Anasayfa
Genel Cepheler
Batı Cephesi [değiştir]Ana madde: Batı Cephesi (Birinci Dünya Savaşı)
I. Dünya Savaşı için Almanya'nın öngördüğü savaş planı Schlieffen
Planı'ydı. Bu plana göre önce Fransa'ya saldırmıştır. Yine bu plana
göre, Fransa'ya Majino Hattı üzerinden değil, bu hattın kanadını aşacak
şekilde, Belçika üzerinden saldırmıştır. Schlieffen Planı, Belçika'dan
geçerek Fransız topraklarına kuzeyden girmeyi ve Majino Hattında ve
onun hemen gerisinde konuşlanmış Fransız kuvvetlerinin gerisine
sarkmayı planlamaktadır.
Ancak Belçika kuvvetlerinin beklenmedik direnişi Alman ordularını
geciktirmiş, bu gecikme de Fransız ve İngiliz ordularına gerekli
manevraları yapma zamanı kazandırmıştır.
Fransa topraklarında cereyan eden daha sonraki savaşlarda her ne kadar
Alman birlikleri Paris'e 70 km. kadar yaklaşabilmişlerse de sonunda
giderek sertleşen direnç ve ağır kayıplarla Schlieffen Planı'ndan
beklenen sonuca ulaşamamıştır.
ABD'nin savaşa katılmasıyla Batı Cephesi'nde güçler dengesi Almanya'nın
aleyhine dönmüş ve ağır baskılar sonucu Alman topraklarına kadar geri
çekilmesine yol açmıştır.
Güney Cepheleri [değiştir]Daha çok bilgi için: Osmanlı Cephesi
(Birinci Dünya Savaşı), Italyan Cephesi (Birinci Dünya Savaşı), ve
Balkan Cephesi (Birinci Dünya Savaşı)
Doğu Cephesi [değiştir]Daha çok bilgi için: Doğu Cephesi (Birinci Dünya Savaşı)
Romanya Cephesi [değiştir]Romanya, 17 Ağustos 1916'da bir anlaşma
imzalayarak İtilaf Devletlerinin yanında savaşa girdi. 28 Ağustos'da
Avusturya'ya saldırdı. Bunun üzerine İttifak Devletleri de Romanya'ya
savaş açtı. Almanya Başkomutanlık Karargahı'nda yapılan toplantıdan
sonra, 23 Tümenlik bir kuvvetle İttifak Devletleri Romanya'ya taarruz
etti. Bu kuvvet içinde, Türklerin 6. Kolurdu'ya mensup 15. , 25. ve 26.
Tümenleri bulunuyordu. İttifak kuvvetleri, 1917 Ocak ayının ilk
haftasına kadar bütün Romanya'yı ele geçirdi. Türk tümenleri bu
harekatta büyük başarı gösterdi. 6. Kolordu'nun 26.Tümen'i 1917 yılı
ortalarında Filistin'e kaydırıldı. Rus İhtilali'ne kadar Romanya'da
kalan 6. Kolordu, 42.000 kişilik mevcudundan 19.100 şehit verdi. Meşhur
galiçya cephesi buradadır. Bükreş Türk şehitliğinde 500 kadar şehit
yatmaktadır.
Yemen - Hicaz (Arabistan) Cephesi [değiştir]Halk arasında Yemen
cephesi adıyla da anılır. I. Dünya Savaşı boyunca Osmanlı Devleti 4
Tümenlik bir kuvvetle Arabistan'daki kutsal İslam şehirlerini korumaya
çalıştı. 7. Kolordu'nun birer tümeni Hicaz, Asir, San'a ve Hudeybe'de
konuşlandırılmıştı. Uzaklık sebebiyle bu tümenlere yeni asker, malzeme
ve silah desteği sağlanamıyordu. 1916 yılında İngilizlerin
kışkırtmasıyla, Araplar kendilerini koruyan Osmanlı Kuvvetlerine karşı
ayaklandı. Mekke Emiri Şerif Hüseyin, bağımsızlığını ilan etti.
