rize tanıtım

TURİZM MERKEZLERİ


Çamlıhemşin - Ayder Kültür Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesifotoğraf


Ayder Kültür ve Turizm Koruma Gelişim Bölgesi, Rize il merkezine 87
km, Çamlıhemşin ilçe merkezine ise 16 km mesafede yer almaktadır.
Ayder, Bakanlar Kurulu Kararı ile Turizm Merkezi ilan edilerek
19.04.1987 tarih ve 19426 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır.
Bunun yanında, yörenin tarihi, doğal ve sosyo-kültürel turizm
değerlerini barındırması, kış ve sağlık turizmi ile mevcut diğer turizm
potansiyelinin dikkate alınarak değerlendirilmesi ve bu alanların
koruma-kullanma dengesinin kurularak sektörel kalkınma ve planlı
gelişim sağlanması amacıyla Ayder bölgesi, 20.11.2006 tarih ve 11264
sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile “Kültür ve Turizm Koruma Gelişim
Bölgesi” ilan edilerek 08.12.2006 tarih ve 26370 sayılı resmi gazetede
yayınlanmıştır.
Ayder Yaylası doğa güzellikleri, yöreye has otantik mimarisi ve
birçok hastalığa şifa olduğu bilimsel olarak tespit edilmiş olan termal
kaplıcası ve de özellikle 2004 yılından itibaren ülkemizde ilk defa
gerçekleştirilen “heliski kayak sporu” ile çekiciliğini arttırmış,
yerli ve yabancı turistlerin ilgi odağı haline gelmiştir. Kültür ve
Turizm Koruma Gelişim Bölgesi, termal turizmin yanında heliski,
treking, jeep safari, foto safari, kampçılık, dağcılık gibi birçok
turizm aktivitesi için uygun olması nedeniyle, ziyaretçilerine çeşitli
tatil alternatifleri sunmaktadır.
Ayder’de ulaşım ve altyapı sorunları giderilmiş birçok konaklama ve
yeme içme tesisi mevcut olup, yılın her mevsimi ziyaretçilere hizmet
verilmektedir. Bunun yanında toplam, 2450 m² alana kurulu olan ve üç
ana bölümden oluşan (erkek ve bayan banyoları ile özel banyolar) Ayder
Kaplıca Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezi Tesisleri de yıl boyunca
hizmetini sürdürmektedir.
Turizm İşletme Belgeli Termal Tesisin mülkiyeti İl Özel İdare Genel
Sekreterliğine ait olup, 01.01.2003 tarihinden 01.01.2013 tarihine
kadar, işletilmesi yapılmak kaydıyla Ayder Turizm Anonim Şirketine
kiralanmıştır.
Erkek ve bayan banyolarında 24 kişi kapasiteli yıkanma bölümü ve 150
kişi kapasiteli 12x5 metre ebadında 110 cm. derinliğinde 37 ile 40
derece arası sıcaklıkta kür havuzları kaplıca tedavisi için hizmet
vermektedir. Tesis bünyesindeki 8 adet özel banyo kaplıca suyuna sahip
olup, ailelere hizmet vermektedir. Tamamlayıcı tedavi unsuru olarak
kullanılacak fizik tedavi bölümlerinde ise uzman hekim kontrolünde
hizmet verilmektedir. Tesisin yıl itibariyle ortalama kapasitesi günlük
300 kişidir.
T.C Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğünden
19.04.2005 Tarih ve 49 Numaralı kaplıca tesisi işletme izni alınması
neticesinde tesis Sağlık Merkezine dönüşmüştür. Bu sayede sağlık
kurumlarından sevk alarak gelen hastalar tesiste tedavi görebilmekte ve
tedavi masrafları kurumlarınca karşılanmaktadır.
Kaplıcanın, 55 derece sıcaklıktaki renksiz, kokusuz, berrak suyu (PH
Değeri 8, Sodyum, Sülfat, Kükürtlü ve Radyoaktif bileşim)
inflaboratuvar romatizmal hastalıkların kronik dönemlerinde; kronik bel
ağrısı, osteoartrit gibi eklem hastalıkları, miozit tendinit travma,
yumuşak doku hastalıkları, ortopedik operasyonlar, beyin ve sinir
cerrahi sonrası gibi uzun süreli hareketsiz kalma durumlarında
mobilizasyon çalışmalarında, rehabilitasyon amacıyla stres
bozukluklarında ve spor yaralanmalarında ayrıca kalp ve kan dolaşımı,
solunum yolları rahatsızlıklarında tamamlayıcı tedavi unsuru olarak
kullanılabilir niteliktedir.
İkizdere - Anzer Kültür Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesifotoğraf


Anzer Kültür ve Turizm Koruma Gelişim Bölgesi, Rize İl Merkezine 54
km, İkizdere İlçe Merkezine 35 km mesafede yer almaktadır. 2200-2300 m.
yükseklikte yer alan ve tasarrufu devlete ait olan Anzer, 07.02.1991
tarih ve 91\1514 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile Turizm Merkezi ilan
edilmiştir.
Bunun yanında bölgenin doğal güzellikleri ve turizm potansiyeli göz
önüne alınarak, koruma ve geliştirme faaliyetlerinin daha verimli
olması amacıyla 20.11.2006 tarih ve 11264 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı
ile Anzer Bölgesi “Kültür ve Turizm Koruma Gelişim Bölgesi” ilan
edilerek, 08.12.2006 tarih ve 26370 sayılı resmi gazetede
yayınlanmıştır.
Anzer, 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunun 6, 7, 8 maddeleri ile 3194
sayılı İmar kanunun 1, 2, 4, 7 ve 11. maddeleri yasal dayanak
yapılarak, kullanma ve yararlanma hakkı üzerinde ikamet edenlerin
tasarrufuna bırakılmıştır. Doğallığını korumak şartıyla vatandaşların
bölgeyi kullanımına izin verilmektedir.
Anzer Kültür ve Turizm Koruma Gelişim Bölgesi, yaylalarının doğal
güzelliği, otantik özellikleri, zengin flora ve fauna yapısı ve de
irili ufaklı birçok buzul gölüyle görülmeye değer bölgelerimizdendir.
Turizm Koruma Gelişim Bölgesi trekking, yamaç paraşütü, heliski,
jeep safari, foto safari ve zirve tırmanışları (dağcılık) gibi bir çok
turizm aktivitesinin gerçekleştirilebilmesi için elverişlidir. Bölge,
bir taraftan Çoruh Nehri ve Bayburt İline, diğer taraftan, Uzungöl
Turizm Merkezine ulaşım olanağı sağlaması nedeniyle ayrıca bir önem
taşımaktadır.
Bölgedeki zengin flora yapısı “bitki incleme”ye gelen ziyaretçiler
için ender güzellikler sunmaktadır. Ayrıca, bölgenin bu zengin ve
kendine has florasından elde edilen Dünyaca ünlü Anzer Balı, hem
Anzer’in tanıtımına hem de bölge ekonomisine önemli katkılar
sağlamaktadır. Anzer Balı’nın insan sağlığı açısından (kanser,
iltihaplı hastalıklar, eklem ağrıları ve verem gibi) birçok hastalıkta
şifa verdiği bilim çevrelerince tespit edilmiştir.
Çayeli - Kuspa Turizm Merkezifotoğraf


Rize İl Merkezinin 19 km. doğusunda, sahil şeridinde yer alan Çayeli
İlçesi 20.11.2006 tarih ve 11264 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile
turizm merkezi ilan edilerek, 08.12.2006 tarih ve 26370 sayılı resmi
gazetede yayınlanmıştır.
İlçe merkezine yaklaşık 7 km mesafede bulunan Kuspa, deniz manzaralı
oldukça geniş ve düz bir alana sahiptir. Ayrıca ilçede bulunan Ağaran
ve Çataldere Şelaleleri gerek yükseklikleri, gerekse ilkbaharda suların
kabarmasıyla oluşturdukları görünümle doğa harikası haline
gelmektedirler.
İlçeye 6 km. uzaklıkta bulunan Musa Dağı ve Melipos Tepeleri mesire
yeri olarak kullanılmaktadır. Tahpur yaylasından Verçenik Tepesini ve
Kaçkarları seyretmek mümkündür.
İkizdere – Ovit Dağı Kış Turizm Merkezifotoğraf


İlimiz İkizdere İlçesinde bulunan, 2640 metre rakımlı Ovit Dağı,
Bakanlar Kurulunun 25.02.2008 tarih ve 13317 sayılı kararıyla, Kış
Turizm Merkezi ilan edilmiştir.
Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü kayak uzmanları ve Bakanlığımız
planlama uzmanlarınca yapılan incelemeler sonucunda, bölgenin kış
sporları ve kış turizmi bakımından önemli bir potansiyele sahip olduğu
belirlenmiştir.

