samsunu tanıyalım

1. Giriş

Mustafa
Kemal’in 19 Mayıs 1919 yılında Kurtuluş Mücadelesini başlattığı
Samsun’un, Türk Kurtuluş Tarihinde müstesna bir yeri vardır. Çok eski
çağların ticaret ve kültür merkezi, liman şehridir. Günümüze kadar bu
görünümünü devam ettirmiştir. Bugün de bu özelliğini korumaktadır. İç
Anadolu’nun Karadeniz’e açılan penceresidir. Kara, hava, deniz ve
demiryolu ulaşımına sahiptir.

Ulusal Kurtuluş Savaşımızın başlamasında ve çağdaş Türkiye
Cumhuriyetinin kuruluşunda müstesna bir yere sahip olan Samsun,
Cumhuriyet tarihimiz içinde de Karadeniz Bölgesinin ve ülkemizin önemli
bir merkezi haline gelmiştir. Her ne kadar henüz gereği gibi
değerlendirilemeyen doğal ve ekonomik potansiyele sahip olmakla
birlikte, Samsun halen Karadeniz Bölgesinin nüfus, sanayi, ticaret,
doğal ve kültürel varlıklar ve zenginlikler açısından en büyük ilidir.

Doğu
Karadeniz boyunca kıyılara yapışık olarak uzanan dağlar, Samsun'a
ülkemizin iki büyük ve verimli ovasını armağan edercesine iç kısımlara
çekilip sonra tekrar kıyıya paralel yoluna devam etmiştir. Verimli
Çarşamba ve Bafra Ovaları ile bu ovalara hayat veren Yeşilırmak ve
Kızılırmak, Samsun'un belirgin coğrafi karakteristik özellikleridir. Bu
ovalarda yetiştirilen tarımsal ürünler, bölgemizin ticari ve sınai
varlığının da asıl etkenleridir.

İlimizin
957.888 ha. toprak büyüklüğünün % 46.87 si tarım alanı olup, bu
alanlarda başta tütün, buğday, pirinç, şekerpancarı, mısır, fındık,
ayçiçeği, meyve ve sebze olmak üzere, çok çeşitli ürün
yetiştirilmektedir. İlin tarımsal durumu nedeniyle, tarıma dayalı
sanayinin teşviki ve geliştirilmesi gereklidir.

Organize Sanayi Bölgesi büyük ölçüde tamamlanmış olup, Kavak ve Bafra
Organize Sanayi Bölgelerinin bitirilme çalışmaları devam etmektedir.

Her geçen yıl çeşitli bölüm ve fakültelerin eklenmesi ile gelişen Ondokuz Mayıs Üniversitesinin şu anki öğrenci sayısı 30,000’dur. Üniversitemiz Samsun’un kültür odağı ve gurur kaynağıdır.

Coğrafi konumu itibariyle bölgenin merkezi durumunda bulunan ilimizde
hemen hemen tüm kuruluşları bölge müdürlükleri yer almaktadır.

2. Samsun’un Tarihi

Samsun
İlimiz insanlık tarihi açısından çok eski bir yerleşim alanıdır. Başta
bugünkü şehrin merkezi olmak üzere Kızılırmak vadisi, Kavak, Tekkeköy,
Çarşamba ovasında eski çağlardan beri insan iskan edilmiş ve yaşam
sürmüştür.

Orta
Taş Devrinde (Mezolitik. M.Ö 10000-5000) insanların Tekkeköyde bulunan
sığınaklarda yaşadıkları ve bölgenin en eski yerleşimcileri oldukları
bilinmektedir. Yine Cilalı Taş Devri (Neolitik. MÖ. 5000-4000) ile
Bakır-Tunç Devrinde (Kalkolitik. M.Ö.4000-1700) insanların Samsun
merkez Dündar Tepe, Kavak Kalenderoğlu ve Bafra İkiztepe de sürekli
iskan oluşturarak yaşamlarını devam ettirdikleri yapılan arkeolojik
kazılardan anlaşılmaktadır.

Samsun
İli sınırları içerisinde devlet kurarak yaşayan en eski topluluk
Gaşkalar’dır. Bu medeniyette Gasgaslar da denilmektedir.
(M.Ö.5000-3500) Bilinen bu ilk medeniyeti takiben bütün Kuzey
Anadolu’ya hakim olan Paflagonlar Kızılırmak Havzasında yaşamışlardır.
(m.ö. 3000-1100) Hititler (M.Ö. 2000-1200) Frigyalılar (M.Ö. 1182-M.Ö.
676) Kimmerler (M.Ö. 676), Lidyalılar (M.Ö. 1200-547 bugün Kara Samsun
adıyla isimlendirilen yere ENETE adında bir site kurdular) Miletliler
(İyonya) (M.Ö.2000- M.Ö.400) Egeden Karadeniz yoluyla ENETE’ye
yerleşerek “Amisus” veya “Amisos” ismini verdiler. Perslerin
(M.Ö.550-330) Lidya Kralı Krezus’u yenmeleri sonunda M.Ö. 546 Amisos,
Pers İmparatorluğunun eline geçti. M.Ö. 331 yılında Büyük İskenderin
Persleri yenmesi sonucu Makedonya İmparatorluğu eline geçen Amisos,
İskenderin ölümüyle Pers kökenli Kont Krallığı (M.Ö. 255-63) kuruldu.
Amisos Kont Krallığının başkenti oldu. Daha sonra M.Ö. 1. yy da Roma
İmparatorluğu hakimiyetine giren Amisos M.S. 385 yılında Roma
İmparatorluğu’nun ikiye ayrılmasıyla Bizans İmparatorluğu’nun sınırları
içerisinde kaldı. Amisos M.S 860 yılında Abbasiler zamanında halife
Mutassım’ın emriyle Malatyalı korkunç Ömer komutasındaki kuvvetler
tarafından ele geçirilmiş ise de Bizaslılar tarafından tekrar geri
alınmıştır. Türklerin Anadolu’ya girmesiyle birlikte 1. Türkler
birlikleri zamanında Danişmentliler tarafından Samsun kuşatılmış ise de
alınamamıştır. Anadolu Selçukluları zamanında Samsun’un Müslüman
yerleşim yerleri 1.185 yılında Anadolu Selçuklu hakimiyetine geçmiştir.
İlk defa Amisos ismi Selçuklular tarafından Samsun olarak
değiştirilerek kullanılmaya başlanılmıştır. Haçlı Seferleri sonrası
başkent Trabzon olmak üzere Trabzon Rum İmparatorluğu Rum İmparatorluğu
egemenliğine giren Samsun Cenevizlilerin Karadeniz’de ticareti ellerine
geçirmeleri sonucunda 100 yıl kadar burada yaşamışlardır. Bu tarihlerde
Türklerin yaşadığı Samsun’a “ Müslüman Samsun” 3 km. mesafede bulunan
Cenevizlileri ticaret sitesine de “Gavur Samsun” denilmiştir.