Yemen'de İmam Yahya Osmanlılara bağlı kalırken Asir'de Seyyid İdris de
ayaklanmaya katıldı. 1917 Şubatında Hicaz Seferi Kuvvetler
Komutanlığı'na atanmak üzere, Şam'a gelen Mustafa Kemal Paşa, Hicaz'ın
boşuna savunulmayıp boşaltılmasını istedi. Manevi sebeplerden dolayı bu
istek uygulanmadı. Komutanlık ataması da yapılmadı. Bin bir güçlükle
Medine'yi, Yemen'i, Asir'in kuzeyini I. Dünya Savaşı sonuna kadar
savunan 7. Kolordu yaklaşık 300 bin şehit vererek, Mondros
Mütarekesi'nden bir müddet sonra, 23 Ocak 1919'da teslim oldu.
Sina (Suriye) - Filistin Cephesi [değiştir]İngilizler 1914 yılı
Aralık ayında Türk dostu saydıkları Hidiv Abbas Hilmi Paşa'yı
yönetimden uzaklaştırarak, Mısır ve Süveyş Kanalı'na tamamen egemen
oldular. Bahriye Nazırı ve 4. Ordu Komutanı Cemal Paşa'nın, 14 Ocak
1915'te 14.000 deveyle iki koldan Süveyş Kanalı'na yaptığı harekat
(1.Kanal Savaşı) başarılı olamadı. 4 Şubat 1915'te Birüsseba-Gazze'ye
geri dönüldü.
1916 yılında Süveyş Kanalı'nı almak için 2. Kanal Harekatı yapılırken,
Mekke Emiri Şerif Hüseyin İngilizlerin kışkırtmasıyla Osmanlı Devletine
karşı ayaklandı. Ayaklanmanın bastırılması için 4. Ordu'dan bir kısım
birlikler Hicaz'a gönderildi. Ordunun geri kalan kısmıysa,
Gazze-Şeria-Birüsseba hattında savunmaya çekildi. 1917 baharında
İngilizler, Gazze'ye saldırdı. 1. ve 2. Gazze Savaşları yapıldı.
İngilizler Türklerin kahramanca savunması karşısında çekilmek zorunda
kaldılar. Takviyelerini artırmaya başlayan İngilizlerin Filistin
Cephesinde toplanmaları üzerine, Cemal Paşa'nın uyarısıyla Yıldırım
Ordularının Irak cephesinde kullanılmasından vazgeçilerek Filistin ve
Suriye'de kullanılması kararlaştırıldı. Aynı yıl 7. Ordu Komutanlığına
atanan Mustafa Kemal Paşa, Yıldırım Ordular Komutanı General Falkenhayn
ile anlaşamadı. Harbin yönetimini tenkit eden iki rapor yazarak 6 Ekim
1917'de komutanlıktan istifa etti. Mustafa Kemal elde kalan birliklerle
ancak savunma savaşı yapılabileceğini, Falkenhayn'ın saldırıya geçme
fikrinin tamamen yanlış olduğunu düşünüyordu. Savaş hazırlıklarını
tamamlayan İngilizler, 24 Ekim 1917'de 138.000 askerle taarruza
başladılar. Birüsseba-Gazze Savaşı'nı kazandılar. 9 Kasım 1917'de Kudüs
düştü.
General Allenby komutasındaki İngiliz kuvvetlerinin Mart 1918 başı ile
18 Mayıs arasındaki Telazur, 1. ve 2. Salt-Amman taarruzları başarıyla
durduruldu. Yığınaklarını artıran ve mevcudu 460.000'e yükselen İngiliz
ordusunun 19 Eylül 1918'de Filistin'de başlattığı taarruz hızla gelişti
ve Filistin tamamen İngilizlerin eline geçti.
Irak Cephesi [değiştir]Bu cephe, İngilizlerin petrol sahalarını
ele geçirmek amacıyla, 15 Ekim 1914'te Bahreyn'i ve 23 Kasım 1914'te
Basra'yı işgali üzerine açıldı. Yerli askerlerle karışık Osmanlı
kuvvetleri işgale karşı koyamadı. İngilizler, İran'da Ahvaz'ı da ele
geçerdiler. 20 Aralık 1914'te, Basra'yı geri almak amacıyla cephe
komutanlığına atanan, Yzb. Süleyman Bey askeri aşiretlerden ve
gönüllülerden yararlanarak topladığı kuvvetle, 12 Nisan 1915'te taarruz
etti. Şuaybiye Savaşında başarılı olamadı ve Kutülamare'ye çekildi.
