Anasayfa
Hayvan Islahı Kanunu
Kanun Numarası: 4631
Kabul Tarihi: 28.02.2001
Yayımlandığı R.Gazete: 10.03. 2001 - 24338
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Tanımlar
Amaç
Madde
1- Bu Kanunun amacı; her türlü hayvansal üretim ve bu üretimi etkili
kılan faaliyetler ile yarış müsabaka ve iş maksadıyla yetiştirilen
hayvanların verimlerinin artırılması için yapılacak ıslah
çalışmalarını, evcil ve yabani hayvanların gen kaynaklarının
korunmasını, hayvansal üretimin ekonomik olmasını ve rekabet gücünün
artırılmasını, bu hususlarla ilgili faaliyetleri ve soy kütüğü
kayıtlarının tutulması ile hayvan ırklarının ıslahını, damızlıkların
sağlıklı ve hijyenik koşullarda yetiştirilmesini ve hastalıklardan Arî
bir şekilde üreticilere intikalini ve korunmasını sağlamaktır.
Kapsam
Madde
2- Bu Kanun; tek tırnaklı, çift tırnaklı, kanatlı hayvanlar, suda
yaşayan hayvanlar arı ve ipek böceği ile her türden hayvanların
ıslahına, evcil ve yabani hayvanların gen kaynaklarının korunması ve
geliştirilmesi, kamu sektörü ve özel sektör tarafından yapılan suni
tohumlama, tabii tohumlama ve embriyo transferi, genetik kopyalama ve
diğer biyoteknolojik faaliyetlere, soy kütüğü kayıtlarının tutulmasına,
damızlık hayvanlar ile sperma, embriyo, yumurta, balık ve diğer suda
yaşayan hayvanların larvalarının ithaline, ihracına dair hükümler ile
damızlık yetiştiriciliği yapılan her türlü ahır, tavla, ağıl, kümes,
kuluçkahane, laboratuar gibi hayvancılık işletmelerine ait ünitelerin
asgari teknik, sağlık ve hijyen koşullarına uygunluk yönünden kontrol,
tescil ve ruhsatlandırılmasına, hayvan yetiştiricilerinin ıslah amaçlı
örgütlemelerine dair hükümleri kapsar.
Tanımlar
Madde 3- Bu Kanunda geçen ifadelerden;
Bakanlık: Tarım ve Köyişleri Bakanlığını, Taşra
Kuruluşu: Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın İl ve İlçe Müdürlükleri ile konu ile ilgili diğer kuruluşlarını,
Ön
soy kütüğü: Ana ve babası belirli ancak ebeyevnlerinin verim kayıtları
olmayan mensup olduğu ırkın özelliklerini taşıyan hayvanlar için
oluşturulacak geçici kayıt sistemini,
Soy kütüğü: Pedigri düzenlemeye esas olacak bilgilerin düzenli olarak toplandığı veri tabanını,
Pedigri:
Soy kütüğüne kayıt edilen damızlıklarla, safkan atların numara, isim,
orijin, ırk, renk, eşkal, cinsiyet, doğum tarihi, verim kayıtları,
yetiştirici ve sahibi ile hayvanın cetlerine ait bilgileri ve
verimlerini belirten belgeyi,
Eneme-İğdiş etme: Erkek hayvanın dölleme yeteneğini kalıcı olarak gidermeyi,
Don:
At ve diğer memelilerde vücudu örten kıllara hakim olan veya bu
kıllardan çoğunluğa yakın kısmının müşterek olarak gösterdiği rengi,
Zootekni:
Hayvan yetiştirmesi, ıslahı, bakımı- beslenmesi, yem üretimi,
hastalıklardan koruma gibi hususları düzenleyerek hayvanlardan daha
yüksek ve ekonomik verim elde etmeyi sağlayacak teknoloji ve
uygulamaları,
Damızlık: Yetiştirildiği ülkede veya yörede ırkına
veya tipine özgü özellikleri gösteren yüksek verimli hastalıklardan
Ari, damızlık belgesi veya saf ırk sertifikası bulunan hayvanları,
Damızlık işletmesi: Damızlık hayvanların yetiştirildiği, Bakanlıkça tescil edilmiş işletmeleri,