1.071
yılında Malazgirt Savaşı’ndan sonra Danişmentliler tarafından
alınamayan Samsun’un deniz kıyısında bir kale kurarak Müslüman Samsun’u
oluşturduktan sonra 1.243 Kösedağ Savaşı sonrası Trabzon Rum
İmparatorluğu egemenliğine girmiş ise de 1.296 yılında tekrar Anadolu
Türklerinin eline geçmiş ve 1.389 yılında da Yıldırım Beyazıt zamanında
Osmanlı topraklarına katılmıştır. Anadolu Selçuklu Devleti çökerken
Canik Beyliğine de başkentlik yapmıştır.

3. Mütareke Yıllarında Samsun

3.1. Rum Pontus Cemiyetlerinin Bölücü Faaliyetleri

20
yüzyıl başlarında bölücü faaliyetler, Anadolu topraklarına yayıldı. Bu
bölgede bağımsız bir devlet kurmak gayesi ile harekete geçen gruplardan
biri de Doğu Karadeniz’deki Rumlar’dı. 1904 ‘te Merzifon’daki Amerikan
Koleji’nde “Pontus Rum Cemiyeti” adı altında bir teşkilat kurulmuş ve
hızla çevreye yayılmıştı. Papadopulaos adlı bir öğretmen tarafından
kurulan bu cemiyet, okul müdürü Mr.White’nin önderliğinde
teşkilatlanmasını sürdürürken bir taraftan da itilaf devletlerinin
desteğini sağlamıştır.Merzifon’da Anadolu Koleji’nde bir tek Türk
talebe yoktu. 135 talebenin 108’i Ermeni, 27’si Rum’du. Okul müdürü,
diğer kolejlerde olduğu gibi, bir papazdı. 1893’de misyonerlerin
tertiplediği devlet aleyhine yapılan gösterilerin planlayıcıları
arasında Merzifon Anadolu Koleji müdürü olan papaz da bulunuyordu.

Kısa
sürede birçok kasabada teşkilatlanan Pontus Cemiyeti, başta Müdafa-i
Meşruta olmak üzere yeni yeni kuruluşlar ile bölgede teşkilatlanıyor,
bir tarafta da “20 yaşından büyük her üyenin silahlandırılması’na
çalışıyordu. Kısa sürede 14 şube açan Müdafa-i Meşruta Cemiyeti’nin
Çarşamba, Bafra, Havza ve Kavak ‘ta da şubeleri bulunduğu gibi Avrupa
devletleriyle işbirliği yapmak gayesiyle “Mukaddes Anadolu Rum
Cemiyeti” adı altında yurt dışı ağırlıklı bir teşkilatı da vardı.

1.Dünya
Savaşı yıllarında İtilaf devletlerinin açık desteğini de kazanan bölücü
Rumlar, çalışmalarını daha bir yoğunlaştırarak, Çarlık Rusyasından da
silah almayı başardılar. İngilizlerce de Mondros Mütarekesinin hemen
ardından sadece Samsun Rumlarına 10,000 tüfek dağıtılmış, İstanbul’daki
Rum Patrikhanesinin ve Yunanistan’ın isteği üzerine son 50 yılda Samsun
ve yöresine “göçmen” adı altında 50,000 Rum yerleştirilmiş bunların
25,000 kadarı “Pontus Çeteleri” saflarında yer alarak Samsun ve Merkez
kazaya bağlı köylerde 500 civarında kundaklama, öldürme, yaralama gibi
olaylara katılarak, “yoketme/Jenosid” kampanyasına girişmişlerdir.

9.Ordu Müfettişi olarak Mustafa Kemal’in 19 Mayıs 1919’da Samsun’a
çıktığı gün, şehirde İngiliz askerleri vardı ve Merzifon dahil, bölgede
önemli bir askeri güç olarak bulunuyorlardı.Mustafa Kemal, 21 Mayıs’ta
Harbiye Nezareti (Genel Kurmay) ‘ne gönderdiği raporda; Samsun ve
dolaylarında 40 kadar bölücü Rum çetesi bulunduğunu, Müslüman halkın
kaygı ve korku içinde yaşadığını, Rum Çetelerine karşı bir tedbir olmak
üzere bazı Laz çetelerinin para karşılığı bölgeye getirilip Rum
saldırılarına karşı kullanıldığını belirtti. Söz konusu çetelerden biri
ve en kuvvetlisi; Giresun Bölgesinde üstlenmekle birlikte Karadeniz’in
hemen her yerinde baskınlar düzenleyen, Rum çetelerini sık sık zor
durumlara düşüren “Topal Osman” çetesi idi . Mustafa Kemal’in Samsun bölgesinde görüştüğü ilk kişilerden birisi de Topal Osman olmuştur.

Yunan donanmasının 9 Haziran 1921 de İnebolu’yu bombalaması üzerine
taşkınlıklarını iyice artıran Rum Çetelerine karşı Ankara Hükümeti, 26
Haziran 1921’de Karadeniz’deki Rum nüfusunun başka bölgelere
yerleştirilmesini kararlaştırdı. Nurettin Paşa komutasında Sivas’ta
kurulan Merkez ordusuna “tenkil hareketi”
görevi verildi. Merkez Ordusu Komutanlığı da Pontusçulukla uğraşanlar
hakkında tutuklama kararı alarak bunları birer birer yakalamaya
başladı. Merzifon’daki Amerikan Koleji de kapatıldı ve yöneticileri
yurtdışı edildi. Bu arada Samsun ve Trabzon metropolit merkezleri
basılarak çok sayıda silah ve belge ele geçirildi.İtilaf devletleri,
Rumlar’a karşı alınan bu tedbirleri tesirsiz hale getirmek için bazı
teşebbüslerde bulunmaya başlayınca da Türkiye Büyük Millet Meclisi
Hükümeti Dışişlerinden aşağıdaki “nota” yı almakta gecikmedi:

“Pontus
Devleti fikrini İstanbul’daki Rum Patrikhanesi ve Yunanistan yeniden
diriltmişlerdir. Samsun ve Marmara denizi yöresinde şimdiye kadar
200,000’den fazla Türk öldürülmüştür. Türk kadınlarının ırzına
geçilmiş, köyleri yakılmıştır. Türk uyruklu Rumlar, Yunanistan
tarafından silah altına alınmaktadır. Karadeniz Rumlarını etkisiz hale
getirmek için Anadolu içlerine nakledilmektedirler. Samsun bölgesindeki
Rum köylerinden 2,500 tüfek ve bir milyondan fazla mermi ele
geçirilmiştir.”

