B............

Badem (prunus amygdalus) : Gülgillerden bir çeşit
ağacın yemişidir. Meyvesi ancak çağla halindeyken yenir. Olgunlaştıktan
sonra, sert kabukla kaplı olan içi yenir. Hekimlikte kullanılan kısmı
da burasıdır. Başlıca 2 çeşidi vardır.

- Acıbadem
- Tatlıbadem

Faydası : Badem, bedeni ve zihni yorgunluğu giderir.
Hamilelerin zayıf düşmemesini sağlar. Sütle içilirse mideyi
kuvvetlendirir. Kabızlığı giderir. Nekahat devresini kısaltır. Böbrek
mesane ve tenasül yollarındaki iltihapları giderir. Baş ağrısı,
karaciğer ve böbrek ağrılarını hafifletir. Bronşit, boğaz ağrısı,
anjin, boğaz yanması ve akciğer hastalıklarında faydalıdır. Bademyağı
kabızlığı giderir. Egzama ve kaşıntıların verdiği rahatsızlıkları
azaltır. Böbrek ve mesane taşlarının düşürülmesine yardım eder. Kulak
ağrılarını dindirir. Yumurtayla karıştırılıp da, basur memelerine
sürülecek olursa, ağrı ve yanmaları giderir. Bakla (ful) : Baklagillerden hazmı kolay ve besleyici
bir bitkidir. Ev ilaçlarında çiçekleri kullanılır. Bir çeşidi olan
acıbakla ise, acı ve otsu bir bitkidir.
Faydası : İdrar yollarını temizler. Böbrek ağrılarını
dindirir. Böbrek iltihaplarını giderir. Böbrek kum ve taşlarının
düşürülmesine yardımcı olur. Lumbago, romatizma, siyatik ve dolama
şikayetlerini giderir. Baldıran (ağuotu) : Maydanozgillerden nemli yerlerde
yetişen 1-2 metre boyunda zehirli bir bitkidir. Gövdesi kalındır.
Saplarının alt kısmı erguvani renktedir. Yeprakları büyük, çiçekleri
yayvan ve küçüktür. Terkibinde coniine vardır. Büyük baldıran ve küçük
baldıran olmak üzere 2 çeşidi vardır. Ev ilaçlarında kullanılmaz.
Faydası : Hekimlikte ağrı giderici ve spazm giderici olarak,
siyatik, tetanoz, epilepsi, trilemnius nevraljisi ve kore hastalığının
tedavisinde kullanılır. Baldırıkara (fujer) : Eğreltiotugillerden; nemli
yerlerde yetişen otsu bir bitkidir. Yaprakları at yelesini andırır.
Yurdumuzun hemen hemen her yerinde yetişir.
Faydası : Grip ve soğukalgınlığında hastayı rahatlatır.
Balgam söktürür. Mide ağrılarını keser. Böbrek kumlarının dökülmesini
sağlar. Derideki şişlikleri indirir. Saç dökülmesini önler. Aybaşı
kanamalarının düzenli olmasını sağlar. Diğer ilaçlara da tat verici
olarak kullanılır. Balıkotu (hablülhilal) : Cava'da ve Malabar'da
yetişen ve zehirli meyvesiyle balıkları sersemleterek yakalamaya
