Çiçeklerde Tozlaşma - Çimlenme - Üreme

[AsiRuH]

Çiçek, tohumlar vasıtasıyla yeni bireylerin oluşmasını ve bitkinin devamını sağlar.
Tam bir çiçekte; çiçek sapı, çiçek tablası, çanak yaprak, taç yaprak, erkek
ve dişi organlar vardır. Çiçek sapı çiçeği dala bağlar, çanak yaprak,
taç yaprak, erkek ve dişi organlar dıştan içe doğru sırayla dört halka
şeklinde çiçek tablası üzerine dizilirler.
Çanak yaprak: Genelde yeşil renklidir. Çiçeğin en dış kısmını oluşturur.Çiçek tomurcuk halindeyken çiçeği korur.
Taç yaprak: Çiçeğin renkli ve kokulu kısmıdır. Tozlaşmada böcekleri çekerek bitkinin çoğalmasında önemli rol oynar.
Erkek organ: İpçik denilen bir sap ile başçık denilen şişkin bir
kısımdan meydana gelmiştir. Başçıkta, içinde erkek üreme hücreleri
(polen) bulunan çiçek tozu keseleri bulunur. Polenler olgunlaşınca
keseler çatlar ve polenler etrafa yayılır.
Dişi organ: Yumurtalık, dişicik borusu ve tepecik olmak üzere üç
kısımdan oluşur. Yumurtalıkta çok sayıda dişi üreme hücresi (yumurta)
bulunur. Dişicik borusu, tepeciği yumurtalığa bağlayan dar kısımdır.
Tepecikte çiçek tozlarının yapışmasını sağlayan yapışkan bir sıvı
bulunur.
Erkek ve dişi organı bir arada bulunduran bitkilere “bir evcikli” ,
erkek ve dişi organları ayrı bulunduran bitkilere de “iki evcikli”
bitki denir. Meşe, mısır, çam, kestane ve fındık bir evcikli, söğüt,
antep fıstığı, kenevir ve kavak iki evcikli bitkilerdir.



TOZLAŞMA

Bitkide çiçeğin görevi tozlaşma yoluyla bitkinin çoğalmasını
sağlamaktır. Bir çiçeğin erkek organından serbest kalan polenlerin
diğer çiçeğin dişi organının tepeciğine ulaşması ve burada yeni bitki
tohumlarının oluşması olayıdır. Tozlaşma olayında etkili faktörler
şunlardır:
1.Rüzgar: Polenlerin taşınması rüzgarla sağlanır. Kullanışlı ve sık görülen bir tozlaşma çeşidi değildir.
2.Böcekler: Polenlerin arılar, sinekler ve benzer böcekler tarafından
taşınması. Yaygın olan tozlaşma şeklidir. Çiçeğin güzel kokusu, güzel
ve parlak görünümü ve salgıladığı şekerli maddeler böceklerin dikkatini
çeker. Çiçeğin üzerine gelen böceklerin ayaklarına yapışan polenler
böceğin diğer çiçeklere konmasıyla oralara taşınmış olurlar.
3.Kendi kendine tozlaşma: Aynı çiçeğin erkek organındaki polenlerin
dişi organına ulaşması sonucu meydana gelen tozlaşma şeklidir.
ÇİMLENME

Tohum içinde embriyo ve besin maddesi bulunan yapıdır. Tohumdan
bitki kökünün, gövdesinin ve yaprak ve çiçeklerin oluşmasına çimlenme
denir.
Tohum çimlenirken gerekli besini çeneklerden alır. Tohumun çimlenebilmesi için uygun sıcaklık ve hava gerekir.
Çimlenme esnasında tohumun yapısındaki besin kullanılır ve böylece yeni bir bitki oluşur.