İntihar etti. İngilizler burayı da ele geçirip Bağdat'ı almak için,
General Townshend komutasında saldırdılar. Türk Kuvvetleri, İngilizleri
Selmanpak'ta durdurdu. Kanlı çarpışmalardan sonra İngilizler, 26 Kasım
1915'te çekildiler. Kutülamare'de 8 aralık 1915'te kuşatılan İngiliz
birlikleri, beş ay süren bir direnişten sonra 28 Nisan 1916'da teslim
oldu. General Townshend dahil 13.399 esir alındı.
1916 yılı başında bir kısım İngiliz birlikleri General Townshend'in
yardımına geldiyse de İran'da Hamedan'a kadar sürüldüler. İngiliz
birlikleri 1917 yılı başında bekledikleri güce ulaştılar. Taarruza
geçtiler. 11 Mart 1917'de General Maude yönetimindeki İngiliz
birlikleri Bağdat girerken Halil Paşa'nın komutasındaki Osmanlı
askerleri Bağdat'ı boşalttı.
Türk kuvvetlerinin Bağdat'ı geri alma teşebbüsü başarılı olamadı.
Samerra'yı da ele geçiren İngiliz Ordusu, Musul'a doğru ilerlemeye
başladı. Bağdat'ı geri almak için 6. Ordu'yla Halep'te kurulan 7. Ordu
birleştirilerek General Falkenhayn komutasında Yıldırım Ordular Grubu
kuruldu. Halep'te hazırlıklar sürerken, İngilizler Tikrit'e kadar
ilerlediler.
1918 yılında aldıkları takviyelerle iyice güçlenen İngiliz birlikleri,
petrol yataklarının bulunduğu Musul'a giremediler. Ancak, ne yazık ki,
Mondros Mütarekesi'nin imzalanmasından üç gün sonra 3 Kasım 1918'de,
mütarekeye aykırı şekilde burayı işgal ettiler.
Makedonya Cephesi [değiştir]Sırbistan'ın İttifak Devletlerince
işgali tehlikesi belirince, bir Fransız tümeni Çanakkale'den
getirilerek, 5 Ekim 1915'te Selanik'te karaya çıkarıldı. Bir İngiliz
tümeniyle bir Fransız tugayı da daha sonra bu birliğe katıldı. Böylece
Makedonya cephesi açılmış oldu. 20. Türk Kolordusu ile birtakım Alman
ve Bulgar birlikleri İngiliz ve Fransızların karşısında yer aldı. 1916
yılında İngiliz, Fransız ve Sırp askerlerinin sayıları 250.000'e
ulaşınca 10. Türk Kolordusu da 17 Kasım 1916'da cepheye geldi. 10
Aralık 1916'da Yb.Şükrü Naili Gökberk komutasındaki 50.Tümen Drama
civarında düşmanla savaştı. Cephedeki küçük taarruzların yanında en
önemli olay, 11 Aralık 1916'da, Manastır'ın İtilaf Devletleri'nin eline
geçmesidir.
1917 yılı küçük muharebelerle geçti Türk Kuvvetleri Kavala-Serez
hattında savaştı. 27 Haziran 1917'de Yunanistan İtilaf Devletleri
safında savaşa girdi. 29 Mayıs 1918'de İngiliz, Fransız, Yunan ve Sırp
kuvvetleri büyük bir taarruz başlattı. Bulgar ordusu yenildi. 29
Eylül'de Bulgaristan, Selanik Ateşkes Antlaşmasını imzalayıp, savaştan
çekildi. Topraklarından İtilaf Devletleri'ne ait askeri birliklerin
geçmesine de izin verdi. İtilaf Devletleri üç koldan Balkanlar'da
ilerlemeye başladı. Bu kollardan biri İstanbul'u hedef almıştı.
