Amasya

[AsiRuH]

Amasya

Amasya şehri Yeşilırmak nehrinin doğu-batı doğrultusunu aldığı kesimde
bu nehrin iki kıyısında kurulmuştur. Yeşilırmağın kuzey kıyısında kale
kalıntıları, kral mezarları ile Yeşilırmak arasında yerleşim alanı dar
olduğundan, yerleşme ince bir şerit oluşturur. Şehrin asıl yerleşim ve
gelişim alanı Yeşilırmağın güney kıyısındadır. Yeşilırmak tarafından
ikiye ayrılan mahalleler nehir üzerindeki 7 köprü ile birbirine bağlanır.

Amasya şehrinin önemi, bu şehrin dar bir vadide kurulmuş olmasıdır.
Yeşilırmak, Amasya ovasından çıkıp, Ferhat Boğazından geçtikten sonra
âdeta saklı bir vadiye girmektedir. Her döneminde şehrin ilk kurulduğu
yerde bulunmasının sebebi bu konumuyla ilgili olmalıdır.

Vadi tabanında dar bir kesim yerleşmeye elverişlidir. Şehir geliştikçe
vadi yamaçlarına doğru gelişmiştir, ama elverişsiz konumu nedeniyle
yamaçlardan fazla yükselmeye imkan bulunmamıştır; bu da şehrin
Yeşilırrmak vadisi boyunca doğu-batı doğrultusunda uzunlamasına yayılma
göstermesine sebep olmuştur. Böylece şehir eski çekirdeğini kısmen de
olsa korumayı başarmıştır.

Günümüzde şehir bir vadide saklı konumunu korumakta ve Anadolu’da "V"
şekilli bir vadi tabanında kurulmuş tek büyük şehir olarak varlığını
devam ettirmektedir. Şehrin gelişimi, ekonomik nedenleri hızlı
olamamıştır. Bu da şehrin günümüze kadar korunarak gelmesini
sağlamıştır. Bu özelliği ile Amasya turizm açısından çekici olmakta,
bozulmamış kültürel değerleri ile ilgi çekmektedir.

Merkez ilçe ile birlikte 7 ilçe, bunlara bağlı 23 belde ve 348 köyü vardır.

İlçeleri
Amasya Merkez İlçe: Yüzölçümü 1730 km2, nüfusu 133.207 kişi olup,
74.393’ü il merkezinde, 58.814’ü ise belde ve köylerde yaşamaktadır.
Aydınca, Doğantepe, Ezinepazar, Uygur, Yassıçal, Yeşil Yenice ve
Ziyaret olmak üzere 7 beldesi ve 100 köyü bulunmaktadır.

Göynücek İlçesi : Yüzölçümü 578 km2, nüfusu 17.614 kişi olup, 2.776’sı
ilçe merkezinde, 14.838’i ise belde ve köylerinde yaşamaktadır.

Gümüşhacıköy İlçesi : Yüzölçümü 653 km2, nüfusu 29.795 kişi olup,
14.057’si ilçe merkezinde, 15.738’ide belde ve köylerde yaşamaktadır.

Hamamözü İlçesi : Yüzölçümü 202 km2, nüfusu 6.161 kişi olup, 1.511’i ilçe merkezinde, 4.650’si köylerde yaşamaktadır.

Merzifon İlçesi : Yüzölçümü 970 km2, nüfusu 67.281 kişi olup, 45.613’ü ilçe merkezinde, 21.668’i köy ve beldelerde yaşamaktadır.

Suluova İlçesi : Yüzölçümü 516 km2, nüfusu 54.123 kişi olup, 42.715’i ilçe merkezinde, 11.408’i belde ve köylerde yaşamaktadır.

Taşova İlçesi : Yüzölçümü 1.041 km2, nüfusu 57.050 kişi olup, 15.556’sı ilçe merkezinde 41.494’ü belde ve köylerde yaşamaktadır.

Amasya şehrinin bilinen ilk adı "Amaseia"'dır. İlk kuruluş yeri günümüzdeki kalenin olduğu tepe olara kabul edilir.

ikLimi
Amasya genel olarak, Karadeniz İkliminin etkisi altında olmakla
beraber, deniz etkilerine maruz kalmadığı için karasal iklim
özelliklerini göstermektedir.

Amasya meteoroloji istasyonu verilerine göre yıllık ortalama sıcaklık
13.9°c dir. Sıcaklığın yıl içerisindeki dağılımında aylık ortalama
sıcaklık mayıs ayında 18 oc yi aşar ve aylık ortalama değerler eylül
ayını da içine alarak bu değerin üstünde kalır. Yaz aylarındaki
ortalama aylık sıcaklık 20oc’yi aşar. Sıcaklığın zaman zaman yüksek
değerlere çıktığı görülür. Gündüz ile gece arasındaki farkları 14-16oc
arasındadır. Nemin yüksek olmaması yaz sıcaklıklarına dayanma gücü
verir. Yaz mevsiminde bu değer 55-60 arasındadır.

Yıllık ortalama yağış tutarı yarım metrenin altındadır. En fazla yağış
alan mevsim kıştır. İlkbahar’da azalarak devam eden yağış Temmuz ayında
büyük düşüş gösterir. En az yağış Ağustos ayında düşer. Eylül ayından
itibaren yağışlar aratarak devam eder. Yaz mevsiminde yağışlı gün
sayısı 2-7 gün arasındadır. Kar yağışları açısından şehrin kuzeyindeki
AKDAĞ uygun şartlara sahiptir. Karın yerde kalma süresi çok kısadır.
Sadece Merzifon’da Tavşan Dağı Radar mevkiinde kar uzun süre kalır.

Amasya’nın nemlilik bakımından Karadeniz kıyılarından farklıdır.
Karadeniz kıyılarının ılık kışları yerini soğuk kışlara,çok sıcak
olmayan yazlara bırakır. Günlük sıcaklık farkları yüksektir. Yağış
miktarında ölçüde azalma görülür. Nem oranı yaz aylarında azalır. Bu
nedenle Amasya’daki iklim Karadeniz iklimi ile İç Anadolu İklimi
arasında bir geçiş özelliğini taşır.