TURİZM MERKEZLERİ


Çamlıhemşin - Ayder Kültür Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi


Ayder Kültür ve Turizm Koruma Gelişim Bölgesi, Rize il merkezine 87
km, Çamlıhemşin ilçe merkezine ise 16 km mesafede yer almaktadır.
Ayder, Bakanlar Kurulu Kararı ile Turizm Merkezi ilan edilerek
19.04.1987 tarih ve 19426 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır.
Bunun yanında, yörenin tarihi, doğal ve sosyo-kültürel turizm
değerlerini barındırması, kış ve sağlık turizmi ile mevcut diğer turizm
potansiyelinin dikkate alınarak değerlendirilmesi ve bu alanların
koruma-kullanma dengesinin kurularak sektörel kalkınma ve planlı
gelişim sağlanması amacıyla Ayder bölgesi, 20.11.2006 tarih ve 11264
sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile “Kültür ve Turizm Koruma Gelişim
Bölgesi” ilan edilerek 08.12.2006 tarih ve 26370 sayılı resmi gazetede
yayınlanmıştır.
Ayder Yaylası doğa güzellikleri, yöreye has otantik mimarisi ve
birçok hastalığa şifa olduğu bilimsel olarak tespit edilmiş olan termal
kaplıcası ve de özellikle 2004 yılından itibaren ülkemizde ilk defa
gerçekleştirilen “heliski kayak sporu” ile çekiciliğini arttırmış,
yerli ve yabancı turistlerin ilgi odağı haline gelmiştir. Kültür ve
Turizm Koruma Gelişim Bölgesi, termal turizmin yanında heliski,
treking, jeep safari, foto safari, kampçılık, dağcılık gibi birçok
turizm aktivitesi için uygun olması nedeniyle, ziyaretçilerine çeşitli
tatil alternatifleri sunmaktadır.
Ayder’de ulaşım ve altyapı sorunları giderilmiş birçok konaklama ve
yeme içme tesisi mevcut olup, yılın her mevsimi ziyaretçilere hizmet
verilmektedir. Bunun yanında toplam, 2450 m² alana kurulu olan ve üç
ana bölümden oluşan (erkek ve bayan banyoları ile özel banyolar) Ayder
Kaplıca Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezi Tesisleri de yıl boyunca
hizmetini sürdürmektedir.
Turizm İşletme Belgeli Termal Tesisin mülkiyeti İl Özel İdare Genel
Sekreterliğine ait olup, 01.01.2003 tarihinden 01.01.2013 tarihine
kadar, işletilmesi yapılmak kaydıyla Ayder Turizm Anonim Şirketine
kiralanmıştır.
Erkek ve bayan banyolarında 24 kişi kapasiteli yıkanma bölümü ve 150
kişi kapasiteli 12x5 metre ebadında 110 cm. derinliğinde 37 ile 40
derece arası sıcaklıkta kür havuzları kaplıca tedavisi için hizmet
vermektedir. Tesis bünyesindeki 8 adet özel banyo kaplıca suyuna sahip
olup, ailelere hizmet vermektedir. Tamamlayıcı tedavi unsuru olarak
kullanılacak fizik tedavi bölümlerinde ise uzman hekim kontrolünde
hizmet verilmektedir. Tesisin yıl itibariyle ortalama kapasitesi günlük
300 kişidir.
T.C Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğünden
19.04.2005 Tarih ve 49 Numaralı kaplıca tesisi işletme izni alınması
neticesinde tesis Sağlık Merkezine dönüşmüştür. Bu sayede sağlık
kurumlarından sevk alarak gelen hastalar tesiste tedavi görebilmekte ve
tedavi masrafları kurumlarınca karşılanmaktadır.
Kaplıcanın, 55 derece sıcaklıktaki renksiz, kokusuz, berrak suyu (PH
Değeri 8, Sodyum, Sülfat, Kükürtlü ve Radyoaktif bileşim)
inflaboratuvar romatizmal hastalıkların kronik dönemlerinde; kronik bel
ağrısı, osteoartrit gibi eklem hastalıkları, miozit tendinit travma,
yumuşak doku hastalıkları, ortopedik operasyonlar, beyin ve sinir
cerrahi sonrası gibi uzun süreli hareketsiz kalma durumlarında
mobilizasyon çalışmalarında, rehabilitasyon amacıyla stres
bozukluklarında ve spor yaralanmalarında ayrıca kalp ve kan dolaşımı,
solunum yolları rahatsızlıklarında tamamlayıcı tedavi unsuru olarak
kullanılabilir niteliktedir.
İkizdere - Anzer Kültür Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi

Anzer Kültür ve Turizm Koruma Gelişim Bölgesi, Rize İl Merkezine 54
km, İkizdere İlçe Merkezine 35 km mesafede yer almaktadır. 2200-2300 m.
yükseklikte yer alan ve tasarrufu devlete ait olan Anzer, 07.02.1991
tarih ve 91\1514 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile Turizm Merkezi ilan
edilmiştir.
Bunun yanında bölgenin doğal güzellikleri ve turizm potansiyeli göz
önüne alınarak, koruma ve geliştirme faaliyetlerinin daha verimli
olması amacıyla 20.11.2006 tarih ve 11264 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı
ile Anzer Bölgesi “Kültür ve Turizm Koruma Gelişim Bölgesi” ilan
edilerek, 08.12.2006 tarih ve 26370 sayılı resmi gazetede
yayınlanmıştır.
Anzer, 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunun 6, 7, 8 maddeleri ile 3194
sayılı İmar kanunun 1, 2, 4, 7 ve 11. maddeleri yasal dayanak
yapılarak, kullanma ve yararlanma hakkı üzerinde ikamet edenlerin
tasarrufuna bırakılmıştır. Doğallığını korumak şartıyla vatandaşların
bölgeyi kullanımına izin verilmektedir.
Anzer Kültür ve Turizm Koruma Gelişim Bölgesi, yaylalarının doğal
güzelliği, otantik özellikleri, zengin flora ve fauna yapısı ve de
irili ufaklı birçok buzul gölüyle görülmeye değer bölgelerimizdendir.
Turizm Koruma Gelişim Bölgesi trekking, yamaç paraşütü, heliski,
jeep safari, foto safari ve zirve tırmanışları (dağcılık) gibi bir çok
turizm aktivitesinin gerçekleştirilebilmesi için elverişlidir. Bölge,
bir taraftan Çoruh Nehri ve Bayburt İline, diğer taraftan, Uzungöl
Turizm Merkezine ulaşım olanağı sağlaması nedeniyle ayrıca bir önem
taşımaktadır.
Bölgedeki zengin flora yapısı “bitki incleme”ye gelen ziyaretçiler
için ender güzellikler sunmaktadır. Ayrıca, bölgenin bu zengin ve
kendine has florasından elde edilen Dünyaca ünlü Anzer Balı, hem
Anzer’in tanıtımına hem de bölge ekonomisine önemli katkılar
sağlamaktadır. Anzer Balı’nın insan sağlığı açısından (kanser,
iltihaplı hastalıklar, eklem ağrıları ve verem gibi) birçok hastalıkta
şifa verdiği bilim çevrelerince tespit edilmiştir.
Çayeli - Kuspa Turizm Merkezi


Rize İl Merkezinin 19 km. doğusunda, sahil şeridinde yer alan Çayeli
İlçesi 20.11.2006 tarih ve 11264 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile
turizm merkezi ilan edilerek, 08.12.2006 tarih ve 26370 sayılı resmi
gazetede yayınlanmıştır.
İlçe merkezine yaklaşık 7 km mesafede bulunan Kuspa, deniz manzaralı
oldukça geniş ve düz bir alana sahiptir. Ayrıca ilçede bulunan Ağaran
ve Çataldere Şelaleleri gerek yükseklikleri, gerekse ilkbaharda suların
kabarmasıyla oluşturdukları görünümle doğa harikası haline
gelmektedirler.
İlçeye 6 km. uzaklıkta bulunan Musa Dağı ve Melipos Tepeleri mesire
yeri olarak kullanılmaktadır. Tahpur yaylasından Verçenik Tepesini ve
Kaçkarları seyretmek mümkündür.
İkizdere – Ovit Dağı Kış Turizm Merkezi


İlimiz İkizdere İlçesinde bulunan, 2640 metre rakımlı Ovit Dağı,
Bakanlar Kurulunun 25.02.2008 tarih ve 13317 sayılı kararıyla, Kış
Turizm Merkezi ilan edilmiştir.
Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü kayak uzmanları ve Bakanlığımız
planlama uzmanlarınca yapılan incelemeler sonucunda, bölgenin kış
sporları ve kış turizmi bakımından önemli bir potansiyele sahip olduğu
belirlenmiştir.