Damızlık
sertifikası: Ana ve babası bilinen ancak cetlerinin verim kayıtları
bilinmeyen damızlık hayvanlara Bakanlıkça veya yetki verilen
kuruluşlarca verilen belgeyi,
Damızlık belgesi: Pedigri belgeleri
bulunan damızlıklardan Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikteki kriterlere
uygunluğu Bakanlıkça onaylanan belgeyi,
Birlik: Hayvancılık konularında faaliyet gösteren yetiştirme, hayvansal üretim, ıslah ve pazarlama amaçlı kurulan birlikleri,
Suni
tohumlama: Uygun tohumlama zamanında olduğu belirlenen dişi hayvanların
genital kanallarına spermaların hijyenik koşullarda nakledilmesini,
Embriyo
transferi: Sağlıklı ve yüksek verimli dişilerden elde edilen
embriyoların taze veya dondurularak uygun dönemki dişi hayvanların döl
yatağına uygun teknik ve hijyenik koşullarda aktarımını,
Genetik
kopyalama: Damızlık hayvanlara ait bir genomdan biyoteknolojik
yöntemler kullanılarak onun tüm genotipik özelliklerini taşıyan bir
canlının elde edilmesini,
Sperma: Sağlıklı ve damızlık niteliği
taşıyan erkek hayvanlardan belirli yöntemlerle alınan ejekülatların
spermatolojik muayeneleri yapıldıktan sonra taze ya da dondurulmuş
sperma porsiyonlarını,
Döl kontrolü (Progeny testing): Soy kütüğü ve
verim kayıtlarının düzenli tutulduğu yeterli teknik alt yapı, uzman
personel ve hayvan varlığına sahip kuruluşlar tarafından yürütülen
damızlıkları döllerinin verimlerine göre seçmeyi sağlayan uygulamaları,
ifade eder
İKİNCİ BÖLÜM
Hayvan Islahı
Islah çalışması
Madde
4- Her türden hayvanın ıslahı ile ilgili çalışmaların belirli esas ve
usullere göre yapılması hususunda tedbirler almaya Bakanlık yetkilidir.
Islah, yetiştirme ve pazarlama amacı ile tüzel kişiliğe sahip, özel
hukuk hükümlerine tabi kooperatif nitelikli birlikler kurulabilir. Bu
birlikler merkez birliği şeklinde örgütlenebilirler. Birlikler ihtiyaç
duyulan yerlerde şubeler açarak çalışabilir. Birliklerin organları,
genel kurul, yönetim kurulu ve denetleme kurulundan oluşur. Bu kanuna
göre kurulan birlikler 24/4/1969 tarih 1163 sayılı Kooperatifler
Kanununa göre kurulan kooperatiflere sağlanan her türlü vergi ve harç
muafiyetlerinden aynı koşullarla yararlanırlar. Birliklerin, kuruluş,
görev ve çalışma usulleri Bakanlıkça hazırlanan yönetmeliklerle
düzenlenir. Birlikler asli görevlerini yürütmek üzere gerektiğinde
ihtiyaçları olan teknik ve sağlık elemanı çalıştırırlar.Ülkede
hayvansal üretimi ve hayvan ıslahı çalışmalarını yönlendirecek kararlar
almak, merkez birlikleri ve ıslah faaliyetlerinde bulunan özel sektör
arasındaki dayanışmayı güçlendirmek, merkez birliklerine yol gösterici
faaliyetlerde bulunmak üzere Hayvan Islah Milli Komitesi kurulur.
Hayvan Islahı Milli Komitesinin kuruluş ve işleyiş esasları Bakanlıkça
çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir. Bakanlık; birliklere teknik
hizmetler, sağlık hizmetleri ve eğitim konusunda gerektiğinde ayni ve
nakdi destek sağlar, birliklerin personel ve tesislerinden yararlanma
talebinde bulunabilir. Birlikler Bakanlığın gözetim ve denetimine
tabidir.