Canlılarda Üreme ve Gelişme

Üreme Ve Gelişme Üreme: Canlıların nesillerini sürdürebilmeleri için
aynı türden yeni canlılar ortaya çıkarmasına üreme denir. Üreme eşeysiz
ve eşeyli olmak üzere iki şekilde gerçekleşir. Eşeysiz Üreme: Bir
canlının tek başına yeni bir birey dünyaya getirmesine eşeysiz üreme
denir. Eşeysiz üreme sonucunda oluşan yeni bireyin tüm özellikleri
ataları ile aynıdır. Eşeysiz üreme aşağıdaki şekillerde gerçekleşir. a)
Bölünmeyle Üreme: Bir hücreli organizmalarda gören bir üreme şeklidir.
Bu üreme şeklinde canlı bölünerek iki yeni birey oluşturur. Terliksi
hayvan ve öglana gibi belli bir şekli olan canlılarda bölünme
enlemesine yada boylamasına gerçekleşirken, amip gibi belli bir şekli
olmayan canlılarda bölünme herhangi bir şekilde gerçekleşebilir. b)
Sporlanmayla Üreme: Genellikle mayoz bölünme ile oluşan sporlar,
değişik ortamlara uyum sağlayabilecek özelliklere sahip hücrelerdir.
Sporların değişik faktörlerle taşındıkları yerlerde gelişerek yeni
bireyler oluşturmalarına sporla üreme denir. c) Tomurcuklanmayla Üreme:
Canlının bir yerinden dışarıya doğru büyüyen bir çıkıntının ana
canlıyla ayını kalıtsal özelliklere sahip yeni bir canlı oluşturmasına
tomurcuklanmayla üreme denir. d) Vegetatif Üreme: Canlıdan kopan bir
parçanın gelişerek yeni bir birey oluşturmasına vegetatif üreme denir.
Yassı solucan ve deniz yıldızı gibi bazı canlılarda görülür. Oluşan
yeni bireyin tüm özellikleri ana canlı ile aynıdır. Eşeyli Üreme: Aynı
türden eşeyi farklı iki canlının üreme hücrelerinin birleşerek zigot
oluşturması şeklinde gerçekleşen üreme çeşidine eşeyli üreme adı
verilir. Bu üreme çeşidinde oluşan birey hem anneden hem de babadan
kalıtsal özellikler aldığından oluşan yeni bireyin kalıtsal özellikleri
çeşitlilik sağlayabilir. Eşeyli Üreme Çeşitleri: İzogami: Boyut ve
şekil bakımından eşit olan iki gametin birleşmesi sonucu oluşan eşeyli
üreme çeşidine izogami denir. Tatlı su alglerinde görülen üreme çeşidi
izogamidir. Anizogami: Bu eşeyli üreme şeklinde yumurta hücresi de
sperm hücreside kamçılıdır fakat yumurta hücresi sperm hücresinden
büyüktür. Bazı alg ve mantarlarda görülür. Oogami: İnsan ve diğer
kompleks yapılı canlılarda görülen bu eşeyli üreme şeklinde yumurta
hücresi büyük, hareketsiz ve kamçısız, sperm hücresi küçük ve
kamçılıdır. Konjugasyon: Yan yana gelen iki canlı arasında geçici bir
stoplazmik köprü kurulur ve kurulan stoplazma köprüsü
üzerinden DNA geçişi sağlanır. Bu eşeyli üreme şekli bakterilerde ve
terliksi hayvanlarda görülür. Partenogenez: Canlının dişi üreme
hücresinde dölleme olmadan mitoz bölünme ile yeni bir bireyin
oluşmasına partenogenez üreme denir. Bu üreme çeşidinde yumurta n
krmozomlu ise oluşan yeni birey de n kromozomludur. Bu üreme şekli
arılarda, su pirelerinde, karıncalarda ve bazı kelebeklerde görülür.
Hermafroditizm: Bazı canlılar erkek ve dişi üreme organına aynı anda
sahiptir. Bu tür canlılara hermafrodit canlılar denir. Hermafrodit
canlıların bazılarında dişi ve erkek üreme hücreleri aynı anda
oluşabilir bu canlılar kendini dölleme yeteneğine sahiptir. Bazı
hermafrodit canlılarda ise erkek ve dişi üreme hücreleri farklı
zamanlarda gelişir bu canlılar kendisini eşleyemez, üremek için başka
bir canlıya ihtiyaç duyarlar. Toprak solucanı ve istiridye gibi
canlılar hermafrodittir. Metagenez: Bazı canlılarda eşeysiz üreme ile
eşeyli üreme artarda gerçekleşir. Bu üreme şekline metagenez üreme
denir. Metagenez üreme çiçeksiz bitkilerde ve sıtma mikrobunda
gerçekleşir. Bitkilerde Üreme Çiçeksiz Bitkilerde Üreme: Çiçeksiz
bitkilerde gerçekleşen üreme şekli metagenez (döl almaşı) üremedir.
Çiçekli Bitkilerde Üreme: Çiçekli bitkilerin üreme organı çiçektir.
Bazı çiçeklerde erkek ve dişi üreme organı bir arada bulunur bu tür
çiçeklere tam çiçek denir. Bazı çiçeklerde ise yalnızca bir üreme
organı vardır, bu çiçeklere ise eksik çiçek adı verilir. Çiçeğin
Yapısı: Çiçekler cezbedici renklerdeki taç yaprakları sayesinde
böceklerin ilgisini çekerek tozlaşmanın gerçekleşmesini sağlarlar.