Merkez Ordusu kuvvetlendirilerek sayısı artırılmış ve 1922 yılının
başlarından itibaren de Pontus ayaklamasının bastırılmasına
geçilmiştir. Bunun için de bölgeye dağılan milli kuvvetler, asi Rum
köylerini ve onların dayanağı olmuş yerleri birer birer taramaya
başladı. Sonunda, Pontus hayali ile başlayan Rumlar’ın elebaşıları ve
onların yardakçıları tamamen yok edildi. Bir çıban başı olarak
senelerce etkinliğini sürdüren Rumlar’ın bu tutumu kökünden kaldırıldı.
Bunun için de Merkez Ordusu’unca ele geçirilen çetelerden 10,886’sı
kısmen affedildi. Orduya sığınmayıp direnen 11,188 Rum da öldürüldü.
Anadolu içlerinde oturmak zorunda bırakılan Rum kadın ve çocukları da
1923 yılı başlarında vapurlara bindirilerek Yunanistana gönderildi.
Böylece, Pontus hayalide sona ermiş oldu.

4. Cumhuriyet Döneminde Samsunla İlgili Olarak Gerçekleşen Bazı Önemli Olaylar

• Mustafa Kemal Paşa 19 Mayıs 1919 da Samsun’a çıktı.
  
• Mustafa Kemal Paşa 20 Eylül 1924’te tekrar Samsun’a geldi.
  
• Vezirköprü ilçesi Amasya ilinden ayrılarak Samsun’a bağlandı.
  
• Fransızların elinde bulunan sigara fabrikası Tekel’e devredildi.
  
• 1927‘da Elektrik Şebekesi hizmete açıldı.
  
• 1929‘da Samsun su şebekesine kavuştu.
  
• 29 Ekim 1930 ‘da Gazi Kütüphanesi hizmete açıldı.
  
• 1932‘de Samsun-Sivas demiryolu hizmete açıldı.
  
• 1934’te Kavak bucağı, ilçe oldu.
  
• 1944’te Alaçam bucağı ilçe oldu.
  
• 1946’da Verem Savaş Dispanseri hizmete açıldı.
  
• 1953’te SSK Hastanesi hizmete açıldı.
  
• 1954’te Halk Eğitim Merkezi hizmete açıldı.
  
• 1957’de Samsun Havalimanı hizmete açıldı.
  
• 1959’da Kızılay Kan Merkezi kuruldu.
  
• 1960’ta Samsun Limanı hizmete açıldı.
  
• 1961’de Samsun Fuarı hizmete açıldı.
  
• 1968’de Karadeniz Bakır İşletmeleri hizmete girdi.
  
• 1970’de Samsun Azot fabrikası üretime başladı.
  
• 1973’te Belediye sarayı hizmete açıldı.
  
• 1979’da Samsun şehirlerarası tam otomatik telefon görüşmesine açıldı.
  
• 1982’de 19 Mayıs Üniversitesi öğretime başladı.
  
• 1993 de Samsun Büyük Şehir statüsünü aldı
  
• 1996’da Samsun İçme ve Kullanma suyu projesi tamamlandı.
  
• 1997’de Samsun Kalkınmada Öncelikli Yöre Statüsüne alındı. Uygulamaya Ocak 1998’de geçildi.
  
• 1998’de Samsun-Çarşamba Uluslararası Havalimanı resmi olarak açıldı. 1999 Şubatında seferler başladı.
  

1. Coğrafi Konum

Karadeniz sahil şeridinin orta bölümünde Yeşilırmak ve Kızılırmak nehirlerinin Karadeniz’e döküldükleri deltalar arasında yer alan Samsun ili 9,083 Km²’lik
bir yüz ölçüme sahiptir. Coğrafi konum olarak 40° 50’ - 41° 51’ kuzey
enlemleri , 37° 08’ ve 34° 25’ doğu boylamları arasındadır. Kuzeyinde
Karadeniz’in yer aldığı ilimizin komşuları; doğusunda Ordu , batısında
Sinop, güneyinde Tokat ve Amasya ,Güney batısında ise Çorum illeridir.

Samsun ili yeryüzü şekilleri bakımından üç ayrı özellik gösterir. Birincisi güneyindeki dağlık kesim, ikincisi; dağlık kesimle kıyı şeridi arasında kalan yaylalar, üçüncüsü; yaylalarla Karadeniz arasındaki kıyı ovalarıdır.
Kızılırmak ve Yeşilırmak akarsularının delta alanlarında oluşmuş
kıyılarında, yurdumuzun tarımsal potansiyeli en yüksek ovalarından
Bafra ve Çarşamba ovaları yer almaktadır.
2. Jeolojik Yapı




Samsun’da genç delta ovalarında alüvyonlar bulunmakla birlikte, dik
yamaçlarla ayrılmış taraçalarda eski alüvyonlar görülmektedir.
Güneydeki dağlık kesime geçiş alanı neojen yaşlı, killi-kireçli
tortularla kaplıdır. Kıyı dağları Kretase lavlarından oluşmuştur. Aynı
dağların iç kesimlerinde killi, çakıllı tortular bulunur. İç kesimlerde
Neojen tortular ve yer yer alüvyonlarla kaplı ovaların güneyinde de
birinci ve ikinci zaman yaşlı ve kıvrımlı kayaçlar Kretase ve Eosen
Flişlerine rastlanır. Geniş alanlarda ise volkanik oluşumlar
görülmektedir. Samsun’da Eosen, Kretase ve Neojen dönemli oluşumlara
sıkça rastlanmaktadır.

3. Yaylalar

Bölgedeki
yaylalar genellikle ikinci ve üçüncü zamanda meydana gelmiştir.
Karadeniz bölgesinde dağ yamaçları çok aşınmıştır. Ayrıca bölgedeki
akarsular toprağı yeteri derecede parçalayarak arazide yer yer yaylalar
meydana getirmiştir. Bunlar arasında en önemlileri Ladik, Havza ve
Kavak yaylalarıdır.

4. Dağlar

Samsun ili topraklarının Karadeniz kıyıları düzlüklerle, güneye uzanan
iç kesimleri ise, yükseklikleri fazla olmayan dağ sıraları ile
kaplıdır. Bölge, Karadeniz kıyıları ile bu kıyılara içeriden paralel
olarak uzanan yüksek dağlar arasındadır. Bu dağlar Ünye-Çarşamba
kesiminde doğu-batı, Samsun-Bafra kesiminde doğu-güney, batı-kuzeybatı
yönünü takip eder. Doğudan batıya doğru uzanan ve birbirinin devamı
olarak görünen başlıca iki sıra dağ vardır. Bunlardan doğudakine Canik
Dağları, batıdakine ise, Çangal Dağları denir.

