dikkatle motora yuzunuzu donup her iki elinizle elciklerden tutup bir daha deneyin, Yine olmuyorsa (varsa) orta destege alın.

Orta destek yoksa, yan destek umitsiz bir sekilde kirilmis-egilmis kullanilmaz durumdaysa, artık caresız bır agaca-duvara kadar yuruyup ona dayayacaksiniz

Iste buuu...

Simdi, eger kaldiramadiysaniz, kalcanizin yeri yanlistir. Biraz saga-sola- yukari- asagi deneyip dogru noktayi bulacaginizdan emin olabilirsiniz.

Dogru noktayi bulursaniz hangi agirlikta olursa olsun motor kus gibi kalkacaktir.

Katiyen unutmayin. Motor dusunce once sakin olmayi ogrenin...bu her zaman olabilir ve herkesin basina gelebilir. Kimseye birsey olmadiysa sorun yoktur...

Adrenalin destegi ile, telas ile panik icinde motoru kaldirmaya kaldirirsiniz belki ama beliniz sakatlayabilirsiniz, motoru obur tarafa devirebilirsiniz, geriye-ileriye kayabilir baskalarina da zarar verebilirsiniz...



Yukarda motorun kendi basina ayakta durabilen bir sey olmadigini idrak etmis ve ozellikle dusen motor yerden nasil kaldirilmali mevzuuna bakmistik. Bu kez belki daha once anlatmam gereken "motor nasil duser, nasil sag salim bu varta atlatilir" konusuna deginecegim.

Motosikleti dusurmek utanc verici diye dusunulur, ve hatta alay konusu yapilir genellikle, ama bu son derece tehlikelidir. Cogu kimse motoru dusurmekten her ne bahasina olursa olsun kacinilmasi gerektigini dusunur...hatta tecrubeli suruculerin asla boyle birsey yapmadigi kanaati vardir. Birkac yil tecrubesi olupta motorunu dusurmemis hickimse tanimiyorum, veya eninde sonunda bu durumla karsilasmayacak hickimse dusunemiyorum.

Su “Kac Paralik Dikkatiniz Kaldi” konusunu bosuna yazmadim, eger geriye hicbirseyiniz kalmazsa benim ve sahit oldugum iki uc kisinin basina gelen sizin de basiniza gelebilir. Motordan iner, onu oylece birakirsiniz “guuum” diye duser ! Inanilmaz geliyor degilmi? Ama yasanmis gercektir.

Ayaginizi bastiginiz yere dikkat etmezseniz, cakil, kum vb. Kaygan bir zeminde daha “aman” bile diyemeden motoru yerde bulursunuz. Saga yatik zemine parkedenler gordum, sol taraftaki destegi acarsiniz ama motor saga yatik oldugu icin o tarafa devriliverir. (bunu ben de yaptim ama devrilmeden yakaladim motoru)

Motoru devirmek ayip, suc yada gunah degildir ama esas tehlikeli olan altinda kalmaktir.

Bir motorcunun ogrenecegi derslerin basinda onu nasil dusurecegi, yada duserken nasil kendini kurtaracagi gelmelidir.

Deney...

Motosikleti saglam zeminli, cim bir alana cikartin. Ogrenecek arkadasiniz yada kendiniz motora oturun…yavasca, diyelim sol yana dogru yatirmaya baslayin motoru.

Agirlik merkezi kontrolunuzun disina cikma anina geldiginde yapilmasi gereken uc sey var.

1. Sol elcigi birakin (asagida kalan elcik.) Bu elcige sikica yapisirsaniz motorun agirligi sizi hizla yere ceker ve yuzukoyun yere yapisir, yada ellerinizin ustune dusersiniz.