Damızlık belgesi
Madde 5- Soy kütüğüne kayıtlı,
pedigri bilgileri bulunan ve Bakanlıkça veya Bakanlık ve damızlık
yetiştirici birlikleri üst örgütlerince birlikte belirlenen kriterlere
uygun damızlıklara damızlık belgesi, pedigri kayıtları olmayan fakat
ana ve babası bilinen hayvanlara Bakanlık taşra kuruluşları ile
yetiştirici birliklerinin ortaklaşa kuracakları komisyonların
belirleyeceği kriterlere uygun olan hayvanlara damızlık sertifikası
verilir. Büyükbaş ve küçükbaş hayvanlar için ferdi, kanatlı hayvanlar
için sürü, arı ve ipekböceği için koloni, suda yetiştirilen hayvanlar
için ferdi veya sürü bazında damızlık belgesi veya damızlık sertifikası
verilir. Suni ve tabii tohumlamada kullanılan erkek damızlıklar ile
erkek damızlıklara ebeveyn olacak dişiler, döl kontrolü ve embriyo
transferinde kullanılacak hayvanların hastalıklar yönünden İl
Müdürlüklerince kurulacak komisyonlarca Bakanlıkça hazırlanan
yönetmeliklere uygun muayene ve kontrollerinin yapılması mecburidir.
Genetik kusurlu ve yetiştirme yönünden hastalıklı olanların damızlık
belgeleri Bakanlıkça iptal edilir ve damızlık olarak kullanılmalarına
izin verilmez.
Amaç dışı kullanma yasağı
Madde 6- Damızlık
belgesi ve soy kütüğü kaydı bulunan ve yetiştirmede kullanılan
hayvanlar damızlık özelliğini sürdürdüğü sürece amacı dışında
kullanılamaz. Bu hayvanlar gerektiğinde illerde kurulan komisyon
marifetiyle bedeli ödenmek üzere Bakanlıkça satın alınır.
Kanun Numarası: 4631
Kabul Tarihi: 28.02.2001
Yayımlandığı R.Gazete: 10.03. 2001 - 24338
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Tanımlar
Amaç
Madde
1- Bu Kanunun amacı; her türlü hayvansal üretim ve bu üretimi etkili
kılan faaliyetler ile yarış müsabaka ve iş maksadıyla yetiştirilen
hayvanların verimlerinin artırılması için yapılacak ıslah
çalışmalarını, evcil ve yabani hayvanların gen kaynaklarının
korunmasını, hayvansal üretimin ekonomik olmasını ve rekabet gücünün
artırılmasını, bu hususlarla ilgili faaliyetleri ve soy kütüğü
kayıtlarının tutulması ile hayvan ırklarının ıslahını, damızlıkların
sağlıklı ve hijyenik koşullarda yetiştirilmesini ve hastalıklardan Arî
bir şekilde üreticilere intikalini ve korunmasını sağlamaktır.
Kapsam
Madde
2- Bu Kanun; tek tırnaklı, çift tırnaklı, kanatlı hayvanlar, suda
yaşayan hayvanlar arı ve ipek böceği ile her türden hayvanların
ıslahına, evcil ve yabani hayvanların gen kaynaklarının korunması ve
geliştirilmesi, kamu sektörü ve özel sektör tarafından yapılan suni
tohumlama, tabii tohumlama ve embriyo transferi, genetik kopyalama ve
diğer biyoteknolojik faaliyetlere, soy kütüğü kayıtlarının tutulmasına,
damızlık hayvanlar ile sperma, embriyo, yumurta, balık ve diğer suda
yaşayan hayvanların larvalarının ithaline, ihracına dair hükümler ile
damızlık yetiştiriciliği yapılan her türlü ahır, tavla, ağıl, kümes,
kuluçkahane, laboratuar gibi hayvancılık işletmelerine ait ünitelerin
asgari teknik, sağlık ve hijyen koşullarına uygunluk yönünden kontrol,
tescil ve ruhsatlandırılmasına, hayvan yetiştiricilerinin ıslah amaçlı
örgütlemelerine dair hükümleri kapsar.