Turizm Türleri
Rafting

Ardeşen’e yaklaşık 2 km mesafede bulunan Fırtına Deresi, akarsu
turizmi (kano- rafting) açısından elverişli konuma sahiptir. Fırtına
Deresi, debisi en yüksek ve hızla akan bir dere olma özelliği
taşımaktadır. Bu nedenle yerli ve yabancı sporcular, bu dereyi
özellikle tercih etmektedir
Rafting parkuruna gitmek için, Rize–Ardeşen karayolundan güneye
çıkan karayolu takip edilerek 22 km sonra Çamlıhemşin İlçesi’ne
ulaşılır. Raftinge Çamlıhemşin’nin yaklaşık 1 km güney kısmından
başlanılabilir. Parkurun 5. km‘sinde iri kayalar bulunduğundan dikkatli
olunmalıdır. Parkurun 7., 8. ve 9. kilometrelerinde tehlike arz eden
geçişler olduğu için suyun iyi incelenmesi gerekir. Rafting, Fırtına
Deresi Karadeniz’e dökülmeden önce uygun bir yerde bitirmek mümkündür.
Parkur yaklaşık 23 kilometredir.
Fırtına Deresi’nden başka rafting yapılan diğer dereler ise,
Taşlıdere ve İkizdere (İyidere)’dir. Bu akarsularımız da ulusal rafting
gösterileri ve 2004 yılı ulusal rafting şampiyonası
gerçekleştirilmiştir. Bu derelere kanoculuk için de gerekli debi ve
rejim miktarı yeterlidir. Bu akarsular dışında küçük büyük birçok dere
mevcuttur.
Rafting Parkurları


İkizdere (İyidere) ve Fırtına Deresi’ndeki rafting Parkurlarının genel hatları şöyle sıralanabilir:

• 1.Parkur (B3): İkizdere İlçesi’nin Güneyce
  Beldesi’nden başlar. Uzunluğu yaklaşık 3 km olup, rapidler, 3-4 zorluk
  derecesine sahiptir.
  
• 2.Parkur (B2): İkizdere İlçesi’nin
  Hurmalık Köyü’nden başlar. Yaklaşık 7 km uzunluğa sahip olup ;
  rapidleri ise 3 dereceyi geçmemektedir.
  
• 3.Parkur (B1):
  Fırtına Deresi parkuru, Duygulu Köyü’nden başlar. Köyün 6,5 km
  sonrasında tamamlanır.Tarihi kemer köprüye girerken oluşan rapid,
  parkurun önemli bir noktasını oluşturmaktadır.
  

DİKKAT: Her hangi bir parkura can yeleği, kask, tropek ipi ve rehber almadan başlamayınız!!!
UNUTMAYIN!
Özellikle Rafting ve Dağcılık gibi özel uzmanlık gerektiren ve
doğada icra edilen aktivitelerle ilgili olarak bu rehberde verilen
bilgiler, bunları rehber eğitmenler eşliğinde yapmanız gerekliliğini
ortadan kaldırmaz. Doğaya çıkarken gerekli malzeme ve bilgiyi de
yanınıza almayı unutmayın!
Her zaman yerel bir rehber veya konunun uzmanı bir kişi ile seyahat edin.Heliski (Helikopterle Kayak)
Dağcılık


Kayalık ve buzlu zeminlerde doğal ve yapay tırmanma tekniklerini
uygulayarak görkemli dağ doruklarına ulaşmak anlamına gelen dağcılık
için ilimizde çok önemli bir potansiyel bulunmaktadır. İlimizin güney
sınırı teşkil eden Doğu Karadeniz Dağları’nın önemli zirvelerinden
Kaçkar Dağı (3937 m), Verçenik Dağı (3711 m), Bulut Dağı (3562 m), ve
Altıparmak Dağı (3492 m) yükseltileriyle ilimiz sınırları içerisinde
kalırlar. Bu zirvelere ulaşan güzergahların flora ve fauna açısından
zengin oluşu, coşkun akan dereleri, ve buzul göllerinin sıklığı son
yıllarda yerli ve yabancı dağcıların ilgisini bu yöreye çekmektedir.
Güney rotasından çıkışı kolay olan Kaçarları her yıl yüzlerce dağcı
ziyaret etmekledir. Tırmanış esnasında, eğer sis yoksa Doğu Karadeniz
Dağları’nın muhteşem görüntüsü izlenebilmektedir. Kuzey rotasını ise
daha çok deneyimli dağcılar tercih ederler. Kuzeyden zirve yapmanın bir
avantajı geri dönüşte Ayder yaylasında kaplıcalara uğranılabilmesidir.
Kaçkar Dağları'nda yükseltinin kısa mesafelerde artması yaylacılık
etkinliklerine bağlı bir takım geçici yerleşmelerin de kurulmasında
doğrudan etkili olmuştur. Ülkemizin önemli zirvelerinden birisine sahip
olan Kaçkar Dağları'nda aktüel buzullaşmanın ve diğer doğal değerlerin
zenginliği dağcıları, turistleri ve bilim çevrelerini buraya çekmiştir.Trekking (Doğa Yürüyüşü)


Türkiye’de kısa bir geçmişe sahip olmasına rağmen, en çok rağbet
gören doğa etkinliklerden biri olan trekking-doğa yürüyüşü için Rize
Türkiye’deki en önemli merkezlerden biri konumundadır. Dinlenmek, spor
yapmak, fotoğraf çekmek, kuş gözlemciliği ve botanik gibi bir çok ilgi
alanını tek etkinliğin içinde yapabileceğiniz trekking için Rize, köy
ve yayları ile çok çeşitli alternatifler sunmaktadır.
Ayrıca Rize’de bulunan parkurlarda ata binmek suretiyle de çok uzun parkurları gezme olanağı bulunmaktadır.
Yürüyüş Parkurları

• Çamlıhemşin - Zil Kale – Çat – Başhemşin –
  Verçenik Tepesi ve Gölü – Adalı Gölü - Tatos Gölü - Çiçekli Yaylası -
  Baş Yaylası - Çapug Geçidi - Yıldızlı Gölü – Hacıvanak – Elevit – Çat -
  Çamlıhemşin
  
• Çamlıhemşin - Zil Kale – Çat – Elevit – Karmık
  - Çoğun Gölü - Karmik Aşıdı - Apıvanak – Palovit – Ketençur - Tatar
  Dağı - Karmukareç Gölü – Amlakit –Samistal – Hazindağ – Pokut -
  Çamlıhemşin
  
• Çamlıhemşim – Ayder - Aşağı Kavron - Yukarı
  Kavron - Çengovit Gölü -Karadeniz Gölü - Naletleme Geçiti – Döbe –
  Olgunlar – Haistav – Dilberyüzü -Atsız Gölü - Deniz Gölü - Kaçkar
  Zirvesi – Yusufeli - Barhal
  
• Çamlıhemşin – Ayder – Dobaye – Taşlık - Boğaz – Çapuni Apinona – Topluca Köyü - Çamlıhemşin
  
• Çamlıhemşin
  – Ayder – Balakçur - Yukarı Kaçkar - Topluca – Gül Eteği – Aşağı Durak
  - Y.Korkuma – Boravan – Tabaninga – Sırt – Marselavat – Kurkunata
  –Çayırdüzü – Dikkaya - Çamlıhemşin.
  
• Çamlıhemşin – Ayder -
  A.Çeymakçur - Y.Çeymakçur - Karadeniz Gölü -Naletleme Geçidi – Olgunlar
  – Haistav – Dilberdüzü - Atsız Göl - Deniz Gölü -Kaçkar Zirve -
  Apıvanak Aşıdı - Apıvanak Yaylası – Amlakit – Hazindağ – Pokut – Sal -
  Çamlıhemşin
  
• Çamlıhemşin – Ayder - A.Kavron - Y.Kavron -
  Derebaşı Gölü - Apıvanak Geçidi – Palovit – Samistal – Hazindağ – Pokut
  – Sal - Çamlıhemşin
  
• Çamlıhemşin – Ayder - A.Kavron -
  Y.Kavron – Samistal – Emlakit – Poterçur -Tatar Tepesi - Sicoğ Gölü -
  Sicoğ Yaylası - Kaymesor Geçidi – Trovit – Elevit –Çat - Çamlıhemşin
  
• Çamlıhemşin
  – Çat – Elevit – Trovit - Garmik Aşıdı - Apıvanak Aşıdı – Derebaşı Gölü
  - Mezovit Gölü - Çarşak Geçidi - Büyük Göl - Küçük Göl - Karadeniz Gölü
  - Y.Çeymakçur - A.Çeymakçur – Ayder - Çamlıhemşin.
  