Canik Dağları : Büyük
bölümleri Ordu ilinde bulunan Canik Dağlarının batı uçları Samsun
topraklarında bulunur. Yükseklikleri az olan bu dağ sıraları Karadeniz
ile iç kesimler arasındaki ulaşıma engel olmazlar. Yüksekliği ortalama
1500 metredir.

Çangal Dağları: Samsun
ili sınırlarının batı ucundan içeri giren Çangal Dağlarının büyük bir
kısmı Sinop ili sınırları içerisindedir. Çangal dağlarının ortalama
yüksekliği 1500 metredir.

Sıralı Dağlar: Samsun
ilinin önemli yüksekliklerinden birisi olan Sıralı Dağlar Kavak
ilçesinin doğusunda yer alır ve yüksekliği 1300 metredir.

Kocadağ: Samsun ilinin kuzey kesiminde Kavak ilçesi yakınlarında bulunan Kocadağ 1310 metre yüksekliktedir.

Akdağ: Samsun
ilinin en yüksek dağı olan Akdağ ın yüksekliği 2062 metredir. Ladik
ilçesi ve Amasya arasında bulunan Akdağ zengin orman yapısına sahiptir.

Kunduz Dağları: Samsun
ili Vezirköprü ilçesi toprakları üzerinde bulunan Kunduz Dağlarının
yüksekliği 1783 metredir. Ünlü kunduz ormanları ile birlikte anılan dağ
orman ürünlerinin çokluğu ile ülke çapında bir şöhrete sahiptir.

Hacılar Dağı: Ankara
-Samsun karayolu üzerinde,Kavak ilçesinden sonra yer alan Hacılar
dağının yüksekliği 1150 metredir. Bundan sonra Mahmur dağlarını
görmekteyiz.

Nebyan Dağları: Samsun’un kuzey batısında bulunan Koca Dağın batısında bulunan Nebyan Dağlarının yüksekliği 1224 metredir.

Bu
dağlardan başka, güney doğuda; Akpınar 900 m ve Böğürtlen tepe 950 m,
doğuda Büyük dağ ve Topuzlu 950 m, Sofualan ve Örencik 800 m, güney
doğuda Saltuk tepesi 1150 m, Kavakta Kocaçaltepe 913 m, Mert ırmağı sağ
yönünde Çadırtepe 110 m, Kürtün ırmağının sağında limana doğru uzanan
Toraman tepe 125 m, yüksekliklerinde tepeler de mevcuttur.

5. Akarsular

Yeşilırmak: Yeşilırmak
nehri Köse Dağlarından çıkar. Erbaa ilçesinden geçerek Çarşamba’ya
ulaşan Yeşilırmak ilçeyi ortadan ikiye bölerek, Civa Burnun’dan
Karadeniz’e dökülür. Üçtaşlar bölgesinde Ters akan ırmağı ile birleşir.
Uzunluğu 416 km olan Yeşilırmağın akış hızı saatte 5 km, en kurak
mevsimde su yüksekliği 9 metre doğu sahilinde ise 5.5 metredir.

Kızılırmak: Sivas’taki
Kızıl Dağından doğan Kızılırmak Türkiye’nin en uzun akarsuyudur.
Osmancık ilçesinden Karadeniz bölgesine giren ırmak 1151 km
uzunluğundadır. Kargı civarında kuzey doğu Samsun-Sinop sınırına
girer. Bafra’nın batısında kollara ayrılan ırmak Bafra Burnundan
Karadeniz’e dökülür. Delice, Devrez ve Gökırmak Kızılırmak’ın önemli
kollarındandır. Bafra yakınlarında yapılan ölçümlere göre en kurak
zamanda genişliği 46 metre derinliği 1.30 metredir. Saniyede 21
metreküp su akıtır. Akış hızı ise saatte 4 ila 6 km arasındadır.

Terme Çayı: Terme
çayı Kara ormandan doğar. Simenit etrafındaki sazlıkları besleyen Terme
çayı ilçeyi ikiye bölerek Karadeniz’e dökülür. Genişliği 30 metre
derinliği yaklaşık 1 metre olan Terme çayı çeltik tarlalarına hayat
verir.
Diğer Akarsular:
Mert Irmağı, Kürtün Çayı, Ters akan Çayı, Karaboğaz Deresi, Akçay,
Uluçay, Esenli, İncesu, Hızırilyas, Ballıcaderesi ve Güdedi gibi irili
ufaklı akarsular vardır.
6. Ovalar

Çarşamba Ovası: Erbaa
ilçesinde geçen Yeşilırmak nehri Çarşamba ilçesine ulaştıktan sonra
Civa Burnundan Karadenize dökülürken çok kıymetli alüvyonlu Çarşamba
ovasını meydana getirir. Kirazlık’tan başlayan Çarşamba Ovasının yüz
ölçümü 89.500 hektardır. DSİ tarafından yaptırılan su kanalları
sayesinde arazinin % 70 i tarıma elverişli hale getirilmiştir. Geri
kalan % 30 luk kısım ise ormanlık, sazlık ve bataklıktır. Sulama alanı
82.707 ha olup 19.031 ha ‘ının inşaatı devam etmektedir.

Bafra Ovası: Bafra
ilçesine gelen Kızılırmak, Bafra’da çeşitli kollara ayrılır. Bafra
burnundan denize dökülen Kızılırmak, ardında geniş ve alüvyonlu
topraklar bırakır. 47727 hektarlık ova nın 6150 ha lık alan halihazırda
sulanmaktadır. Türkiye’nin en verimli ovalarından biridir. DSİ
tarafından yaptırılan sulama kanalları ile sulanan ovanın kuzey
kısımları çorak arazidir. Bu yerlerde hayvancılık yapılmaktadır.
7. Göller

Bölgedeki
göller zaman zaman değişen akarsu yataklarından meydana gelmiştir.
Yörenin gölleri Bafra,Çarşamba ve Ladik ilçelerinde toplanmıştır.

Liman Gölü: Bafra
ya 20 km uzaklıktadır. 3 km büyüklüğündeki göl bazı kollarla denize
açılmıştır. Bu kolların uzunluğu bazı yerlerde 2000 metreyi bulur.
Gölde kefal ve sazan balığı avcılığı yapılmaktadır. Liman gölünün
güneyinde Balık gölü kuzeyinde ise Karaboğaz gölü vardır.

Ladik Gölü: Tersakan
ırmağının kaynağını teşkil eden Ladik gölü Ladik’e 10 km uzaklıktadır.
Gölde alabalık ve turna balığı bulunmaktadır. Balıkçılık yanında geniş
bir sazlık alana sahip olan Ladik gölünden toplanan sazlar hasır
yapımında kullanılır. Gölün uzunluğu 5 km genişliği 2 km ve yüz ölçümü
10 km2 karedir.

