Stiglitz'den krize karşı devrim gibi önerilerNobel
ödüllü ekonomist Joseph Stiglitz, krize karşı 'reform'un
gereğini savundu. Yeni bir 'finansal mimari'nin tesis edilmesi
gerektiğini vurgulayan Stiglitz, küresel düzeyde bir ekonomik
koordinasyon konseyi, yeni bir finansal düzenleyici kurum, rekabet
kurulu ve yeni bir küresel rezerv sistemi de istedi
LONDRA
Nobel
Ödülü sahibi ünlü ABD'li ekonomist Joseph
Stiglitz, küresel krizin etkilerinin karşısında “reform
gereği”ni savunurken yeni bir “finansal mimari” nin
tesis edilmesini önerdi. Columbia Üniversitesi
profesörü Stiglitz, The Guardian gazetesince yayınlanan
makalesinde “Reform gerekli. Reform havada. Başarısız olma
lüksümüz yok. Önümüzdeki görev, yeni
bir finansal mimari tesis etmektir. Eğer başaramazsak, bunun en
büyük acısını, dünyanın ön yoksul ülkeleri
hissedecek” uyarısını yaptı. EKONOMİ YÜZDE 1.5 KÜÇÜLECEKABD'de
mortgage piyasasında başlayan finansal krizin küresel bir
resesyona dönüştüğünü belirten Stiglitz, bu
yıl küresel ekonominin yüzde 1.5
küçüleceğini, bunun 1929 krizinden bu yana en
kötü performans olduğuna işaret etti. Joseph Stiglitz, başkanlık ettiği, BM'nin
uluslararası para ve finansal sistemi reformu için uzmanlar
komisyonunca ön raporunu yayınladığına dikkat çektiği
makalesinde bu çerçevede 2009 yılında 2007 yılına
göre 30 milyon insan daha işsiz olacağını, bu sayın 50 milyonu
bulabileceğini, önlemlerin alınmaması halinde kalkınmakta olan
ülkelerde 200 milyon insanın yoksulluğa sürükleneceği
uyarısı yapıldığını kaydetti. Küresel bir kriz olmasına karşın
önlemlerin ulusal hükümetlerce alındığını, G20 grubu
üyesi ülkelerden 17'sinin, Kasım ayında Washington'da yapılan
toplantıda aksine söz vermelerine rağmen korumacı önlemlere
başvurduğunu belirten Stiglitz, bir dizi öneri de yaptı. Çin ve Rusya rezerv para istiyordu! Kriz öncesinde 1 trilyon dolar
bilanço büyüklüğüne sahip olan Amerikan
Merkez Bankası (FED) 7 ayda bu rakamı 3 trilyon dolara çıkardı.
ABD'nin bunu karşı karşılıksız para basarak gerçekleştirdiğine
dikkat çeken uzmanlar, dolara güvenin zedelendiğini
belirtiyor. Rusya'nın ardından Çin'in de yeni bir rezerv paraya
geçmeyi önermesi bunu duruma gerekçe olarak
gösteriliyor. ABD Hazinesi ve FED, dolar yerine yeni bir rezerv
para oluşturulması önerisine karşı çıkmıştı.Finansın ötesinde reformlarStiglitz'in önerileri özetle şöyle: Gelişmiş ülkeler, canlandırma harcamasının yüzde 1'ni karşılamalı.

Zorluklarla karşı karşıya bulunan ülkelere destek
amacıyla derhal IMF yeni özel çekme hakları
çıkarmalı.

Sağlanacak IMF desteği, geri tepecek olan, harcamalardaki
kesinti ve faiz oranlarının yükseltilmesi gibi alışılmış talepleri
içermemeli.

IMF'nin kaynak sağladığı borçlu ülkelerin seslerinin daha iyi duyulacağı, yeni bir kredi kolaylığını tesis etmeli.
Daha iyi kurallar gerekir. Reformlar kozmetik olamaz ve finansal sektörün ötesine gitmeli.

Küresel bir ekonomik koordinasyon konseyi
oluşturulmalı. Konsey sadece ekonomik politikası değil aynı zamanda
etonomik durumunu inceleyecek, küresel kurumsal
düzenlemelerdeki eksiklikleri belirleyecek ve
çözümler önerecek. Örneğin, yeni bir
küresel finansal düzenleyici kuruma ile küresel rekabet
kuruluna ihtiyaç var. Kalkınmakta olan ülkelerin
risklerinin daha iyi yönetilmesi yollarına ihtiyaç var.

Yeni bir küresel rezerv sistemi de gerekiyor.
Dolların rezerv parası olduğu mevcut sistem yıprandı. Dolar da oynak
oldu. Gelecekteki enflas-yonist risklere ilişkin kaygılar var.

Doğu Asya krizinden sonra yeni bir küresel finansal
mimariden söz ediliyordu. Ancak küresel ekonomi toparlandı ve
reform ivmesi soldu. Bu daha ciddi bir kriz. Daha uzun sürecek.
Umalım ki bu defa dersi öğreneceğiz”28.03.2009