yarayan zehirli bir bitkidir. 50 santim boyundadır. Dalları yeşil ve
tüylüdür. İlaç olarak yaprak ve çiçekleri kullanır.
Faydası : Terletir, idrar söktürür. Vücudu rahatlatır. Had bronşit ve nezlede, bütün bulaşıcı hastalıklarda kullanılır. Ballıbaba (laminum) : Ballıbabagiller familyasından bir çeşit bitkidir. Benekli ballıbaba ve arıların çok sevdiği ak ballıbaba gibi türleri vardır.
Faydası : Kabakulak, mayasıl ve kanlı basurda faydalıdır. Bamya (hibiscus esculentus) : Ebegümecigiller
familyasından; yaprakları asma yaprağına benzeyen, meyvesi beş bölmeli,
tohumları yuvarlak ve yeşilimtrak gri renkte, sebze olarak yenen bir
bitkidir. Amasya, Balıkesir bamyası gibi çeşitleri vardır.
Faydası : Kabızlığı giderir. Mide ve bağırsakların düzenli çalışmasını sağlar. Banotu (konca) : Patlıcangiller familyasından; yol
kenarlarında, gölgelik yerlerde yetişen, 80 santimetre kadar boyunda
uyuşturucu ve zehirli bir bitkidir. Açık yeşil renktedir. Her tarafında
beyaz, uzun tüyler vardır. Çiçekleri sarımtırak, kırmızımsı mor
renktedir. Meyvesinin içinde yüzlerce tohumu vardır. Ev ilaçlarında
kullanılması tavsiye edilmez.
Faydası : Teskin edicidir. Titreme ve çarpıntıyı giderir.
Uykuyu kaçırır. Keyif verir. Beyin hastalıkları, kore hastalığı ve
nikriste faydalıdır. Basurotu (küçükkırlangıçotu) : Düğünçiçeğigiller
familyasından; ilkbaharda çalılıklar arasında yetişen küçük bir
bitkidir. Yaprakları üç parçalıdır. Yeşilimtıraktır. Yumruları
yapraklarının arasındadır. Kökü küçüktür. Çiçekleri altın sarısı
rengindedir. Sabahları açar, akşamları kapanırlar. Ev ilaçlarında
kökleri kullanılır.
Faydası : Basur memelerinden doğan şikayetleri giderirler. Behmen (kavzakökü) : Turp'a benzer, otsu bir
bitkidir. 20 Ocak ile 20 Şubat arasında çiçek açar. Çiçeğinin rengine
göre kızılbehmen ve akbehmen adında iki türü vardır.
Faydası : Basur memelerinden doğan şikayetleri giderir. Bergamot (citrus bergamia) : Sedefotugiller
familyasından bir çeşit narenciye türüdür. Meyvesinin kabuklarından
güzel kokulu bir esans yapılır. Dalları seyrek ve kısa dikenlidir.
Meyvesi armut şeklinde, sarımtırak yeşil veya altın sarısı rengindedir.
8-10 dilimi vardır. Bergamot meyvasından çıkarılan esans yeşilimtırak
veya sarımtırak yeşil renktedir. Acı fakat hoş kokuludur.
Faydası : Koku vermesi için bazı ilaçlara ve çaya karıştırılır. Reçeli de yapılır.