Simenit Gölü: Bu
Göl Terme çayı yatağının değişmesi ile meydana gelmiştir. Terme
hudutları içerisinde bulunan gölde balıkçılık yapılmaktadır. Termeye 20
km uzaklıkta bulunan göl, kanalla birbirine bağlanmış iki göl
görünümümdedir. Kışın yağmur suları ile beslenen göl,fırtınalı
zamanlarda zaman zaman deniz suyunu göle karışması ile dolar.

Diğer Göller:
Bunlar,Bafra da Kızılırmak tarafından meydana getirilmiş Karagöz,
Dutdibi, Çernek, Uzun göl ve Tombul gölüdür. Çarşamba’da Yeşilırmak ta
Akçagöl, Akarcık, Dumanlı ve Kör ırmak adıyla bilinen gölleri
oluşturmuştur.

8. Barajlar

Hasan Uğurlu Barajı ve Hidro Elektrik Santrali

Baraj,
Yeşilırmak üzerinde ve Çarşamba ve Ayvacık ilçeleri sınırlarındadır.
Yapımına 1971 yılında başlanan baraja Trafik kazasında ölen merhum
Samsun DSİ 7.Bölge Müdürü Hasan Uğurlu‘nun adı verilmiştir. Türkiye’nin
en büyük barajlarından biri olan baraj, tamamen Türk firma ve
mühendisleri tarafından gerçekleştirilmiştir. Yalnızca makine ve
elektrikle ilgili ekipmanlar yurtdışından getirilmiştir. Barajın
2.Ünitesi 1979 yılında, 3.Ünitesi ise 1982 yılında , 4.Ünitesi de 1983
yılında işletmeye açılmıştır.500 mw gücünde ve yılda 1217 gwH enerji
üretimi yapılmaktadır. Göl hacmi 1.078,75 x106 m3 tür.Baraj yüksekliği
175 m dir.

Suat Uğurlu Barajı ve Hidro Elektrik Santrali

Hasan
Uğurlu barajının 18 km aşağısında Yeşilırmağın Çarşamba ovasına
açıldığı yerde bulunan barajın yapımına da 1971 yılında başlanılmıştır.
Balohar barajı adı ile başlanan baraja daha sonra trafik kazasında
Hasan Uğurlu ile hayatını kaybeden eşi Suat Uğurlu’nun adı verilmiştir.
Projenin amacı enerji üretimi ve Çarşamba ovasının sulanmasıdır.
Barajın 1.ve 2. Ünitesi 1979 yılı sonunda, 3. ve 4. Ünitesi de 1983
Martında işletmeye açılmıştır. 46 mw gücünde ve yıllık 273 gwH enerji
üretimi yapılmaktadır. Göl hacmi 181,31 x106 m3 tür. Baraj yüksekliği
51 m dir.

Altınkaya Barajı ve Hidro Elektrik Santralı

Altınkaya
barajı Bafra ilçe merkezinin 35 km güney batısında Kızılırmak üzerinde
yer alan temelden 195 m yükseklikte , kil çekirdekli kaya dolgu tipinde
bir barajdır. 700 mw gücünde yılda 1 milyar 632 milyon kwh enerji
üretimi yapılmaktadır.1987 yılında su tutulmaya başlanmış olup, 1988
ocak ayınından itibaren 175 000 kwH gücündeki 4 no lu ünitede normal
üretime başlanmıştır. Göl hacmi 5,763 x109 m3 tür.

Derbent Barajı

Derbent
Altınkaya barajının 30 km mansabında olup, 33 m yüksekliğinde
(talvegden) kil çekirdek kaya dolgu barajıdır. Yüzer baraj sınıfına
giren Derbent barajı Bafra’ya 7 km uzaklıktadır. Sulama alanı ise
47.727 Ha.dır. Yapılan kanallarla Bafra ovası sulama amaçlıdır. 56 mw
gücünde ve 257 gwH yıllık enerji üretmektedir. Göl hacmi 213 x106 m3
tür.

Çakmak Barajı

Zonlu
toprak dolgu tipinde, içme-kullanma-sanayi suyu temini için inşa
edilmiş bir barajdır. Temelden yüksekliği 57,50 m, normal su
seviyesinde göl hacmi 106,50 hm3 ve gövde hacmide 2,60 hm3 tür.
Barajdan verilen toplam su miktarı 4000 litre/saniye olup içme suyu
için 3540 l/s su verilmekte, Samsun gübre fabrikasında 300 l/s ve
Karadeniz bakır fabrikasında ise 460 l/s su kullanılmaktadır.

9. İklim

Samsun
genellikle ılıman bir iklime sahiptir. Ancak sahil şeridi ve iç
kesimlerinde iklim iki ayrı özellik gösterir. Sahil şeridinde (Merkez
ilçe,Terme, Çarşamba, Bafra ,Alaçam, 19 Mayıs, Tekkeköy ve Yakakent )
Karadeniz ikliminin etkileri görülür. Bunun için sahil şeridinde yazlar
sıcak, kışlar ılık ve yağışlı geçer. İç kesimler (Vezirköprü, Havza,
Ladik, Kavak, Asarcık ve Salıpazarı) yüksekliği 2.000 metreyi bulan
Akdağ ve 1.500 metreyi bulan Canik dağlarının etkisi altında kalır.
Buradaki dağların etkisinden dolayı kışlar soğuk, yağmur ve kar
yağışlı, yazlar ise serin geçer. Sıcaklık ve yağış yönünden Samsun hiç
bir bölgeye benzemez. Samsun’da aynı gün içerisinde havanın bir kaç kez
değiştiği görülür. Bazı yıllar kış ortalarında yazdan günler yaşanır.
Sahil şeridinde kar ile kaplı günlerin sayısı 2-3 günü geçmez. İç
kesimlerde ise kar yağışından bazen ulaşım aksar.

Samsun,
genelde ılıman iklime sahiptir. Ancak sahil şeridinde ve iç
kesimlerde iklim 2 ayrı özellik gösterir. Sahil şeridinde (Merkez ilçe,
Terme, Çarşamba, Bafra, Alaçam, 19 Mayıs, Tekkeköy) Karadeniz ikliminin
etkileri görülür. Yazlar sıcak, kışlar ise ılık ve yağışlı geçer. İç
kesimde ise (Vezirköprü, Havza, Ladik, Kavak, Asarcık ve Salıpazarı)
yüksekliği 2000 m’ yi bulan Akdağ ve 1500 m’ yi bulan Canik
Dağları’nın etkisiyle yazlar serin, kışlar ise soğuk, yağmurlu ve kar
yağışlı geçer.