2. Eger sag ayaginiz basamakta degilse, DERHAL basamaga alin ve agirliginizi sag ayaga, sag basamaga verin.

3. Sol ayaginizi olabildigince acin.

*** Dusmekte olan motoru tutmaya calismayin, bu yuzden sakat kalabilirsiniz.***

Tekerlekleriniz hep yerde kalsin, ama oyle olmadigi zamanlarda olacaktir...ne yapacaginizi bilin yani…

Motosiklet Teorisi, Karakış ve biz iki tekerciler

Evet, kis geldi, yagmur-camur mevsimi, kar buz mevsimi basladi...ne yapacagiz, nelere dikkat etmek lazim …


Text Box: Tabii ki bir numarali yapilacak sey boyle havalarda pasa pasa evde oturup TV seyretmek, birseyler okumak, web de surf yapmak filandir. Evet ciddiyim, mecbur degilseniz, profesyonel motorcu (kurye, moto-kurye vb.) degilseniz bu tip yagmur- camur kar buz havada motora binmeyin. Kardan adam, ve hatta “kardan motorcu” bile yapabilirsiniz.

Once hazirlik asamasina bir bakalim. Iyi giyineceksiniz, su gecirmez cizme, eldiven, full-face kask ve mumkunse tam bir su gecirmez tulum tavsiye ederim. Kiliginizin fiyakasi tamamen ikinci planda olmak uzere mumkun oldugunca tek ve canli bir renk, bol reflektorlu olmali. Konuya yine deginecegim ama unutmayin, gorunurluk, kotu havada nerdeyse tamamen yokolur.


Kiyafetiniz mumkun oldugunca ince ve ayni zamanda sicak tutucu olmali. Yani, soguktan korunacagim diye Michelin-Man gibi dolma gibi giyinirseniz hareket edemez hale gelirsiniz. Modern malzemeleri tanimak lazim Gore-Tex,

Thinsulate vb. gibi. En uste suyu, altina ruzgari gecirmeyen (her ikisini bir arada yapan kumaslar var, ve tercih edilmeli) bir dis kiyafet, onun altina yunlu, altina-vucuda temas eden tabakaya, pamuklu giymelisiniz.

Bu tabakalar nefes alabilir olmali ki ter icinde kalmayasiniz.

Sogukta motor kullanmanin en problemli tarafi, sehir icinde dur-kalk trafikte kan ter icinde kalip sonra uzun yola cikip buz kesilmektir. Ter icinde kalmak bizler icin en kacinilmasi gereken seydir.

Elbisenizin kol agzi, boyun cevresi, (iki parca elbise giyiyorsaniz) bel, pacalar iyice kapali olmali ki vucut sicakliginizla isinan hava disari kolayca kacmasin.

Imkaniniz varsa elektrikli yelek-corap-eldiven vb. ekipman bulun, kullanin.

Bunlar sizin tabaka tabaka giyinmeniz gerekmekden sicak kalmanizi saglar. Unutmayin, gogus ve sirti (belden yukari-torso) sicak tutmak cok onemlidir.

Vucudumuzdaki kanin buyuk kismi bu bolgede dolasmaktadir, yani sicak tutarsaniz kollar, bacaklar ve basiniz da bundan yararlanir.

Ayrica ic organlarinizdaki sicakligin dusmesi kesinlikle hastalanmaniza yol acar. Yani elektrikli bir yelek tam bir cankurtarandir.

Ayaklar icin su gecirmeyen cizme olmazsa olmaz onemdedir. Sonra iyi bir corap gelir. Yine yeni modern malzemelerden "fleece" (Polar) den yapilmis disi su gecirmez ama nefes alir kimyasal emdirilmis kayakci coraplari var. Bunlari kis sporlari malzemesi satan yerlerde bulabilirsiniz herhalde. Bu coraplar harika. Ben bunun icine cok ince bir yun corap da giyiyorum bazen sogukta. Eldiven de cok onemli tabii. Kontrolleri hissetmeyecek kadar kalin olmamali, su gecirmemeli, ve sicak tutmali. Daha once yazmistim, "yen" leri ceket kollarini icine alacak kadar uzun olmali ki ceket kolundan iceri su-soguk girmesin. Motorunda el isitici elcikler bulunanlar cok sansli bu konuda (benim gibi ). Imkaniniz varsa bunlari tercih edin, el bazen 20derece de bile usuyor, eldiveniniz yazliksa...

Bir "balaklava" edinin..hani su kayakci maskesi denilen sey, kafaya gecirilir.sadece burun-gozler acikta kalir...tercihan polar-fleece olsun, ince-kask konforunu bozmayan birsey yani. Kaskin bugulanmamasi icin gerekli onlemleri alin. KAsk hava kanallarini iyi taniyin, fonksiyonlarini tam cozun. Ornegi yagista tepe hava girisi hemen kapatilir, yoksa oradan iceri su girer, ve kaskin ici iki kilo su emene kadar farkina varmayabilirsiniz

Motorda daima yedek bir Tisort, eldiven ve corap bulundurun. Islak-terli yakalanmayin soguga. Bandana, boynunuza sarin.