• Çamlıhemşin
  – Çat – Elevit – Trovit – Garmik – Hacevanak - Yıldızlı Göl -Çapuk
  Boğazı - Baş Yayla - Çiçekli Yayla – Çat – Çamlıhemşin - Ballıköy
  (Anzer)
  

EVLENME VE SONRASI İLE İLGİLİ ADETLER

• Evlilikler yakın çevreden yapılır, yakın çevrede kız
  yoksa dışarı çıkılırdı.
  
• Gelinlik kız komşu, akraba ve aile büyüklerince
  yapılırdı. Her ne kadar erkeğin görüşü alınsada son söz aile büyüklerindi
  
• Beşik kertme vardı. Ancak bu doğuda olduğu kadar
  zorlayıcı olmayıp, çocuklar büyüyünce evleme zorunluğu taşımazlardı.
  
• Kız arama da elçi denilen insanlar devreye
  girerdi.
  
• Kız seçimine çok önem verilirdi. Kızın soyu sopu
  araştırılırdı. Kız tarafıda erkeğin soyu sopunu araştırır, uygunsa
  verirdi.
  
• Kızın erkeğe gönüllü olması ve kaçma işini beraber
  planladıkları durumlarda olay fazla büyütülmez, zamanla örtbas edilirdi.
  
• Sevenlerin kavuşamama durumunda maraz denen ruh
  hastalıkları olurdu.
  
• Kız istenmeden önce ondan büyük kız olup olmadığı
  araştırılırdı. Böyle bir durum varsa kız istenmez, istense de büyük kız varken
  ufak kız verilmezdi.
  
• Kızın bir başkasına sevdalı olup olmadığına
  bakılrdı.
  
• Kız daha istenmeden, yani iş resmiyete dökülmeden
  elçiler sayesinde iş halledilmiş olurdu.
  
• Kız istenmeye gidilirken karşı taraf haberdar edilir,
  hazırlıklı olmaları sağlanırdı. Erkek tarafı karşılanır ağırlanır. Bir müddet
  ordan buradan konuşuldukjtan sonra asıl konuya girilirdi. "Allah'un izniyle,
  Peyganberun kavliyle kizinuzi oğlumuz Temel'e istiyiruk" denirdi. Kız tarafı
  kendini naza çeker, cevap vermek istemez, çay kahve, yemek ikram edip konuyu
  dağıtmaya çalışırdı. Erke tarafı da israr eder "Kızı vermezseniz ne yemeğinizi
  yeriz nede kahvenizi içeriz" derdi. Hayli mücadele sonunda istekler sıralanır,
  kabul edilince de kız verilirdi.
  
• Kız istendiğinde verilirdi. Çünkü söz önceden alınır ve
  kararlaştırılmış olurdu. Söz alınmadan kız istendiğinde, istenmedik olaylar
  olabilirdi. Erkek tarafı soğuk karşılanır. Mazeretler uydurulur. Bazen de kız
  görücüye çıkmazdı.
  
• Kız tarafı erkek tarfının karşılayabileceği kadar başlık
  parası isterdi. Bu kıza harcanırdı. Ayrıca kıza alınacak eşya ve altın tesbit
  edilirdi.
  
• Ara kesildikten sonra (kızın sözünün alınması) olay
  hemen duyurulurdu. Bu da erkek tarfının dılaru da hava ya kurşun sıkmasıyla
  olurdu. Peşinden yemek yenir. Düğün günü belirlenir, ayrıntılar
  konuşulurdu.
  
• Ara kesilirken kız tarfına verilen sözler düğnden önce
  yerine getirilirdi. Bir alış veriş günü tesbit edilirdi. Genellikle Çarşamba
  günü olurdu. Her iki tarfta birinci derece yakınlar olurdu.
  
• Takılardan genellikle çok eskiden dilme fes, beşli, daha
  sonraları zincir, bilezik, küpe, yüzük, saat, alyans, iğne gibi altın eşyalar
  alınırdı. Daha sonra söz verilen giyim kuşam ve yerleşimle ilgili diğer eşyalar
  alınırdı.
  
• Alınan eşyalar önce kız evine gönderilir, kızın kendi
  hazırladığı eşyalarla birlikte sergilenirdi. Bu olaya "Bohça Açıldı" denirdi.
  Perşembe'den Cumartesiye kadar açık kalır isteyen gelir bakardı.
  
• Eşyalar evden çıkarken, kızın erkek kardeşi yoksa bir
  yakını kapıyı keser ya da sanduğa otururdu. Kapı erkek tarafının bir miktar
  para vermesiyle açılırdı.
  
• Cumartesi erkek evine getirilen eşyalar kız tarafınca
  yerleştirilirdi.
  
• Kına gecesi Cumartesi olup her iki taraftada yapılırdı.
  Misafirler horon eder, oynar, toplu halde kurşun sıkılırdı.
  
• O gecede geline kına yakılır. Başka isteyenlerde var ise
  onlarda kına yakardı. Bazen geline yakma işlemi Pazar sabahına bıraklıdığı da
  olurdu.
  
• Erkek tarafı kına gecesinde şeker, fındık türü
  yiyecekler gönderirdi.
  
• Pazar sabahı erkek tarafı kalabalık bir halde kızı
  almaya giderdi. "Duğunci" denen bu grup yol boyunca sık sık silah sıkardı. Bunu
  duyan kız tarafı da karşılık verirdi.
  
• Gelini evden genellikte damadın babası veya ağabeyi
  çıkarırdı. Bu arada kapı kesilir bahşiş istenirdi. Yol boyunca yer yer yol
  kesildiği olurdu. Geli evden çıkarken kurşun sesleri ortalığı yıkardı.Bazı
  evlerdede ilahiler okunurdu
  
• Yol yakınsa gelin yaya, uzaksa at ile
  getirilirdi.
  
• Gelinin evinden gelenlere ikram edilen lokumu damada
  ulaştıran ödüllendirilirdi. Bu kimseye "müjdeci" denirdi. Müjdeciye ya para ya
  da bir tepsi baklava verilirdi.
  
• Kız ve erkek tarafıı birlikte kurşun ata ata gelinle
  birlikte erkek evine gelirdi. Bu gruba "alay" denirdi. Kız ağlarsa, "Hem
  ağlıyalum, hem gidelum" denirdi.
  
• Kız eve girmeden önce tatlı dilli olsun diye, elini bala
  tutturup sağ parmaklarıyla kapının başına sürerlerdi. Zengin olsun diye başına
  bez koyup para dökerlerdi.
  
• Kız tarfından birileri gelini içeri sokmaz.Bir şeyler
  isterdi. Buna "kapılık istemek" derlerdi.
  
• Gelin odasına götürülür, oturtulur, yanında genellikle
  ablası veya yengesi bulunurdu. Bazen de o mahalede yeni gelin olmuş birisi de
  olabilirdi.
  
• Düğün akşama kadar devam ederdi. Bu arada sıksaray,
  sallama, atlama, titreme gibi horonlar yapılırdı. Horonlar genellikle erkek
  erkeğe, kadın kadına oynanırdı. Erkekler daha çok evin dışında veya avluda,
  kadınlar ise evin içinde bir yerde oynarlardı. Erkekler kızlar bir arda
  oynadığında kadınlar veya kızların kollarına ancak yakınları girebilirdi.
  
• Horonlar kaval, tulum, akordiyon, mozika (mızıka) nadir
  olarak zurna ve daha çok kemençe eşliğinde oynanırdı.
  
• Çoğu zeminde şairle atma türkülerle horona ayrı bir renk
  katarlardı.
  
• Bu arada erkek anaları da boş durmaz. Sağa sola göz
  gezdirir. Bir kız ararlardı.
  
• Yakın komşuların yardımıyla misafirlere yemek verilirdi.
  Bu arada bazıları bahşiş almak için yemeği engellerdi. Buna "sofra bağlama"
  denirdi.
  
• Hava kararamadan düğün alayı dağılır fakat kız
  tarafından bir kaç kişi bir müddet daha beklerdi.
  
• Gerdeğe girilmeden eğer önceden kıyılmadıysa " hoca
  nikahı" yapılırdı.
  
• Ev gerdeğe gireceklere bırakılır. Bir günlüğüne ev
  sakinleri komşulara kalırdı.
  