Diğerleri [değiştir]Daha çok bilgi için: Atlantik Cephesi (Birinci
Dünya Savaşı), Afrika Cephesi (Birinci Dünya Savaşı), ve Pasifik
Cephesi (Birinci Dünya Savaşı)
Bu alt başlık taslaktır. Katkılarınızla bu başlık geliştirilebilir
Batı Cephesi [değiştir]Ana madde: Batı Cephesi (Birinci Dünya Savaşı)
I. Dünya Savaşı için Almanya'nın öngördüğü savaş planı Schlieffen
Planı'ydı. Bu plana göre önce Fransa'ya saldırmıştır. Yine bu plana
göre, Fransa'ya Majino Hattı üzerinden değil, bu hattın kanadını aşacak
şekilde, Belçika üzerinden saldırmıştır. Schlieffen Planı, Belçika'dan
geçerek Fransız topraklarına kuzeyden girmeyi ve Majino Hattında ve
onun hemen gerisinde konuşlanmış Fransız kuvvetlerinin gerisine
sarkmayı planlamaktadır.
Ancak Belçika kuvvetlerinin beklenmedik direnişi Alman ordularını
geciktirmiş, bu gecikme de Fransız ve İngiliz ordularına gerekli
manevraları yapma zamanı kazandırmıştır.
Fransa topraklarında cereyan eden daha sonraki savaşlarda her ne kadar
Alman birlikleri Paris'e 70 km. kadar yaklaşabilmişlerse de sonunda
giderek sertleşen direnç ve ağır kayıplarla Schlieffen Planı'ndan
beklenen sonuca ulaşamamıştır.
ABD'nin savaşa katılmasıyla Batı Cephesi'nde güçler dengesi Almanya'nın
aleyhine dönmüş ve ağır baskılar sonucu Alman topraklarına kadar geri
çekilmesine yol açmıştır.
Güney Cepheleri [değiştir]Daha çok bilgi için: Osmanlı Cephesi
(Birinci Dünya Savaşı), Italyan Cephesi (Birinci Dünya Savaşı), ve
Balkan Cephesi (Birinci Dünya Savaşı)
Doğu Cephesi [değiştir]Daha çok bilgi için: Doğu Cephesi (Birinci Dünya Savaşı)
Romanya Cephesi [değiştir]Romanya, 17 Ağustos 1916'da bir anlaşma
imzalayarak İtilaf Devletlerinin yanında savaşa girdi. 28 Ağustos'da
Avusturya'ya saldırdı. Bunun üzerine İttifak Devletleri de Romanya'ya
savaş açtı. Almanya Başkomutanlık Karargahı'nda yapılan toplantıdan
sonra, 23 Tümenlik bir kuvvetle İttifak Devletleri Romanya'ya taarruz
etti. Bu kuvvet içinde, Türklerin 6. Kolurdu'ya mensup 15. , 25. ve 26.
Tümenleri bulunuyordu. İttifak kuvvetleri, 1917 Ocak ayının ilk
haftasına kadar bütün Romanya'yı ele geçirdi. Türk tümenleri bu
harekatta büyük başarı gösterdi. 6. Kolordu'nun 26.Tümen'i 1917 yılı
ortalarında Filistin'e kaydırıldı. Rus İhtilali'ne kadar Romanya'da
kalan 6. Kolordu, 42.000 kişilik mevcudundan 19.100 şehit verdi. Meşhur
galiçya cephesi buradadır. Bükreş Türk şehitliğinde 500 kadar şehit
yatmaktadır.
Yemen - Hicaz (Arabistan) Cephesi [değiştir]Halk arasında Yemen
cephesi adıyla da anılır. I. Dünya Savaşı boyunca Osmanlı Devleti 4
Tümenlik bir kuvvetle Arabistan'daki kutsal İslam şehirlerini korumaya
çalıştı. 7. Kolordu'nun birer tümeni Hicaz, Asir, San'a ve Hudeybe'de
konuşlandırılmıştı. Uzaklık sebebiyle bu tümenlere yeni asker, malzeme
ve silah desteği sağlanamıyordu. 1916 yılında İngilizlerin
kışkırtmasıyla, Araplar kendilerini koruyan Osmanlı Kuvvetlerine karşı
ayaklandı. Mekke Emiri Şerif Hüseyin, bağımsızlığını ilan etti.