Gazete, gogsunuzu soguktan korumak icin...elbisenizin yetmedigi durumda, bulundurun.

Şu kimyasal isiticilar vardir, sigara paketi buyuklugunde ama ince...ovusturunca aktive olur...onlardan birkac tane hep yaninizda olmali. Cizme buyuklugu uygunsa ayak parmak uclarina birer tane yerlestirirn, en az dort saat idare eder.

motorsiklet ile kırmızı ışıkta duruş teknigi

Motosiklet teorisi #1, Kırmızı ışıkta duruş..

Orijinal kıtabın web versiyonu olarak düzenlenmiştir.

Bugun kirmizi isik yada trafik tikanikliginda durustan bahsedeyim... Once sunu hatirlatalim...motosiklet esas olarak on fren ile durur. Guvenli frenleme daima iki frenin kullanilmasi ile olur.
Seridin temiz bir yerini secin ayaginizi koymak icin...yagli, kumlu, cukurlu, su golcuklu pis yerlere ayginizi basmamaya gayret edeceksiniz.



2-Frenlemeye baslayin...Vites kucultun ... 1 e kadar...hicbir zaman bosa almayin(*)...arkadaki duramazsa yapacak hicbirseyiniz kalmaz. Ayrica siz durdugunuzda arkanizda kimse olmayabilir, sonradan tamgaz biri cikagelir mesela...



-tekrar aynayi kontrol edin...

-iki ferni birden kullanin ve durun.

-On Freni ve debriyaji her zaman dort parmaginizla kullanin.



3-Durdunuz...



DIKKAT Pozisyonunuz su olmali



* Debriyaj sonuna kadar cekili



* Vites 1 de



* Sag ayak Frende (basili tabii)



* Sol ayak yerde. (Temiz ve saglam bir yerde)



* Sag el gaz vermeye hazir (hatta arada hafif hafif gaz veriyor)



* Gozler ilerde, ama ayni anda yayalari, gecen trafigi, ve aynayi kontrol

ediyor.



* On tekerlek ileriye bakiyor



Yolcunuz varsa kiprasmadan pasa pasa oturuyor, size birseyler soyluyorsa siz onu basinizi cevirmeden dinliyorsunuz, sakin ola ki ayagini yere koymaya filan kalkmiyor ve tutundugu yeri -katiyen- birakmiyor.



En ondede olsaniz arada da olsaniz seridin asiri sag yada sol kenarina cekilmeyin.



Hicbir zaman gidip arabalarin arasinda durmayin



Unutmayin motorsiklette hafif kaza yoktur ! Iki otomobil arasinda tampon tampona ufak bir "tokusma" sizin icin kirik bir bacak anlamina gelebilir.

- Debriyaj icin esas sagliksiz olan sey onu "kavrama noktasinda" uzun sure tutmaktir..



Evet motor kullanmak huner ister ama kesinlikle "cambazlik", "ozel marifetler" istemez. Bunlara gerek duydugunuzu hissediyorsaniz birseyleri yanlis biliyor yada uyguluyor olmalisiniz. "Huner-ustalik" ise zamanla, sabirla, antremanla, tecrubeyle ve yapilan isi severek kazanilan bir seydir.



Lafi gelmisken bir ufak hatirlatma daha: Motorla giderken sartlarin degismekte oldugunu hissettiginizde, FREN KOLUNU DORT PARMAGINIZLA "ORTUN". Normal gidiyorsaniz zaten gazi kesmeyin ama fren yapmaya, manevraya hazir olun...on fren son derece onemlidir unutmayin ve parmaklari gazdan cekip frene koymak cok kiymetli bir sureyi sizden calar, hatta "urkutucu" bir seyle karsilasabilirsiniz ve o panikle simsiki tutunup hic fren yapamayabilirsiniz bile. Bunlar hep tecrube-istatistik...biraz oz guven ve biraz calisma ile hepsi oluyor...