• Pazartesi günü gelin erken kalkar ve ev işlerine
  konulurdu. Sözde uğursuzluk getirmesin diye geline bir hafta süpürge
  tutturulmazdı. Bugün aynı zamanda kız ve erkek tarafının birbirine bohça
  içersinde hediye verdiği gündür. Bu olaya "bohça çıktı" denirdi.
  
• Düğünden bir hafta sonra "yedi" olurdu. Yedi, kızın
  damatla babasının evine gitmesiydi. Damat'a bu arada bazen ağra kaçan şakalar
  yapılırdı. Bu şakalrdan korunmak için damadın yanında korumaları olurdu.
  
• Damat sofraya oturduğunda sofra arkadaşları tarafından
  bağlanır. Kaynana sofranın açılması ve damadın yemek yemesi için bahşiş
  verirdi.
  
• Yedididen birkaç gün sonra da kız tarafı erkek tarafınca
  devet edilirdi.
  

DOĞUM VE SONRASI İLE İLGİLİ
ADETLER

• Evlililiğin ilk devrelerinde gelinin hamile kalması
  istenirdi.
  
• Hamile kalmaması durumunda telaş düşülür, hata varsa
  bunun gelinden kaynaklandığı düşünülürdü.
  
• Hamile kalınması için okutma dahil her çareye
  başvurulurdu.
  
• Birkaç sene içinde eğer gelin hamile kalmazsa,
  anlaşılarak ya boşatılır, ya da üzerine kuma alınırdı.
  
• Eğer hamil kalmışsa, oturmasına, kalkmasına, yemesine,
  içmesine kadar dikkat edilir, bu arada bir çok batıl yöntem de
  uygulanırdı.
  
• Doğum zamanı köy ebesi çağrılırdı. Bebeğin çıpa'sını
  (göbek bağı) ebesi veya iyi huylu birisinin kesmesi istenirdi.
  
• İlk doğan sebinin erkek olması istenirdi. Şimdi de öyle
  ya.
  
• Çocuk doğar doğmaz sağ kulağına ezan ve sol kulağına
  kamet okunurdu.
  
• Doğum yapan anne kırk gün lohusa kalırdı.
  
• Çocuğa genellikle büyüklerin ismi verilirdi. Daha çok
  ölen nine, dede veya yakın tarihte ölmüş birinin ismi verilmesi halen devam
  etmektedir.
  
• Çocuk kısa bir süre kundakta kalır. Sonra beşiğe
  alınırdı.
  
• Nazarlanmasın diye çocuk uzun süre yabancılara
  gösterilmezdi.Gösterileceği zaman nazarlık takılır, yüzüne kara
  sürülürdü.
  
• Anne sütü olduğu müddetçe emzirilir. Sütten kesildikten
  sonra inek sütü verilirdi.
  
• Anne sütü yoksa, ilk zamanlarda, süt anne aranırdı.
  Yakın çevreden herkes çocuğu emzirir ona süt anne olurdu. Süt annelik yaygın bir
  uygulama olup yer yer hala devam etmektedir.
  
• Süt çocuk, süt kardeşi ve ondan sonra doğacak çocuklarla
  "süt aşağı akar" diye evlendirilmezdi.
  
• Kız ergenlik dönemine kadar çember, daha sonra da keşan
  bağlardı.
  
• Erkek çocuklar ergenlik dönemine kadar mendil, yağluk,
  daha sonra da başlık ve abaniye bağlardı.
  
• Doğumdan sonra kızın annesi tarafından peşuk alayı
  yapılırdı. Alay ekek evinde olurdu. Alaya kızın ailesi ve yakınları
  katılırdı.Çocuk kız ise kırmızı, erkek ise mavi beşik hediye edilirdi. Bu olay
  sadece ilk çocuk için yapılırdı. Diğer çocuklar bu beşikle büyütülürdü.
  
• Alaya katılanlar eşya ve hediye veririlerdi. Kundağa
  konulmuş paralar ise çocuğu yıkayan ebeye hediye edilirdi. Ebeler çoğu zaman bu
  parayı almaz çocuğa bırakırdı.
  

ÖLÜM VE SONRASI İLE İLGİLİ
ADETLER

• Cenaze törenlerini hocalar
  yönlendirir.
  
• Eğer durum ağırlaşmış ve
  yapılacak bir şey kalmamışsa, hoca çağrılır, son nefeste Kur'an ile gitmesi
  sağlanırdı.
  
• Ölüm yaşlılar için doğal
  karşılanır, çocuk ve genç ölümleri derin iz bırakırdı.Bu gibi durumlarda halen
  devam eden ölünün arkasından destan yazma geleneği vardır.
  
• Ölen kimsenin ağzının açık
  kalmaması için bir bez parçasıyla ağzı bağlanır.Üzerine şimemesi için bir bıçak
  konur.
  
• Ölüm olayı yakın köylere
  sela, uzaklara telefon veya telgrafla bildirilir.
  
• Cenaze genelde, ertesi gün
  gömülür. Bundan maksat uzakta olan yakınlarun gelebilmesi içindir.
  
• Genellikle öğle namazı
  sonrası, yakınların yetişememe durumunda ikindi namazından sonra defin işlemi
  olur.
  
• Ölüye dargın olanlar dahi
  cenaze törenine katılır.
  
• Ölünün başında ağıt yakılır.
  Ağıtlarda sınır olmaz. Ölenin ardından iyiliklerinden, yaşadıklarından
  gelişigüzel sesli olarak bahsedilir. Bunu kadınlar çoğunlukla yapar.
  
• Komşular devreye girer, ölü
  sahiplerini teselli ederken geleni gideni ağırlar, uzaktan gelenlere yemek
  veririler.
  
• Ölünün hazırlanması, cenaze
  önce ve sonrası işlele hep komşular uğraşır.
  
• Yıkanıp tabutla musllaya
  konan mevtanın yüzüne isteyen bakabilir.
  
• Cenaze namazına tabut omuzda
  götürülür.
  
• Her ailenin kendine ait
  mezarlığı olduğu gibi köyün ortak mezarlığıda vardır.
  
• Ceset özenle hazırlanan
  mezara tabutla veya kefenle konur.
  
• Ceset gömülürken Kur'an
  okunur. Cenazeye gelen çocuklara bisküvi, şeker, fakirlere ve ihtiyacı olanlara
  havlu, namazgah, Kur'an-ı Kerim, dini bilgiler ve para verilirdi.
  
• Bazı yerlerde ölenin
  günahlarını affı için devir denilen dini bir tören yapılırdı.
  
• Defin akşamı ölü evinde
  Kur'an okunur. Bazı yerlerde de ölünün yıkanmasından gömülmesine kadar ki süre
  de hatim yaptırılır.
  
• Belli aralıklarda mevlit
  okutulur.
  
• Ölü yakınları uzun süre
  yalnız bırakılmaz, ziyaret edilir.
  

AtaSözlerimiz

01) Aferun torbasi dolmaz
02) Afkurmasını bilmeyen köpek, koyuna kurt götürür

03) Ayranum budur, yarısı sudur Yersan da budur,
yemesan da budur
04) Bacanak bacanağı dere
başukarı arar
05) Bahane sığırlere dolanıyı
sirtlere
06) Bekle eşeğum bekle, manca pişirde
yersun
07) Ben derum torunum yok, o derki
dayimsun dayim
08) Bilmeduğun atun kerisina
keçma
09) Bişe desem soz olur, demesam maraz
olur
10) Borç çıktı bine gel elmanın
dibine
11) Cihanun kördüğü dane bitmez

12) Çalışta gavura kalsun
13) Çocukla kirma yola olur başuna bela
14) Çorbaki daşar, kepçenin pahası olmaz
15) Değneğum dağarcığum, suparam süreceğum
16) Demir taradi sağa da yaradi
17)
Dut demeğa dudak lazum
18) Et diline bıçak
eline
19) El eliyla ilana tutma, ilana da yazik
olur
20) Etme kulum bulma zulum
21) Evi sildim süpürdüm, kutis geldi oturdu
22) Ezme, ezilma, orta kal
23)
Farzdan önce farz var.
24) Haçan bir kız kaçacak
yan basar ayağını (Aklı Başında olmaz)
25) İki
şoza bir güneli üstüne bir hapsikoli ( Güneş almayan yere hamsili ekmek)

26) İlan topraği ufura ufura yer
27) İlan eğrulur, buğrulur deliğune kirinca doğrulur

