Mohaç Savaşı (Mohaç Zaferi)

[AsiRuH]

Mohaç Savaşı (Mohaç Zaferi)

Mohaç'ta, Türklerle Macarlar arasında meydana gelen ve Macaristan krallığına son veren savaş (29 Ağustos 1526).

Türkler, Rumeli'ye geçtikten sonra (1357) Macarlar, Katolik dünyasının
öncüsü olarak, Türklerin karşısına çıktılar; fakat her seferinde
yenildiler. Özellikle, iki defa kuşatıldığı halde alınamayan Belgrad'ın
ele geçirilmesi (1521), Macarlara büyük bir darbe oldu, fakat Macar
krallığının gücünü kırmadı. Belgrad'ın alınmasından sonra da Macarlar
ile Türkler arasında savaşlar devam etti. Sınır beylerinden
Yahyapaşaoğlu Bâli Bey, padişaha Drava ve Sava ırmakları arasındaki
Macar topraklarının alınmasını teklif etti. Kanunî'nin Macar seferine
karar vermesine, Almanya imparatoru Karl V ile Fransa kralı François I
(Fransuva) arasındaki rekabet sebep oldu. François I'in Pavia'da
yenilerek Karl V'e esir düşmesi üzerine, François'nın annesi Louise de
Savoie, Chancelier Dupart'ın etkisiyle, İstanbul'a elçi göndererek
Kanunî'den, oğlunun kurtarılması için yardım istedi. Kanunî, Karl V'in
gücünü kırmak için bu yardım teklifini olumlu karşıladı; Türklere karşı
Eflak ve Boğdan beylikleri ile anlaşan Macarlara savaş açmağa karar
verdi. 1526 kışında Rumeli kumandanlarına, Anadolu beylerbeyi Behram
Paşa'ya, Bosna beylerbeyine ve Kırım hanına, savaşa hazır olmaları
bildirildi. Kanunî, 300 top ve 100 000 kişilik bir orduyla yola çıktı
(23 Nisan 1526). Rumeli beylerinin kuvvetleri de bu orduya katıldı.
Yolda Petervaradin, İllok (Ujlak) ve Eszek kaleleri alındı. Eszek
kalesinde, seferin hedefinin Budin olduğu orduya bildirildi.

Macar ordusu, Türk ordusunu karşılamak üzere, Mohaç ovasına ordugâh
kurdu. Ordunun başında, Macar kralı Lajos II ve başkumandan Nodor
Bathory vardı. Macar kralı, Erdel voyvodası Janos Zapolya'ya en kısa
zamanda kendisine katılmasını bildirmişti. Fakat, 30 000 kişiyle yola
çıkan Erdel beyinin, kralı kıskandığı için savaşa katılmadığı söylenir.

Kanunî Sultan Süleyman Han, çevreye gönderdiği akıncılarla, Macar
ordusunun yardım almasını önledi. Türk ordusu, 28 Ağustos 1526'da Mohaç
ovasına geldi. Başta Kanunî, veziriâzam İbrahim Paşa olmak üzere
ordunun bütün kumandanlarıyla, eski ve tecrübeli askerlerinin katıldığı
bir savaş meclisi toplandı. Bu mecliste Yahyapaşaoğlu Bâli Bey,
birbirlerine zincirlerle bağlı zırhlı Macar süvarilerinin çok tehlikeli
olduğunu ve kitle halinde saldırının sakıncalı olacağını, düşmanın yan
ve gerilerine yapılacak saldırıların daha çok yarar sağlayacağını
söyledi; teklifi, padişah ve mecliste hazır bulunanlarca kabul edildi.
Macar ordusu, kendi savaş planı gereğince iki safa ayrıldı. İlk saf,
merkez, sağ ve sol olmak üzere kuruldu. İkinci saf ise dört koldan
meydana geliyordu; Lajos II de bu safta bulunuyordu. Macar ordusu, 29
Ağustos'ta saldırıya karar verdi.

Mohaç ovasının bir yanı bataklık (Karasu bataklığı), öteki yanı
tepelikti. Osmanlı ordusu, Bâli Bey'in teklifi üzerine, arka arkaya üç
saf hâlinde düzene girdi. Ön safta veziriâzam İbrahim Paşa kumandasında
Rumeli askeri, ikinci safta Behram Paşa kumandasında Anadolu askeri,
üçüncü safta ise yeniçerilerle padişah bulunuyordu. Savaş planı
gereğince, Macar saldırısı beklenecek, saldırılar Türk ordusunun
merkezine yönelince, Türk kuvvetleri yanlara doğru açılarak, Macar
süvarisini topların karşısında bırakacaktı. Savaş, Macarların
saldırısıyla başladı. Rumeli askeri, plan gereğince, bir süre
çarpıştıktan sonra geri çekilerek Macar zırhlı süvarilerini topların
karşısına getirdi; Bâli Bey kumandasındaki akıncılar da düşmanın
çekilme yollarını keserek, onları çember içine aldılar. Anadolu
kuvvetleri üzerine saldıran Lajos'un kumandasındaki ikinci saf da aynı
tuzağa düşürüldü. Bütün Macar ordusu topların önüne çekildikten sonra,
300 top birden ateşlendi; Macar ordusu dağıldı. Lajos II ve
yanındakiler, kaçan askerlerle birlikte Karasu bataklığında boğuldu.
Savaş alanında altı gün dinlenen Türk ordusu, Macar krallığının
başkenti Budin üzerine yürüdü. Başta kraliçe Maria olmak üzere
soylular, devlet adamları ve Macar halk kaçtığı için, şehirde yalnızca
Yahudiler kalmıştı. Yahudilerin başkanı Salamon'un başında bulunduğu
bir heyet, Foeldward kasabasında, Budin kalesinin anahtarlarını Kanunî
Sultan Süleyman Han'a teslim etti.

Osmanlı Devleti, bu savaşla, Avrupa'da öteden beri Osmanlılara karşı
Hıristiyanlığın en güçlü müdafaa hattını kırmış oldu. Aynı zamanda,
Macar topraklarının parçalanması ve kademe kademe bütün Macaristan'ın
ilhakına yol açacak seferler (Osmanlı-Avusturya savaşları) için ilk
adımı da attılar. Osmanlı kuvvetleri, Budin'e girmiş olmakla birlikte,
Belgrad'ın muhafazası için stratejik önemi bulunan Sirem bölgesi hariç,
önce Macaristan'ı doğrudan idareleri altına almayarak, Avrupa'yla
aralarında, kendilerine bağlı bir tampon devlet haline getirmeyi