Anasayfa
MOTORLARDA GÜÇ VE VERİM
A-) GÜÇLER
A.l. Ön bilgiler
Motor güçlerinin neler olduğunu ve hesaplamalarına geçmeden önce
hesaplamalarda kolaylık olması için bazı teknik bilimleri ve tanımlan
hatırlamakta fayda vardır.
a-) Piston çapı ve kursu
Bir motorun ölçüleri, piston çapı ve kursu (A.Ö.N. ile Ü.Ö.N.
arasındaki piston yolu) ile ifade edilir. Çeşitli hesaplamalarda piston
çapı cm kursu ise cm veya m birimleri ile kullanılır.
b-) Kurs Hacmi
Pistonun A.Ö.N. dan Ü.Ö.N. ya kadar yaptığı harekette silindir içinde
yaladığı hacme, kurs hacmi denir. Kurs hacmini hesaplamak için piston
yüzey alam (A) ve kursu (L) bilmemize gerek vardır. Değişik yapıdaki
pistonlarda bile piston yüzey alam bir daire olarak kabul edilir ve
hatırlanacağı gibi şu formüllerle bulunur:
A = P * D2 / 4 ........................... cm2 (tam çap cinsinden)
A = P * r2 ........................... cm2 (yarı çap cinsinden)
Bir silindirin kurs hacmi:
Vh = P * D2 * L / 4 ............... cm3
Motorun toplam kurs hacmi:
Vt = P * D2 * Z / 4 ............... cm3
Örnek l:
Silindir çapı 108 mm, kursu 120 mm olan 4 silindirli Perkins -4.270 motorun toplam kurs hacmi ne kadardır?
Verilenler İstenen Formül
D =108 mm Vt = ? Vt = P* D2 * L * Z / 4
Çözüm:
Vt = 3.14* 10.82 * 12 * 4 / 4 = 4395 cm2 = 4.395 lt
c-) Ortalama İndike Basınç
Motorlarda güç hesaplaması yapılırken yanma sonunda meydana gelen en
yüksek basınç dikkate alınmaz. Çünkü, bu basınç iş zamanında hacim
büyümesi sonucunda hızla düşer. Bu nedenle motor gücünün
hesaplanmasında ortalama indike basınç (Pmi) kullanılır. Bu basınç,
motordan indikatör aletiyle elde edilen diyagramdan bulunur.
Çeşitli motorlarda yapılan deneyler sonunda ortalama indike basıncın şu değerler arasında olduğu saptanmıştır:
Benzin motorlarında ........................................... Pnıi 7-9 kg/cm2
Dizel motorlarında ............................................. Pmi 6-8 kg/cm2
İki zamanlı motorlarda ........................................ Pmi 3-5 kg/cm2
Ayrıca motor gücü, devir sayısı ve kurs hacmi bilinirse ortalama indike basınç şu formüllerle bulunabilir:
Pmi = 900 * Ne / n * Vt ....................................... dört zamanlı motorlar için
Pmi = 450 * Ne / n * Vt ....................................... iki zamanlı motorlar için
NOT: Bu formül, güç formüllünden çıkarılırken basınç kg/cm2 yerine
kg/m2 ve hacim de dm3 yerine m3 alınır. Buna göre değerler yerine
yazılır ve sadeleştirilirse dört zamanlı motorlarda 900 ve iki zamanlı
motorlarda 450 rakamları bulunur
A-) GÜÇLER
A.l. Ön bilgiler
Motor güçlerinin neler olduğunu ve hesaplamalarına geçmeden önce
hesaplamalarda kolaylık olması için bazı teknik bilimleri ve tanımlan
hatırlamakta fayda vardır.
a-) Piston çapı ve kursu
Bir motorun ölçüleri, piston çapı ve kursu (A.Ö.N. ile Ü.Ö.N.
arasındaki piston yolu) ile ifade edilir. Çeşitli hesaplamalarda piston
çapı cm kursu ise cm veya m birimleri ile kullanılır.
b-) Kurs Hacmi
Pistonun A.Ö.N. dan Ü.Ö.N. ya kadar yaptığı harekette silindir içinde
yaladığı hacme, kurs hacmi denir. Kurs hacmini hesaplamak için piston
yüzey alam (A) ve kursu (L) bilmemize gerek vardır. Değişik yapıdaki
pistonlarda bile piston yüzey alam bir daire olarak kabul edilir ve
hatırlanacağı gibi şu formüllerle bulunur:
A = P * D2 / 4 ........................... cm2 (tam çap cinsinden)
A = P * r2 ........................... cm2 (yarı çap cinsinden)
Bir silindirin kurs hacmi:
Vh = P * D2 * L / 4 ............... cm3
Motorun toplam kurs hacmi:
Vt = P * D2 * Z / 4 ............... cm3
Örnek l:
Silindir çapı 108 mm, kursu 120 mm olan 4 silindirli Perkins -4.270 motorun toplam kurs hacmi ne kadardır?
Verilenler İstenen Formül
D =108 mm Vt = ? Vt = P* D2 * L * Z / 4
Çözüm:
Vt = 3.14* 10.82 * 12 * 4 / 4 = 4395 cm2 = 4.395 lt
c-) Ortalama İndike Basınç
Motorlarda güç hesaplaması yapılırken yanma sonunda meydana gelen en
yüksek basınç dikkate alınmaz. Çünkü, bu basınç iş zamanında hacim
büyümesi sonucunda hızla düşer. Bu nedenle motor gücünün
hesaplanmasında ortalama indike basınç (Pmi) kullanılır. Bu basınç,
motordan indikatör aletiyle elde edilen diyagramdan bulunur.
Çeşitli motorlarda yapılan deneyler sonunda ortalama indike basıncın şu değerler arasında olduğu saptanmıştır:
Benzin motorlarında ........................................... Pnıi 7-9 kg/cm2
Dizel motorlarında ............................................. Pmi 6-8 kg/cm2
İki zamanlı motorlarda ........................................ Pmi 3-5 kg/cm2
Ayrıca motor gücü, devir sayısı ve kurs hacmi bilinirse ortalama indike basınç şu formüllerle bulunabilir:
Pmi = 900 * Ne / n * Vt ....................................... dört zamanlı motorlar için
Pmi = 450 * Ne / n * Vt ....................................... iki zamanlı motorlar için
NOT: Bu formül, güç formüllünden çıkarılırken basınç kg/cm2 yerine
kg/m2 ve hacim de dm3 yerine m3 alınır. Buna göre değerler yerine
yazılır ve sadeleştirilirse dört zamanlı motorlarda 900 ve iki zamanlı
motorlarda 450 rakamları bulunur