28) İyiluk yap at bayışağa
29) Kalbim defter, dilum donmez
30)
Kalktı rahmetli, oturdi korbakor
31) Kedi
anasının canı içun sıçan tutmaz.
32 Kedinun
kuyruğuna basmayinca sana hirlamaz
33) Kendume
yer edeyim bak sağa ne edeyim
34) Kestane
kumuşiden çıktı, kerisini beğenmedi
35) Kim
verursa bağa yerum, ben ondan yana derum
36)
Korkma kişin kişundan, kork aprilun beşinden
37)
Köpeği andun, kutilayı hazırla
38) Köpek tüyünü
değişir, Huyunu değişmez
39) Kumden halat
olmaz
40) Kurdun adi çikti, çakallar paş
koparayi
41) Lafun tutulursa hakimsun, lafun
tutulmazsa sen kimsun
42) Madem kideyu miras,
bende yiyeyum biraz
43) Mut mut dema armut
de
44) Ne doğrarsan çanağuna o gelur
kaşığuna
45) Ne kosan çanağuna o gelur
kaşığuna
46) O kızım saha derum o gelinum sen
işit
47) Ormanlarin gozi var, yolun kilavuzu
var
48) Ortak mala çöpek bile işemez

49) Öküz eldi ortaklık bozuldu.
50) Pahane uşağa, yarısı bayışağa
51) Sen kârin peşindesun hazırı elden gitti
52) Siçan işedu denize oldi oğa ortak
53) Siçan delikten siğmayi, hopeçileri da takar peşine

54) Sırğan yerina sırğan biter
55) Sünçer düştü terekten kirdi belini (Mızmız kişiler için
kullanılır)
56) Tatlı dil ilanı yuvasundan
çıkarur
57) Yetimun koletisi pişmez, pişseda
yanar
58) Yuz sene ilerisinu duşun, bir da
cerisini
59) Zayuf atun kıblesi olmaz

Çay ve Çaykur'un Tarihçesi

1- Tekel Genel Müdürlüğünce yürütülen çay yetiştirme, alım, işleme ve
satış işlemleri sektörün gelişip büyümesi üzerine; 440 sayılı “İktisadi Devlet
Teşekkülleri, Müesseseleri ve İştirakleri Hakkında Kanun”a dayanılarak
06.12.1971 tarih ve 1497 Sayılı “Çay Kurumu Kanunu” çıkarılmıştır. (18.12.1971
tarihli Resmi Gazetede yayımlanmıştır.)
Bu kanun ile Çay Kurumu tüzel
kişiliğe haiz, faaliyetlerinde özerk ve sorumluluğu sermayesi ile sınırlı bir
İktisadi Devlet Teşekkülü(İDT) olarak kurulmuştur. İlgili olduğu Bakanlık Gümrük
ve Tekel Bakanlığıdır. Bu kanun ile Tekel’e verilen tüm yetkiler, tarım, üretim
ve pazarlama dahil tüm faaliyetler Çay Kurumu Genel Müdürlüğüne devredilmiştir.
01.03.1973 tarihinden itibaren Çay Kurumu Genel Müdürlüğü adı altında faaliyete
geçmiştir.
Bu kanunun geçici 4. maddesi ile kanunun yürürlüğe girmesinden
önce Tarım Bakanlığında kayıtlı olan çay bahçelerine bu kurumca hazırlanan
ruhsatlar verildi. Bu kanunun yürürlüğe girmesinden önce kayıt dışı olan çay
bahçelerine de tesisi kredisi verilmemek kaydıyla ruhsatname verildi. Bu madde
ile 100.000 dekar olduğu tahmin edilen ruhsatsız alanlara da ruhsat verilmek
kaydı ile toplam çaylık alan 400.000 dekara ulaşmıştır.
2- 1983 yılında çıkarılan 2929 sayılı kanuna dayanılarak 10.10.1983
tarih ve 112 sayılı KHK ile Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü(Çay-Kur) adında
tüzel kişiliğe sahip, faaliyetlerinde özerk ve sermayesi ile sınırlı bir Kamu
İktisadi Kuruluşu(KİK) olmuştur.(28.10.1983 tarih ve 18205 Mükerrer sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanmıştır.) Bu kanun 233 sayılı KHK ile tadil edilmiştir.(
14.12.1983 tarih ve 18435 Mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.)
3- 18.12.1983 tarih ve 178 sayılı KHK ile kurulan Maliye ve Gümrük
Bakanlığının Bağlı ve İlgili Kuruluşlar Dairesi Başkanlığının ilgili kuruluşu
olmuştur.
4- 1984 yılına kadar devlet tekeli altında sürdürülen çay
işletmeciliği 04.12.1984 tarih ve 3092 sayılı “Çay Kanunu” ile serbest
bırakılmıştır. Kanunun 1. maddesinde; gerçek ve tüzel kişilerin yaş çay işleme
ve paketleme fabrikaları kurup işletebilecekleri, ihtiyaçları olan yaş çay
yaprağını doğrudan üreticilerden satın alabilecekleri belirtilmiştir. Aynı
kanunun 3. maddesiyle de 3788, 4223 ve 6133 sayılı Kanunların çayla ilgili
hükümleri yürürlükten kaldırılmıştır.
5- Maliye Bakanlığının ilgili kuruluşu olarak faaliyet gösteren
Çay-Kur Genel Müdürlüğü, 3046 sayılı Kanunun 4. maddesi uyarınca Başbakanlığa
ilgilendirilmiştir. İlgili olduğu Bakanlığın değiştirilmesi ile ilgili karar
Resmi Gazetenin 14.10.1993 tarih ve 21728 sayılı nüshasında yayımlanmıştır.
6- Özelleştirme Uygulamalarının Düzenlenmesine ve Bazı Kanun ve Kanun
Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 35. maddesine göre
Kuruluşumuz İktisadi Devlet Teşekkülü(İDT) olmuştur.(27.11.1994 tarih ve 22124
sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.)
7- Teşekkülümüz 3046 sayılı Kanunun 4. maddesi uyarınca 12.01.1999
tarihinde Sanayi ve Ticaret Bakanlığının ilgili kuruluşu olmuştur.(13.01.1999
tarih ve 23582 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.)
8- Teşekkülümüz 3046 sayılı Kanunun 4. maddesi uyarınca 28.05.1999
tarihinde Başbakanlığının ilgili kuruluşu olmuştur.(28.05.1999 tarih ve 23708
sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.)
9- Teşekkülümüz 3046 sayılı Yasanın 4060 sayılı Yasayla değişik 4. ve
3313 sayılı Yasayla değişik 10. maddeleri uyarınca 26 Kasım 2002 tarihinde Tarım
ve Köyişleri Bakanlığının ilgili kuruluşu olmuştur.(27.11.2002 tarih ve 24949
sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.)

- Çay, nem ve harici kokulardan etkilenmeyecek şekilde kapalı ambalajda muhafaza edilmeli. - Demlemede kireçsiz su ve porselen demlik tercih edilmeli. - Temiz demlik içine beher bardak için bir çay kaşığı dolusu çay konularak ılık su ile yıkanmalı. - Demliğe, çaydanlıkta kaynamakta olan sudan konulmalı. - Çaydanlıkta kaynar suyun ateşi kısılarak demlik çaydanlığın üzerine oturtulmalı ve dem kaynatılmamalı. - Çayın demlenme süresi 10-15 dakika olmalı ve demlenen çay yarım saat içinde içilmelidir.[/size]

Archives of Dermatology Amerikalı araştırmacılar, yeşil çayın, xxx ve prostat kanseri gibi cilt kanserini de önlediğini açıkladı. Case Western Üniversitesinde fareler üzerinde yapılan araştırmalarda, yeşil çayın içinde bulunan "poliphenols" adındaki maddenin, cilt kanserini önlediği tespit edildi. "Poliphenols"un, kanser tümörleri etrafında tümörleri besleyen kılcal damarların oluşmasını önleyen ve kanser hücrelerini öldüren madde olduğu, daha önce yapılan araştırmalarda belirlenmişti. Yeşil çayın günde dört bardak içilmesinin bazı kanser türlerinin oluşmasını önleyebildiğini kaydeden araştırmacılar, yeşil çayın cilde sürülmesi ile de, cilt kanserine karşı koruyucu bir tabakanın oluşturulabildiğini belirttiler. Farelerde yapılan araştırmalarda, cilde sürülen yeşil çayın, ultraviyole ışınlarının etkisini azaltarak ciltte aşırı yanma ve su kabarcıkları oluşmasını önlediği belirlendi.[/size]

Araştırmacı Santosh Katiyar,
yeşil çayın kanser hastaları için "tedavi yöntemi olmadığını fakat sağlıklı
insanların kullanması ile kanser riskini önlediğini" belirtti. Araştırmacılar,
yeşil çayın bir-iki günde etkisini göstermediğini, insanların yeşil
çay içmeyi alışkanlık haline getirmeleriyle yaşam boyu faydasını görebileceklerini
kaydediyorlar ve ciltlerine yeşil çay süren insanların yine de uzun
zaman güneş altında kalmaktan sakınmaları gerektiğini, cilt kanserini
önlemenin en iyi yolunun, ultraviyole ışınlarının etkisinden korunmak
olduğuna dikkat çekiyorlar. [/size]

KADIN KIYAFETLERİ Çember : Kenarları işlemeli, sade, renkli veya motifli başörtü. Yaşmak : Kenarları işlemeli ve renkli başörtü. Genellikle çember üzerine takılarak kullanılır. Yazma : Yaşmağın büyüğüne denir. Atkı : Genellikle kadınların kullandığı büyük başörtü. Peştemal : Daha çok evli ve yaşlı bayanların kullanıldığı, bel örtüsü olarak da kullanılan ince çubuklu desenli başörtü. Makaslı Peştemal : Püsküllü ve delikli peştemal. Daha çok genç kızlar ve genç kadınlar kullanır.