Yıllık
ortalama sıcaklık 15 0C’dir. Yıllık ortalamalara göre en sıcak geçen
aylar; Temmuz (23,1 0C) ve Ağustos (23,2 0C), en soğuk geçen aylar ise
Ocak (6,9 0C) ve Şubat (6,6 0C) aylarıdır. En yüksek sıcaklık
ortalaması, yıllık 18,10C, en düşük sıcaklık ortalaması ise 11 0C’dir.
İlin sahil kesiminde ölçülen sıcaklıklar ile sahilden 10-15 km iç
kısımlarda ölçülen sıcaklıklar arasında 10 0C’ye varan farklılıklar
bulunmaktadır. Özellikle kış aylarında deniz kıyısından uzaklaştıkça iç
kısımlara doğru gidildiğinde sıcaklık değerleri büyük değişim
göstermektedir. Güneş, Temmuz ve Ağustos aylarında çok etkilidir.

Karla
örtülü gün sayısının olduğu aylar; Aralık (2 gün), Ocak (3 gün), Şubat
(4 gün), Mart (2 gün) ve Nisan (1 gün) olup, 1993 yılı Kasım ayında 1
gün ve 1995 yılı Nisan ayında 1 gün kar örtüsü tespit edilmiştir. En
yüksek kar örtülü gün sayısı Şubat ayında 4 gün olarak belirlenmiştir.
Donlu gün sayısı yıllık ortalama 8’dir.

Yıllık
ortalama yağış ülke ortalamasının üzerindedir (676,5 mm). Buna karşılık
ildeki yağış oranı, Batı Karadeniz Bölgesi illerindekinden farklıdır.
İlde yağış en çok Ekim (86,5 mm) ve Kasım (81,2 mm) aylarında
olmaktadır. İlin doğusundaki yağış miktarı batısına göre daha fazladır.
Yıllık ortalama yağışlı gün sayısı 156 gün civarındadır.

Samsun,
kuzey rüzgarlarına devamlı olarak açıktır. En şiddetli esen rüzgarın
yönü güney-güneybatı olup, bu rüzgarın adı Aralık ayında esen Kıble
rüzgarıdır.

9.1. 2006 Yılı Samsun Meteorolojik Değerleri

Aylar	01	02	03	04	05	06	07	08	09	10	11	12	Yıllık
Ortalama Sıcaklık(0C)	4,7	6,0	9,7	11,0	14,6	21,3	23,0	26,5	20,9	17,2	11,5	7,2	14,5
Nispi Nem Ortalaması (%)	72,5	71,0	72,2	82,6	84,5	77,5	72,8	76,5	75,0	77,4	65,5	64,3	74,3
Rüzgar Hızı Ortalaması (m/sec)	2,3	2,2	2,1	1,4	1,2	1,9	2,3	2,0	1,8	1,4	2,2	2,0	1,9
Toplam Yağış(kg)	121,3	98,7	94,6	33,7	69,0	36,3	9,0	0,0	66,2	48,7	65,8	71,4	714,7
Deniz Suyu Sıcaklığı	11,9	8,7	8,2	11,0	13,2	20,3	23,8	25,7	23,5	20,7	17,1	12,7	16,4

Yıllık
en yüksek sıcaklık 32,4 0C, en sıcak gün 31.08.2006’dır.Yıllık endüşük
sıcaklık -3,6 0C, en düşük sıcaklık günü 24.01.2006’ dır.Yıllık
sıcaklık ortalaması 14,5 0C’ dir.En düşük sıcaklık ortalaması 10,9
0C’dir.Yıllık Deniz suyu sıcaklığı ortalaması 16,4 0C’dir.Yıllık toplam
yağışlı gün sayısı 135’dir.Ortalama açık gün sayısı 48’dir.Bulutlu gün
sayısı 238’dir.Kapalı gün sayısı 79’dur.Yıllık toplam yağış miktarı
714,7 kg/yıl’dır.Donlu gün sayısı 13’dür.Ortalama rüzgar hızı ve yönü
1,9 NNW’ dir.Yıllık nispi nem ortalaması % 74,3 ‘dür.

Yıllık En Yüksek Sıcaklık ve Günü	32,4 oC	31.08.2006
Yıllık En Düşük Sıcaklık ve Günü	-3,6 oC	24.01.2006
Yıllık Sıcaklık Ortalaması	14,5. oC
En Düşük Sıcaklık Ortalaması	10,9 oC
Yıllık Deniz Suyu Sıcaklığı Ortalaması	16,4 oC
Yıllık Toplam Yağışlı Gün Sayısı	135
Ortalama Açık Gün sayısı	48
Bulutlu Gün Sayısı	238
Kapalı Gün Sayısı	79
Yıllık Toplam Yağış Miktarı	714,7 kg/yıl
Donlu Gün Sayısı	13
Ortalama Rüzgar Hızı ve yönü (m/sec.)	1.9 NNW
Yıllık Nispi Nem Ortalaması	% 74,3

Kaynak: Samsun Meteoroloji Bölge Müdürlüğü

Samsun,
kuzey rüzgarlarına devamlı olarak açıktır. En şiddetli esen rüzgarın
Hızı 19,7 m/sec. Ve yönü güney olup, bu rüzgarın adı Mart ayında esen
Kıble rüzgarıdır.

1. Nüfus

1927
Yılında, Türkiye’nin nüfusu 13.648.270, Samsun’un nüfusu ise 268.868
olarak tespit edilmiş ve samsun ili nüfus büyüklüğü açısından 63 il
arasında 17. sırada yer almıştır. İlin yüzölçümü 9.083 km2 ile
Türkiye’nin yaklaşık % 1,2’sini oluşturmaktadır. Samsunda km2 ye düşen
kişi sayısı 1927 yılında 28 kişi iken, 2000 yılında 133 kişiye
yükselmiştir. Samsun ilinin ortalama hane halkı büyüklüğü yavaş bir
şekilde azalmaktadır. 1955 yılında bu ilin ortalama hane halkı
büyüklüğü 6,2 kişi iken 2000 yılında 4,8 kişiye düşmüştür.
1.1 Nüfus büyüklüğü ve nüfus artış hızı



Son 73 yılda Türkiye’nin nüfusu yaklaşık 5 kat, samsun ilinin nüfusu ise 4,6 kat artış göstermiştir.

1927
yılında Samsun ili ülke nüfusu içinde % 1,9’luk paya sahipken 2000
yılında bu oran % 1,8’e düşmüştür. 1927-1960 döneminde Samsun ilinin
yıllık nüfus artış hızının genel olarak ülke ortalamasından yüksek
olduğu, 1960-2000 döneminde ise düşük olduğu görülmektedir.
Şehir
nüfusu: 1927 yılında Samsun ilinde % 21,3 olan şehir nüfusu payı, 1950
yılına kadar önemli bir değişim göstermemiş ve bu yıldan sonra sürekli
artış göstererek 2000 yılında % 52,5’e ulaşmıştır.