Yemen'de İmam Yahya Osmanlılara bağlı kalırken Asir'de Seyyid İdris de
ayaklanmaya katıldı. 1917 Şubatında Hicaz Seferi Kuvvetler
Komutanlığı'na atanmak üzere, Şam'a gelen Mustafa Kemal Paşa, Hicaz'ın
boşuna savunulmayıp boşaltılmasını istedi. Manevi sebeplerden dolayı bu
istek uygulanmadı. Komutanlık ataması da yapılmadı. Bin bir güçlükle
Medine'yi, Yemen'i, Asir'in kuzeyini I. Dünya Savaşı sonuna kadar
savunan 7. Kolordu yaklaşık 300 bin şehit vererek, Mondros
Mütarekesi'nden bir müddet sonra, 23 Ocak 1919'da teslim oldu.
Sina (Suriye) - Filistin Cephesi [değiştir]İngilizler 1914 yılı
Aralık ayında Türk dostu saydıkları Hidiv Abbas Hilmi Paşa'yı
yönetimden uzaklaştırarak, Mısır ve Süveyş Kanalı'na tamamen egemen
oldular. Bahriye Nazırı ve 4. Ordu Komutanı Cemal Paşa'nın, 14 Ocak
1915'te 14.000 deveyle iki koldan Süveyş Kanalı'na yaptığı harekat
(1.Kanal Savaşı) başarılı olamadı. 4 Şubat 1915'te Birüsseba-Gazze'ye
geri dönüldü.
1916 yılında Süveyş Kanalı'nı almak için 2. Kanal Harekatı yapılırken,
Mekke Emiri Şerif Hüseyin İngilizlerin kışkırtmasıyla Osmanlı Devletine
karşı ayaklandı. Ayaklanmanın bastırılması için 4. Ordu'dan bir kısım
birlikler Hicaz'a gönderildi. Ordunun geri kalan kısmıysa,
Gazze-Şeria-Birüsseba hattında savunmaya çekildi. 1917 baharında
İngilizler, Gazze'ye saldırdı. 1. ve 2. Gazze Savaşları yapıldı.
İngilizler Türklerin kahramanca savunması karşısında çekilmek zorunda
kaldılar. Takviyelerini artırmaya başlayan İngilizlerin Filistin
Cephesinde toplanmaları üzerine, Cemal Paşa'nın uyarısıyla Yıldırım
Ordularının Irak cephesinde kullanılmasından vazgeçilerek Filistin ve
Suriye'de kullanılması kararlaştırıldı. Aynı yıl 7. Ordu Komutanlığına
atanan Mustafa Kemal Paşa, Yıldırım Ordular Komutanı General Falkenhayn
ile anlaşamadı. Harbin yönetimini tenkit eden iki rapor yazarak 6 Ekim
1917'de komutanlıktan istifa etti. Mustafa Kemal elde kalan birliklerle
ancak savunma savaşı yapılabileceğini, Falkenhayn'ın saldırıya geçme
fikrinin tamamen yanlış olduğunu düşünüyordu. Savaş hazırlıklarını
tamamlayan İngilizler, 24 Ekim 1917'de 138.000 askerle taarruza
başladılar. Birüsseba-Gazze Savaşı'nı kazandılar. 9 Kasım 1917'de Kudüs
düştü.
General Allenby komutasındaki İngiliz kuvvetlerinin Mart 1918 başı ile
18 Mayıs arasındaki Telazur, 1. ve 2. Salt-Amman taarruzları başarıyla
durduruldu. Yığınaklarını artıran ve mevcudu 460.000'e yükselen İngiliz
ordusunun 19 Eylül 1918'de Filistin'de başlattığı taarruz hızla gelişti
ve Filistin tamamen İngilizlerin eline geçti.
Irak Cephesi [değiştir]Bu cephe, İngilizlerin petrol sahalarını
ele geçirmek amacıyla, 15 Ekim 1914'te Bahreyn'i ve 23 Kasım 1914'te
Basra'yı işgali üzerine açıldı. Yerli askerlerle karışık Osmanlı
kuvvetleri işgale karşı koyamadı. İngilizler, İran'da Ahvaz'ı da ele
geçerdiler. 20 Aralık 1914'te, Basra'yı geri almak amacıyla cephe
komutanlığına atanan, Yzb. Süleyman Bey askeri aşiretlerden ve
gönüllülerden yararlanarak topladığı kuvvetle, 12 Nisan 1915'te taarruz
etti. Şuaybiye Savaşında başarılı olamadı ve Kutülamare'ye çekildi.