Besbase (macis) : Hindistancevizi çekirdeğini örten özlü zardır. İçeriğinde esans ve yağ vardır.
Faydası : Teskin edici iştah açıcı ve vücudu
kuvvetlendiricidir. Tavsiye edilen milktarı aşmamalıdır Aksi halde
zehirlenme belirtileri görülebilir. Beşparmakotu (kazotu) : Gülgillerden; yol kenarında
ve çayırlarda yetişen 40-70 santimetre boyunda yabani bir bitkidir.
Yaprakları beşparmak şeklindedir. Rozete benzer. Gümüşi renktedir. Uzun
saplı çiçekleri, yaprakların arasından çıkar. Altın sarısı rengindedir.
Yaprak ve kökleri Temmuz, Ağustos aylarında toplanıp kurutulur.
Faydası : İshali keser. Mide rahatsızlıklarını giderir.
Vücuda kuvvet verir. Bademcik ve boğaz ağrılarını giderir. Diş
ağrılarını dindirir. Diş etlerini kuvvetlendirir. Yüz lekelerini
giderir ve cildi yumuşatır. Bezelye (pisum) : Baklagillerden tırmanıcı bir bitki ve onun tohumudur.
Faydası : Kabızlığı giderir. Kan yapar. Kan kanserine karşı korur. Biber (filfil) : Patlıcangillerden; taze iken yeşil
ve çoğu acı olan meyvesi; sebze ve baharat olarak kullanılır. Bol
miktarda C vitamini vardır. Acı ve tatlı, yeşil ve kırmızı çeşitleri
vardır.
Faydası : Kırmızı biber ile hazırlanan ilaç, nevralji,
lumbago ve romatizmada faydalıdır. Ayrıca biber, mideyi kuvvetlendirir.
İştahı açar ve hazmı kolaylaştırır. Kanamaları önler. Cinsel arzuları
kamçılar. Biberiye (kuşdili) : Ballıbabagillerden; Akdeniz
çevresinde çok yetişen; küçük, kalınca, ensiz ve kokulu yaprakları ile
çiçeklerinden faydalanılan bir bitkidir. Yaprakları iğneye benzer. Boyu
2 metre kadardır. Çiçekleri mavi veya eflatundur. Çiçeklerinden renksiz
veya soluk sarı renkte olan biberiye esansı çıkarılır. İçeriğinde
kafuru, sineol, kamfen, pinen, borneol ve bornilasetat vardır.
Faydası : Hazımsızlığı giderir. Çarpıntıyı keser. Yarımbaş
ağrılarını giderir. Baş dönmesini keser. Astım, bronşit ve kansızlıkta
faydalıdır. Yağlı saçların yağını alır. Burkulmalarda ve deri
yaralarında da haricen kullanılır. İdrar ve adet söktürür. Safra
ifrazatını arttırır. Binbirdelikotu (hypericum calycinum) : Çalılık ve
fundalıklar arasında yetişen uzun ömürlü bir otsu bitkidir. 30-80
santimetre boyundadır. Gövdesi dört köşelidir. Yaprakları sapsızdır.
Çiçekleri parlak sarı renktedir. Mayıs ve eylül aylarında çiçek açar.
Faydası : İdrar ve balgam söktürür. İştah açar. Sinirleri yatıştırır. Bitotu (mezevek) : Düğünçiçeğigiller familyasından;
bir çok çeşidi bulunan ve kuzey yarımkürede yetişen bir bitkidir.
Tohumlarında Delphinine vardır. Zehirlidir.
Faydası : Bit, pire gibi zararlı asalak ufak böcekleri öldürmekte kullanılır. Boruçiçeği (çançiçeği) : Çançiçekgillerden; çiçekleri boru biçiminde olan bir bitkidir. Çiçekleri turuncu renktedir.
Faydası : Nefes darlığı, bronşit ve astımın sebep olduğu rahatsızlıkları giderir. Böğürtlen (tilkiüzümü) : Gülgillerden bahçe
çitlerinde, yol kenarlarında kendiliğinden yetişen, dikenli bir
çalıdır. Yemişi ahududuya benzer, fakat ondan küçüktür. Önceleri
kırmızı iken sonraları kararır. Yaprakları; çiçekleri açmadan toplanıp,
kurutulur. Birçok türü vardır.
Faydası : İdrar söktürür. Ayaklardaki şişlikleri indirir.
Yüksek tansiyonu düşürür. Gözlerdeki zafiyeti giderir. Mesane
taşlarının düşmesine yardımcı olur. Ağız, dil, diş eti ve bademcik
iltihaplarını giderir. Kadınlarda görülen beyaz akıntıyı keser. Haricen
kullanıldığı takdirde ağrıları dindirir, yanıkları iyileştirir. Kökü
kaynatılıp, suyu içilecek olursa kandaki şeker miktarını düşürür. Börülce (karnıkara) : Göbeği koyu renkli bir çeşit ufak fasulyedir. İçeriğinde protein, azot, nişasta ve C vitamini vardır.
Faydası : İdrar tutukluğunu ve anüs kaşıntısını giderir. Yanık tedavisinde kullanılır. Buğday (triticium vulgare) : Birçenekligillerdendir.
Sapları kamışsıdır ve içleri boştur. Çiçekleri başak şeklindedir.
Yemişlerine buğday denir. İçeriğinde B vitamini ve karbonhidratlar
vardır. Bunlar, tanelerin kepeğindedir. Bu nedenle buğday unu ne kadar
çok kepekli, yani esmer olursa, o derece faydalı olur.
Faydası : Kepekli buğday unundan yapılan ekmek, kurabiye ve
benzerleri bağırsakların düzenli çalışmasını sağlar. Kabız olmayı
önler. Çimlendirilmiş buğday tanesi zihin yorgunluğu ve sinir
bozukluklarını giderir. Damar sertliği, mide ve cilt hastalıkları
olanlar, taze ekmek ve sıcak börek gibi şeyler yememelidirler. Burçak (lathyrus) : Baklagillerden; taneleri hayvan yemi olarak kullanılan bir bitkidir. Taneleri mercimeğe benzer.

Faydası : Lapası; ezik, çürük tedavisinde; taneleri ise, isilik ve mayasılda kullanılır.