Kara Peştemal : Genellikle yaşlıların kullandığı, kenarları kırmızı kara peştemal. Çeşan : Başa veya bele takılan, geniş çubuk desenli bir tür peştemal, dolaylık da denir. Tepeluk : Gelinlerin giydiği ufak paralarla süslenmiş fes. Fistan : Oldukça bol ve uzun dikilen, altlı üstlü bütün giysi. Entari : Fistana entaride denir. Gozli Çarşaf : Altlı üstlü bele bağlanarak kullanılan beyaz çizgi desenli siyah çarşaf. Etekluk : Uzun eteklere denir. Üç Etek :Genellikle kadife bezden yapılan altlı üstlü bütün etek. Üst ceket kısmına Kutni denirdi. Geceluk : Kollu gecelik.

Yun Çorap : Beş cağla dokunan, uzun veya yarım
biçimde çorap.
Şal Kuşağı : Yünden dokuma, daha çok kadınların
ve yaşlı erkeklerin kullandığı kuşak.
Don : Belden dize kadar çok geniş ve bacak
kısımları lastikle tutturulan bir tür kısa şalvar.
Tor kuşağı : Özel bir iplikten dokunan kemer.

Patik : Ev içersinde terlik yerine kullanılan
kısa yün çorap.
Kongoş Çarık : İneklerin diz derilerinden hemen
herkesin yapabildiği basit çarık.
Çarık : Hasılsız deriden yapılan basit çarık.

Hasıllı Çarık : Hasıllı deriden ancak ustaların
yapabildiği çarık.
Kontra : Genellikle zengin kadınların giyebildiği
topuksuz ayakkabı.
Tad :Deriden veya yünden dokunarak yapılan çarık
biçimli, bağcıklı çocuk ayakkabısı
Mes : Yaşlıların çorap üzerine giydikleri,
ayakkabı içine soktukları deriden yapılmış bir tür çorap.
Cizme :Deriden veya lastikten yapılan boğzlı bir
tür ayakkabı.
Hamal Lastik :Daha çok iş yapılırken kullanılan
lastik.
Lastik : Son dönemlerde giyilen, cizlavit
de denilen en yaygın olan lastik ayakkabı.
Nalım : Takunya da denilen ahşaptan yapılmış kaba
terlik.
Hedik : Ahşap malzemeyle yapılan, ızgara biçimli
kar ayakkabısı
Bu eşyaları tamamlayan kadın süs eşyaları da önemlidir.

Hemayil :Üçgen veya dörtgen biçimli gümüş
zincirli kap.
Beşli : Kurdeleyle bağlanarak yakaya takılan
altın süs eşyası.
Kupli : Kurdeleyle boğaza takılan bir reşat altın
değerindeki altın süslü.
Yuzuk : Yüzük
Kupe : Küpe
Kaleçi : Daha çok çocukların kullandığı süs
eşyası, boncuk.

ERKEK KIYAFETLERİ
Başluk : Başa sarmak için dar ve uzun bir bez
parçasından yapılır. Kukula da denir. Herkesin kendine has bir yöntemle
bağlar, çoğunlukla her iki yana kulaklıklar bırakılırdı. Renk çoğunlukla haki
olur ve elbiseye uydurulurdu.
Fes : Yün iplikle cağla (şişle) dokunup başa
takılırdı.
Taka : Başa takmak için kumaştan yapılan başlık

Mendil : El, yüz temizliğinde olduğu gibi cep
süsü eşyası ve başlık olarak da kullanılırdı. Mendilin iki ucu düğümlenip başa
takılacak hale getirilirdi.
Yağluk : İki ucu düğümlenerek başlık olarak
kullanılan bez parçası.
Abaniye : İpekten , sarımtırak dallı nakışlarla
işlenmiş, abani denilen bir bezin fes üzerine sarılmasıyla elde edilen sarık.

Saruk : Daha çok din adamlarının giydiği beyaz
başlık
Mintan : Açık olan kısmı boğaza kadar düğmeli
yakasız gömlek.
İç Gömlek : Mintan altına giyilen bugünkü atlet
görevini gören giysi
Fanila : Atlet, kollu çamaşır.
Yelek : Bugünkü yeleklere benzeyen, fakat
yelekten daha bol olan giysi
Çoha : yeleğe benzeyen, vücudu saran geniş ve
kollu giysi
Zıpka : Alt kısımları, dar üst kısımları geniş
altlı üstlü bütün giysi. Zıpkanın uçkur denilen kısmı düğmeliydi. Bele bir
kuşakla bağlanırdı. Genelde siyah bezden yapılır ve mintanla giyilirdi.

İşdoni : Paçalı kilot
Kanaviça Pantul : Şalvar biçimli, bele bir
kuşakla bağlanan iri keten dokuma bezden yapılan pantolon. Genellikle
çocukların giydiği bu pantolonu büyükler de giyerdi. Daha çok bir iş pantolonu
kabul edilirdi.
Kilot Pantul : Paçaları dize kadar dar, üst kısmı
sağdan ve soldan bele kadar geniş olan pantolon. Dar olan kısım düğmelerle
açılır ve kapatılırdı. Bele bir kemerle bağlanırdı.
Golf Pantul : Paçası dize kadar dar, üst kısmı
bol olan pantolon. Dize kadar dar olan kısım düğümlenirdi. 1940'lı yıllarda
moda olan bir giysiydi.
Yun Çorap : Beş cağla dokunan, uzun veya yarım
biçimde çorap.
Şal Kuşağı : Yünden dokuma, daha çok kadınların
ve yaşlı erkeklerin kullandığı kuşak.
Kongoş Çarık : İneklerin diz derilerinden hemen
herkesin yapabildiği basit çarık.
Çarık : Hasılsız deriden yapılan basit çarık.

Hasıllı Çarık : Hasıllı deriden ancak ustaların
yapabildiği çarık.
Çapula : Hasıllı deriden yapılan kaliteli, çarık
üstü bir ayakkabı. Çapula özel ustalarınyapabildiği ve zenginlerin giyebildiği
bir ayakkabı çeşidiydi.
Yemeni : Hasıllanmış siyah deriden altları kösele
olarak yapılan, ancak zengin ve ağaların giyebildiğibir ayakkabı türü

Tad : Deriden veya yünden dokunarak yapılan çarık
biçimli, bağcıklı çocuk ayakkabısı
Mes : Yaşlıların çorap üzerine giydikleri,
ayakkabı içine soktukları deriden yapılmış bir tür çorap.
Cizme : Deriden veya lastikten yapılan boğzlı bir
tür ayakkabı.
Hamal Lastik : Daha çok iş yapılırken kullanılan
lastik.
Nalım : Takunya da denilen ahşaptan yapılmış kaba
terlik.
Hedik : Ahşap malzemeyle yapılan, ızgara biçimli
kar ayakkabısı.
Bu erkek kiyafetlerini tamamlayan süsü eşyaları da
önemlidir.
Hemayil : Üçgen veya dörtgen biçimli gümüş
zincirli kap.
Köstek : Genellikle yelek üzerine asılan üç sıra
gümüş saat zinciri.
Picak :Daha çok morunmak için kın içersinde
saklanan kesici alet. Genellikle iki tane taşınırdı. Birinin ucu sivri,
diğerinin ise yuvarlak olurdu.
Tapanca : Daha çok korunmak için taşınırdı.

Rize Sözlüğü

A
Aclanmak
: Acıkmak
Açanki : Ne zamanki
Ahpon : Hayvan
gübresi
Afalamak : Kazmak
Anceli-Kunceli : Tahta revalli

Ander : Ölünün arkasından kalan

Anteri : Entari
Aposkal :
Yapılması gereken iş payı
Apsimati : Cansız, beyaz kıvılcım.