1.2. Doğum yeri

1935
yılında Samsun ilindeki nüfusun % 82,2’si bu ilde doğmuş kişilerden
oluşmaktaydı. 1945-1970 yılları arasında bu oran % 86 olmuş ve 1975
yılından sonra azalma eğilimine girerek 2000 yılında % 83,7 olmuştur.
Samsun ili dışında doğanlar içinde en yüksek paya Ordu ili doğumlular
sahiptir. 2000 yılında Samsun ilindeki nüfusun % 3,2 si Ordu ilinde
doğmuş kişilerden oluşmaktadır.

2. 2000 Nüfus Sayımı
İlimizin 2000 sayımına göre nüfusu, şehir merkezlerinde 692.490, köylerde ise 516.647 olmak üzere toplam 1.209.137’dir. Samsun İl merkezinin nüfusu 435.487, merkeze bağlı köyler nüfusu ise 56.720’dir. İl nüfusunun % 42’si köylerde, % 58’i şehir merkezlerinde yaşamaktadır. İlimizin Nüfus artış hızı % 2, Nüfus yoğunluğu ise 126 kişi/km²’dir.

2.1. Sayım Yıllarına Göre Nüfusun Gelişimi (Kişi)

Parametre	1990	1997	2000
Şehir Nüfusu	527.362	590.399	692.490
Köy Nüfusu	633.845	563.364	516.647
Toplam Nüfus	1.161.207	1.153.763	1.209.137
Nüfus Artış Hızı (%)	0,922	-0,05	1,44

2.2. 2000 Yılı Nüfus Sayımına Göre Şehir ve Köy Nüfusu

İlçenin Adı	Şehir	Köy ve Belde	Toplam Nüfus	Şehir Yüzdesi	Köy Yüzdesi	Yüz Ölçümü	Nüfus Yoğunluğu
Merkez	438.788	53.419	492.207	90	10	850	579
Alaçam	11.950	25.540	37.490	32	68	482	78
Asarcık	1.926	16.341	18.267	11	89	180	101
Ayvacık	5.650	18.625	24.275	23	77	522	47
Bafra	83.733	73.277	157.010	53	47	1413	111
Çarşamba	49.189	77.463	126.652	39	61	708	179
Havza	19.385	34.127	53.512	36	64	793	67
Kavak	7.871	19.500	27.371	29	71	763	36
Ladik	9.098	12.943	22.041	41	59	558	40
19 Mayıs	8.928	16.892	25.820	35	65	363	71
Salıpazarı	6.696	18.417	25.113	25	75	165	152
Tekkeköy	16.827	16.147	32.974	51	49	241	137
Terme	25.052	57.556	82.608	30	70	678	122
Vezirköprü	23.211	82.928	106.139	22	78	1713	62
Yakakent	5.459	5.173	10.632	52	48	150	71
TOPLAM	696.936	512.201	1.209.137	57	43	9579	126

Not
: Tekkeköy rağmen Merkez nüfusuna dahil olduğundan tabloda gösterilmiş
ancak mükerrer aması için toplama dahil edilmemiştir.

2.3. Çalışan Nüfusun İktisadi Faaliyet Kollarına Göre Dağılımı :

İktisadi Faaliyet Kolları	1990	1997	2000
Tarım, avcılık, ormancılık ve balıkçılık	371.984	1.168	320.099
Madencilik ve taşocakçılığı	375	9	504
İmalat sanayi	34.366	18.699	32.530
Elektrik, gaz ve su	1.546	1.679	1.594
İnşaat	16.797	6.602	18.864
Toptan ve perakende ticaret, lokanta/oteller	30.108	19.124	39.744
Ulaştırma, haberleşme ve depolama	10.943	7.528	11.900
Mali kurumlar, sigorta, taşınmaz mallara ait işler ve kurumlar	6.251	3.190	8.441
Toplum hizmetleri, sosyal/kişisel hizmetler	55.445	47.091	71.236
iyi tanımlanmamış faaliyetler	1.769	2.223	203
Toplam	529.584	107.313	505.115

Kaynak: Samsun İş Kurumu İl Müdürlüğü

2000 Nüfus sayımı sonuçlarına göre İlimiz nüfusu artmakta ve köylerden şehir merkezlerine doğru göç yaşanmaktadır.

Samsun
gibi, ekonomisinde tarımın büyük önem arz ettiği kentlerde, köylerden
şehir merkezlerine ve diğer illere göç yaşanmaktadır. Göçün nedenleri
olarak; tarımda çok bölünmüşlüğün verdiği yetersizlik, krizle beraber
gelen işsizlik, geçim zorluğu ve alternatif geçim kaynağı arayışı ve
mevsimlik çalışma hareketliliği sayılabilir.

2.4. İşsizlik-Nüfus Bilgileri

Parametreler	1990	2000
Toplam nüfus	1.161.207	1.209.137
İşgücüne dahil olmayan nüfus	265.220	380.081
İşgücü	555.564	541.015
İstihdam	529.584	505.115
İşsiz nüfus	25.980	35.900
İşsizlik oranı (%)	4,7	6,6
İşgücüne katılma oranı	67,7	58,7

Kaynak: Samsun İş Kurumu İl Müdürlüğü

2000
Yılı Nüfus Sayımı sonuçlarına göre nüfus büyüklüğü itibariyle ilçelerin
sıralanışı Merkez İlçe, Bafra, Çarşamba, Vezirköprü, Terme, Havza,
Tekkeköy, Alaçam, Kavak, 19 Mayıs, Salıpazarı, Ayvacık, Ladik, Asarcık
ve Yakakent şeklindedir.

Dışarıya
verdiği göç, aldığı kadar olmamakla birlikte, göç’ün başta İstanbul
olmak üzere Ankara ve İzmir’e doğru olduğu söylenebilir. Göçler,
genellikle Samsun kırsalından diğer il ve ilçelerin kentlerine
yöneliktir. İç göç olarak ise Samsun, Amasya, Sinop, Ordu, Tokat,
Trabzon, Rize, Giresun, Kastamonu ve diğer bazı illerden göç alan
konumundadır.