İntihar etti. İngilizler burayı da ele geçirip Bağdat'ı almak için,
General Townshend komutasında saldırdılar. Türk Kuvvetleri, İngilizleri
Selmanpak'ta durdurdu. Kanlı çarpışmalardan sonra İngilizler, 26 Kasım
1915'te çekildiler. Kutülamare'de 8 aralık 1915'te kuşatılan İngiliz
birlikleri, beş ay süren bir direnişten sonra 28 Nisan 1916'da teslim
oldu. General Townshend dahil 13.399 esir alındı.
1916 yılı başında bir kısım İngiliz birlikleri General Townshend'in
yardımına geldiyse de İran'da Hamedan'a kadar sürüldüler. İngiliz
birlikleri 1917 yılı başında bekledikleri güce ulaştılar. Taarruza
geçtiler. 11 Mart 1917'de General Maude yönetimindeki İngiliz
birlikleri Bağdat girerken Halil Paşa'nın komutasındaki Osmanlı
askerleri Bağdat'ı boşalttı.
Türk kuvvetlerinin Bağdat'ı geri alma teşebbüsü başarılı olamadı.
Samerra'yı da ele geçiren İngiliz Ordusu, Musul'a doğru ilerlemeye
başladı. Bağdat'ı geri almak için 6. Ordu'yla Halep'te kurulan 7. Ordu
birleştirilerek General Falkenhayn komutasında Yıldırım Ordular Grubu
kuruldu. Halep'te hazırlıklar sürerken, İngilizler Tikrit'e kadar
ilerlediler.
1918 yılında aldıkları takviyelerle iyice güçlenen İngiliz birlikleri,
petrol yataklarının bulunduğu Musul'a giremediler. Ancak, ne yazık ki,
Mondros Mütarekesi'nin imzalanmasından üç gün sonra 3 Kasım 1918'de,
mütarekeye aykırı şekilde burayı işgal ettiler.
Makedonya Cephesi [değiştir]Sırbistan'ın İttifak Devletlerince
işgali tehlikesi belirince, bir Fransız tümeni Çanakkale'den
getirilerek, 5 Ekim 1915'te Selanik'te karaya çıkarıldı. Bir İngiliz
tümeniyle bir Fransız tugayı da daha sonra bu birliğe katıldı. Böylece
Makedonya cephesi açılmış oldu. 20. Türk Kolordusu ile birtakım Alman
ve Bulgar birlikleri İngiliz ve Fransızların karşısında yer aldı. 1916
yılında İngiliz, Fransız ve Sırp askerlerinin sayıları 250.000'e
ulaşınca 10. Türk Kolordusu da 17 Kasım 1916'da cepheye geldi. 10
Aralık 1916'da Yb.Şükrü Naili Gökberk komutasındaki 50.Tümen Drama
civarında düşmanla savaştı. Cephedeki küçük taarruzların yanında en
önemli olay, 11 Aralık 1916'da, Manastır'ın İtilaf Devletleri'nin eline
geçmesidir.
1917 yılı küçük muharebelerle geçti Türk Kuvvetleri Kavala-Serez
hattında savaştı. 27 Haziran 1917'de Yunanistan İtilaf Devletleri
safında savaşa girdi. 29 Mayıs 1918'de İngiliz, Fransız, Yunan ve Sırp
kuvvetleri büyük bir taarruz başlattı. Bulgar ordusu yenildi. 29
Eylül'de Bulgaristan, Selanik Ateşkes Antlaşmasını imzalayıp, savaştan
çekildi. Topraklarından İtilaf Devletleri'ne ait askeri birliklerin
geçmesine de izin verdi. İtilaf Devletleri üç koldan Balkanlar'da
ilerlemeye başladı. Bu kollardan biri İstanbul'u hedef almıştı.
Diğerleri [değiştir]Daha çok bilgi için: Atlantik Cephesi (Birinci
Dünya Savaşı), Afrika Cephesi (Birinci Dünya Savaşı), ve Pasifik
Cephesi (Birinci Dünya Savaşı)
Bu alt başlık taslaktır. Katkılarınızla bu başlık geliştirilebilir