Tanımlar
Madde 3- Bu Kanunda geçen ifadelerden;
Bakanlık: Tarım ve Köyişleri Bakanlığını, Taşra
Kuruluşu: Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın İl ve İlçe Müdürlükleri ile konu ile ilgili diğer kuruluşlarını,
Ön
soy kütüğü: Ana ve babası belirli ancak ebeyevnlerinin verim kayıtları
olmayan mensup olduğu ırkın özelliklerini taşıyan hayvanlar için
oluşturulacak geçici kayıt sistemini,
Soy kütüğü: Pedigri düzenlemeye esas olacak bilgilerin düzenli olarak toplandığı veri tabanını,
Pedigri:
Soy kütüğüne kayıt edilen damızlıklarla, safkan atların numara, isim,
orijin, ırk, renk, eşkal, cinsiyet, doğum tarihi, verim kayıtları,
yetiştirici ve sahibi ile hayvanın cetlerine ait bilgileri ve
verimlerini belirten belgeyi,
Eneme-İğdiş etme: Erkek hayvanın dölleme yeteneğini kalıcı olarak gidermeyi,
Don:
At ve diğer memelilerde vücudu örten kıllara hakim olan veya bu
kıllardan çoğunluğa yakın kısmının müşterek olarak gösterdiği rengi,
Zootekni:
Hayvan yetiştirmesi, ıslahı, bakımı- beslenmesi, yem üretimi,
hastalıklardan koruma gibi hususları düzenleyerek hayvanlardan daha
yüksek ve ekonomik verim elde etmeyi sağlayacak teknoloji ve
uygulamaları,
Damızlık: Yetiştirildiği ülkede veya yörede ırkına
veya tipine özgü özellikleri gösteren yüksek verimli hastalıklardan
Ari, damızlık belgesi veya saf ırk sertifikası bulunan hayvanları,
Damızlık işletmesi: Damızlık hayvanların yetiştirildiği, Bakanlıkça tescil edilmiş işletmeleri,
Damızlık
sertifikası: Ana ve babası bilinen ancak cetlerinin verim kayıtları
bilinmeyen damızlık hayvanlara Bakanlıkça veya yetki verilen
kuruluşlarca verilen belgeyi,
Damızlık belgesi: Pedigri belgeleri
bulunan damızlıklardan Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikteki kriterlere
uygunluğu Bakanlıkça onaylanan belgeyi,
Birlik: Hayvancılık konularında faaliyet gösteren yetiştirme, hayvansal üretim, ıslah ve pazarlama amaçlı kurulan birlikleri,
Suni
tohumlama: Uygun tohumlama zamanında olduğu belirlenen dişi hayvanların
genital kanallarına spermaların hijyenik koşullarda nakledilmesini,
Embriyo
transferi: Sağlıklı ve yüksek verimli dişilerden elde edilen
embriyoların taze veya dondurularak uygun dönemki dişi hayvanların döl
yatağına uygun teknik ve hijyenik koşullarda aktarımını,
Genetik
kopyalama: Damızlık hayvanlara ait bir genomdan biyoteknolojik
yöntemler kullanılarak onun tüm genotipik özelliklerini taşıyan bir
canlının elde edilmesini,
Sperma: Sağlıklı ve damızlık niteliği
taşıyan erkek hayvanlardan belirli yöntemlerle alınan ejekülatların
spermatolojik muayeneleri yapıldıktan sonra taze ya da dondurulmuş
sperma porsiyonlarını,
Döl kontrolü (Progeny testing): Soy kütüğü ve
verim kayıtlarının düzenli tutulduğu yeterli teknik alt yapı, uzman
personel ve hayvan varlığına sahip kuruluşlar tarafından yürütülen
damızlıkları döllerinin verimlerine göre seçmeyi sağlayan uygulamaları,
ifade eder
İKİNCİ BÖLÜM
Hayvan Islahı
Islah çalışması
Madde
4- Her türden hayvanın ıslahı ile ilgili çalışmaların belirli esas ve
usullere göre yapılması hususunda tedbirler almaya Bakanlık yetkilidir.