2.5. 2007 - 2008 SAMSUN İLİNDEKİ TÜM BELEDİYELERİN NÜFUS TABLOSU

ILADI	ILCEADI	ALT KADEME ADI	2007 ADNKS BELEDİYE NÜFUSLARI	2000 GENEL NÜFUS SAYIMI	FARK	ARTIŞ ORANI %
SAMSUN	ALAÇAM	ALAÇAM	11 321	11 950	-629	-5,3
SAMSUN	ASARCIK	ASARCIK	2 689	1 926	763	39,6
SAMSUN	AYVACIK	AYVACIK	7 484	5 650	1834	32,5
SAMSUN	BAFRA	BAFRA	85 325	83 733	1592	1,9
SAMSUN	BAFRA	ÇETİNKAYA	2 301	2 758	-457	-16,6
SAMSUN	BAFRA	DOĞANCA	2 799	3 169	-370	-11,7
SAMSUN	BAFRA	İKİZPINAR	1 313	1 667	-354	-21,2
SAMSUN	BAFRA	KOLAY	1 648	2 421	-773	-31,9
SAMSUN	ÇARŞAMBA	AĞCAGÜNEY	2 265	2 552	-287	-11,2
SAMSUN	ÇARŞAMBA	ÇARŞAMBA	60 714	49 189	11525	23,4
SAMSUN	ÇARŞAMBA	ÇINARLIK	4 476	2 655	1821	68,6
SAMSUN	ÇARŞAMBA	DİKBIYIK	2 350	2 154	196	9,1
SAMSUN	ÇARŞAMBA	HÜRRİYET	2 120	2 765	-645	-23,3
SAMSUN	HAVZA	BEKDİĞİN	1 328	938	390	41,6

TÜİK:

2000 Genel Nüfus Sayımı ve 2007 “Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemine” Göre
Belediye Bazlı Nüfus Tablosunun değerlendirilmesi

BELEDİYE BAZLI DEĞERLENDİRME
Belediyelerde
en fazla nüfus artışı 19.807 nüfusla Atakum belediyesinde olmuştur. Bu
belediyeyi 19.012 nüfusla Gazi belediyesi izlemektedir. En fazla nüfus
düşüşü 1.473 ile Terme Evci Belediyesinde olmuştur. Evci Belediyesini
1.112 nüfus ile Terme Ambartepe Belediyesi izlemektedir.
Oran
olarak ise; en fazla nüfus artış oranı % 100,1 ile Atakent Belediyesi
nüfusunda olmuştur. Bunu % 68,6 ile Çınarlık belediyesi nüfusu ve %
65,8 ile Kurupelit Belediyesi nüfusu izlemektedir. En fazla düşüş %
-36,2 ile Terme Ambartepe Belediyesinde olmuştur. Ambartepe
belediyesini % -32,7 ile terme Kocaman Belediyesi ve % -31,9 ile Bafra
Kolay Belediyesi izlemektedir.

2.6. 2000-2007 İlçelere Göre Şehir ve Köy Nüfusları

İl	İlçe	2000 YILI GNS SONUCUNA GÖRE					2007 ADNKS SONUÇLARINA GÖRE
		Toplam	Şehir	Belde ve Köy	ŞEHİR NÜFUS ORAN		Toplam	Şehir	Belde ve Köy	ŞEHİR NÜFUS ORAN
Samsun	Merkez	437 189	363180	74 009	83,07		496.334	423.859	72.475	85,40
	Alaçam	37 490	11 950	25 540	31,88		31.669	11.321	20.348	35,75
	Asarcik	18 267	1 926	16 341	10,54		19.207	2.689	16.518	14,00
	Ayvacik	24 275	5 650	18 625	23,27		26.465	7.484	18.981	28,28
	Bafra	157 010	83 733	73 277	53,33		143.084	85.325	57.759	59,63
	Çarşamba	131 194	49 189	82 005	37,49		136.343	60.714	75.629	44,53
	Havza	53 512	19 385	34 127	36,23		48.615	21.002	27.613	43,20
	Kavak	27 371	7 871	19 500	28,76		21.854	8.629	13.225	39,48
	Ladik	22 041	9 098	12 943	41,28		18.394	8.640	9.754	46,97

Türkiye İstatistik Kurumu Samsun Bölge Müdürlüğü


Şehir : İl ve ilçe merkezleri sınırları içindeki nüfustur.
Köy : İl ve ilçe merkezleri sınırları dışında kalan yerleşim yerlerindeki nüfustur.

TÜİK

2000 Genel Nüfus Sayımı ve 2007 “Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemine” Göre
Şehir ve Köy Tablosunun değerlendirilmesi
Büyükşehir Belediyesi sınırları içersindeki ilkkademe belediyelerin
yapısı, idari bölünüşe göre olan yapıyla uyumlu olmadığından merkez
ilçeyle ilgili değerlendirme yapılmamıştır.
İlçelerde, en fazla 11.525 kişi ile Çarşamba ilçesinin nüfusu
artmıştır. Bu ilçeyi 3.359 kişi ile Terme ilçesi izlemektedir. En fazla
nüfus düşüşü 629 kişi ile Alaçam ilçesinde olmuştur. Bu ilçeyi 458 kişi
ile Ladik ilçesi izlemektedir.
Oran olarak ise; kent nüfusunda en fazla artış %
11,57 ile Ondokuzmayıs ilçesinde olmuştur. Bunu 10,23 ile Kavak ilçesi
izlemektedir.

2.7. 2007 - 2008 SAMSUN İLİNİN YAŞ GURUBU TABLOSU
T=Toplam E=Erkek K=Kadın

2.7. 2007 - 2008 SAMSUN İLİNİN YAŞ GURUBU TABLOSU
T=Toplam E=Erkek K=Kadın

Yaş Gurupları		2000 GNS Göre Nüfus	2007 ADNKS Göre Nüfus		Değişim Oranı %
				Fark
Toplam-Total	T	1 209 137	1.228.959	19.822	1,64
	E	585 759	606.187	20.428	3,49
	K	623 378	622.772	-606	-0,10
0-4	T	115 128	88.208	-26.920	-23,38
	E	58 680	45.384	-13.296	-22,66
	K	56 448	42.824	-13.624	-24,14
05…09	T	122 421	107.139	-15.282	-12,48
	E	62 331	54.656	-7.675	-12,31
	K	60 090	52.483	-7.607	-12,66
10...14	T	128 573	115.719	-12.854	-10,00

TÜİK

2000 Genel Nüfus Sayımı ve 2007 �Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemine� Göre
Yaş Grubu Tablosunun değerlendirilmesi
2007 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi nüfusu ile 2000 Genel Nüfus
Sayımı yaş grubuna göre karşılaştırıldığında nüfus yapısında
değişiklikler olduğu gözlenmektedir. Bu doğrultuda;
� 0-4 yaş grubunda % - 23,48 oranında düşüş,
� 5-9 yaş grubunda % - 12,48 oranında düşüş,
� 10-14 yaş grubunda % -10,00 oranında düşüş,
� 15-19 yaş grubunda % -11,89 oranın düşüş görülmektedir..
� 40-44 Yaş grubunda %18,34 oranında artış
� 45-49 Yaş grubunda %18,81 oranına artış
� 49-54 Yaş grubunda % 29,90 oranında artış görülmektedir.

Özellikle
0-14 yaş grubunda hızlı nüfus düşüşü (% -15) ve 40-54 yaş grubunda ise
hızlı nüfus artışı (% 22) gözlenmektedir. Bu durum ilimizde hızlı bir
yaşlanma gerçeğini ortaya çıkarmaktadır.