Atiçi : Henüz çiçek açan
salatalık
Aykırılamak : Yan
tarafa doğru gitmek
Atiça : Ateş
böceği
B
Ballı
lobya : Soya fasulyesi
Başukari
: Yukarıya doğru
Bayyışağa :
Aşağıya doğru
Belkim : Belki
Beyinmek : Büyümek

Buldur : Geçen sene
C
Caris
Olmak : Rahatsız olmak
Coco : Kumda oynanan çocuk oyunu
Ç
Çafladi : İnce odun parçası
Çafılamak : Tırnakla kazımak, bahane aramak

Çağana : Yengeç
Çamı : Saç örgüsü
Ça
pula :
Kullanılmış ayakkabı
Çaşot :
Elçi, aracı kadın
Çatara :
Uygunsuz, yaramaz kişi
Çatmak : Görmek, rastlamak
Çıkma : Kız ve erkek tarafının gönderdikleri
hediye
Çıpa : Arı iğnesi. Çocuk
göbeği
Çırpıntı : Çalı ve odunun
küçük parçaları
Ç irmulis
etmek : Kıvranmak
Çıtarı : Horoz ibiği
Çiçi : Yaranın sulanması
Çiçili : Solucan. Zayıf ince kız.
Çili pumburi : Ateş böceği
Çimidi : Beyin, beynin dağılmış şekli

Çisenti : İnce yağmur
Çişon : Sarmaşık
Çulek : Tahta yoğurt ve pekmez kabı

Çumur : Mısır unu, yağ ve çökelekle
yapılan yemek
Çupi : Çubuk
Çupyas : İnceden ağırma, sızı.
D
Da : Anlamı güçlendirmek için kullanılan
pekiştirme eki.
Dandaniça : Sözünde durmayan, dönek
Davli : Odun parçası
Deremen : Değirmen
Deyine : Diye

Dimari : Ham meyve
Doğdi :
Kalın odun parçası
Dolaylık :
Belden aşağıya sarılan peştamal
E
Ebi : Öbür
Ecinli :
Cinli, perili
Elcan : Yabancı

Encami : Acemi
Eyicene :
İyicene, dikkatlice
F
Farfatara (fafatura) : Kelebek

Farfaratis : Çırpınma, çarpıntı

Feli : Kabak dilimi
Feretiko : Rize bezi
Fitra : Mısır fidesi
Fitruka : İyi giyimli kız

Flanbur : Ihlamur
Foli : Ufak toprak çukur
Frahti : Kalın kestane tahtası

Fufudi : Sivilce
Furnesi :
Kavrulmuş mısırdan yapılan un
Fu ska
(Likapa) : Böğürtlen
G
Gerdel : İneğe verilen yemin konulduğu tahta
kap
Ganguli Guçça : Tahta revalli
H
Haçan (haçanki) : Mademki

Halaçı : Dolu
Haloti :
Balgam
Hamlahus : Mısır
Hapalamak : Karıştırmak
Harçı : Sırık
Haşlak : Olumsuz, aptal adam
Haşli : Çok sıcak
Hatyaluk :
Çöplük
Hayat : Giriş, hol

Hayın : Çok şiddetli, iyi

Helepi : Kabak çekirdeği

Hemence : Bir çeşit bez çanta

Hep : Hap
Hepli : Siyah
üzümün kabuğu
Hepten gitmek : Hasta olmak
Herik : İnce ve uzun kazma
Hişir olmak : Değerini yitirecek kadar
bollaşmak
Hoholis (Hohol) : Karma
karışık
Hohori : Baykuş

Hosti : Kor
Hoşeti : Kuru
mısır yaprağı
Hozan : Ot olmayan yer
Hukelenmek : Çok kızmak
Hutupis
: Yolmak, Koparma
Hutuli : Yavrum,
evladım
Hutumi : Gırtlak,
boğaz
I
Ikılmak : Yıkılmak
İ
İkamak : Yıkamak
İpranmak : Eskimek, yırtılmak
İpratmak : Yırtmak, eskitmek
K
Ka
: Yakınlık, sevgi ifade eden kelime sonuna gelen ek. Dayıka
Kaçata : Alın
Kaful : Dikenlik

Kaleçi : Boncuk
Kambi : Taze çay filizi
Kanci :
Dilim
Kapoçi : Çıbanın su toplamış
hali
Karkalaçi : Derelerin denize
taşıdığı odun
Kartuli : Baca kurumu
Kavara :
Yellenmek
Kaybana : İstenmeyen bir
şey
Kehkür : Kepçe
Kerbeluk : Gübrelik
Keşan : Başa sarılan peştamal

Kevi : Sağlam
Kevret :
Yatak
Kindi : İkindi
Koçira : Tutumlu kadın
Kohlidi :
Sümüklü böcek
Koliva : Suda pişmiş
mısır
Koma : Set
Komri
(kunduri) : İskemle
Kopali :
Çamaşır tokmağı
Kopça :
Düğme
Kopeli : Evlilik dışı
çocuk
Korbakor : Sevilmey en
kişileri kınamak için kullanılır
Korkızan : Korkak
Kot : Ölçü
birimi, 5 kilo
Koti : Lahana gövdesi
Kotila : Ense

Kukari : Ucu çatallı değnek

Kukuçi : Küçük, güzel, minyon tipli
Kukuta : Çay tohumu

Kumuşi : Kestanenin dikenli dış
kabuğu
Kupsi : Taze fasulyenin
uçları
Kutali : Lahana vurmaya
yarayan çamdan yapılan mikser.
Kutuni
: Mısırın danesiz gövdesi
Kuyis
(ğarğaris) : Bağırmak çağırmak
L
Lahmi : İneklere çeşitli yeşilliklerden
pişirilerek verilen yemek
Langona
: Kör yılan
Lobiya : Fasulye
Laus : Mısır
Lenguri : Uzun
boylu, hantal adam
Lekur : Uzun
Lezgi : Derbeder insan

Livor : Bir çeşit ot
M
Mabeyin : Yan oda
Malez : İneğe verilen yem
Maraz : Ruhi hastalık
Megereme : Meğer
Metika : Çelik çomak çubuğu
Momoli
: Böcek
Mamuli : Diken meyvesi
Minci : Çökelek

Mizmici : Çok titiz
Mokol :
Tarlada büyük ateş
Muh : Çivi
Muhlama : Mısır unu muhallebisi

Muncur : Dudak
N
Nayla : Serender

Nemise : Güzel
O
Ola : Ulan
P
Paçi
: Küçük kız. Büyük kızlara şaka için denir.
Pafuli : Patlamamış mısır. Güzel tombul kız

Pağsa : Kulübe
Pali : İneğin bağlandığı kazık

Pambuk : Pamuk
Panti : İneğin
ot yediği bölme
Papur : Vapur
Pardi : Erkek çakal

Pasmanika : Patlamış mısır

Patoma : Ahırdaki tahta döşeme

Peçare : Çit
Peçi : Cilt. "O
paçi, o kızara peçilarun"
Pepeçura : Üzümden yapılan muhalebi kıvamında
tatlı
Pleki : Mısır ekmeği
pişirmek işin kullanılan taş
Pontul : Pantolon
Puli : Kuş yavrusu
Pumburi : At sineği
Purtuli :
Eski
R
Rahna : Örümcek
Roka : Mısırın kabuklu hali
Rokopi : Mısır fidelerinin seyreltilmesi
S
Sebi : Çocuk
Sığna : Yara izi
Sığran : Isırgan otu
Sumari :
Geç kalan. Son çocuk
Sumuş : Parmak
boyunda ölçüm birimi
Ş
Şaloti (haloti) : Ağızdan akan salya
T
Tağra : Ufak balta
Tami : Çay bitkisi ocağı
Tavara : Gece gelip insanların ağzına kapatan bir
tür hayalet
Temeçi : Kaburga
kemiği
Tepes kupas : Tepe taklak
Teretelli : Üzüm
toplama sepeti
Tiken : Diken
Tirmata : Ekmek kırıntısı
Tomoni : Ot yığını
U
Usti
Dönmek : Başı dönmek
Uyma
gitmek : Delikanlıya kaçmak
V
Vu : Şaşırma ifadesi
Y
Yane
: Ne sandın?
Yalağuz :
Yalnız
Yeni Yetne : Genç,
delikanlı
Yukisi gelmek : Uykusu gelmek
Z
Zatiberi : Zaten, eskiden beri

Zımilaçi : Sık dikenlik.