Islah, yetiştirme ve pazarlama amacı ile tüzel kişiliğe sahip, özel
hukuk hükümlerine tabi kooperatif nitelikli birlikler kurulabilir. Bu
birlikler merkez birliği şeklinde örgütlenebilirler. Birlikler ihtiyaç
duyulan yerlerde şubeler açarak çalışabilir. Birliklerin organları,
genel kurul, yönetim kurulu ve denetleme kurulundan oluşur. Bu kanuna
göre kurulan birlikler 24/4/1969 tarih 1163 sayılı Kooperatifler
Kanununa göre kurulan kooperatiflere sağlanan her türlü vergi ve harç
muafiyetlerinden aynı koşullarla yararlanırlar. Birliklerin, kuruluş,
görev ve çalışma usulleri Bakanlıkça hazırlanan yönetmeliklerle
düzenlenir. Birlikler asli görevlerini yürütmek üzere gerektiğinde
ihtiyaçları olan teknik ve sağlık elemanı çalıştırırlar.Ülkede
hayvansal üretimi ve hayvan ıslahı çalışmalarını yönlendirecek kararlar
almak, merkez birlikleri ve ıslah faaliyetlerinde bulunan özel sektör
arasındaki dayanışmayı güçlendirmek, merkez birliklerine yol gösterici
faaliyetlerde bulunmak üzere Hayvan Islah Milli Komitesi kurulur.
Hayvan Islahı Milli Komitesinin kuruluş ve işleyiş esasları Bakanlıkça
çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir. Bakanlık; birliklere teknik
hizmetler, sağlık hizmetleri ve eğitim konusunda gerektiğinde ayni ve
nakdi destek sağlar, birliklerin personel ve tesislerinden yararlanma
talebinde bulunabilir. Birlikler Bakanlığın gözetim ve denetimine
tabidir.
Damızlık belgesi
Madde 5- Soy kütüğüne kayıtlı,
pedigri bilgileri bulunan ve Bakanlıkça veya Bakanlık ve damızlık
yetiştirici birlikleri üst örgütlerince birlikte belirlenen kriterlere
uygun damızlıklara damızlık belgesi, pedigri kayıtları olmayan fakat
ana ve babası bilinen hayvanlara Bakanlık taşra kuruluşları ile
yetiştirici birliklerinin ortaklaşa kuracakları komisyonların
belirleyeceği kriterlere uygun olan hayvanlara damızlık sertifikası
verilir. Büyükbaş ve küçükbaş hayvanlar için ferdi, kanatlı hayvanlar
için sürü, arı ve ipekböceği için koloni, suda yetiştirilen hayvanlar
için ferdi veya sürü bazında damızlık belgesi veya damızlık sertifikası
verilir. Suni ve tabii tohumlamada kullanılan erkek damızlıklar ile
erkek damızlıklara ebeveyn olacak dişiler, döl kontrolü ve embriyo
transferinde kullanılacak hayvanların hastalıklar yönünden İl
Müdürlüklerince kurulacak komisyonlarca Bakanlıkça hazırlanan
yönetmeliklere uygun muayene ve kontrollerinin yapılması mecburidir.
Genetik kusurlu ve yetiştirme yönünden hastalıklı olanların damızlık
belgeleri Bakanlıkça iptal edilir ve damızlık olarak kullanılmalarına
izin verilmez.
Amaç dışı kullanma yasağı
Madde 6- Damızlık
belgesi ve soy kütüğü kaydı bulunan ve yetiştirmede kullanılan
hayvanlar damızlık özelliğini sürdürdüğü sürece amacı dışında
kullanılamaz. Bu hayvanlar gerektiğinde illerde kurulan komisyon
marifetiyle bedeli ödenmek üzere Bakanlıkça satın alınır.
