Sürtünme Kuvveti

[AsiRuH]

Sürtünme Kuvveti
Sürtünme kuvveti, sürtünen
yüzeyler arasında ortaya çıkan ve hareketi zorlaştıran bir kuvvettir.
Duran ya da birbiri üzerinde kayan yüzeyler arasında mutlaka sürtünme
kuvveti vardır. Yapılan deneyler, sürtünme kuvvetinin sürtünen iki
yüzeyin pürüzlülüğünden ortaya çıktığı gösteriyor. Bu kuvvetler, özellikle
sürtünen küçük yüzeylerde atom ya da moleküllerin birbirine çok yakın
olması ve bunun sonucu birbirlerini moleküller arası kuvvetle
etkilemelerinden ortaya çıkar.
Ağır bir takozu zemin üzerine koyup bir
köşesine dinamometre bağlayarak, dinamometreyi çektiğimizde takoz
harekete başlayıncaya kadar uygulanan kuvvete karşı ortaya çıkan
sürtünme kuvvetine statik sürtünme kuvveti denir.
Statik sürtünme kuvveti maksimum değere
ulaştığı anda hareket başlar. Hareket başladıktan sonra statik sürtünme
kuvveti biraz azalır ve belli bir değerde sabit kalır. Bu sürtünme
kuvvetinin de kayma ya da kinetik sürtünme kuvveti denir.

Sürtünme Kanunları


1. Sürtünme kuvveti, sürtünen yüzeylerin alanına bağlı değildir.
2. Sürtünme kuvveti, sürtünen yüzeylere dik olan tepki kuvvetiyle doğru orantılıdır.
3. Sürtünme kuvveti, sürtünen yüzeylerin cinsine ve durumuna bağlıdır.
4. Kinetik sürtünme kuvveti, cismin hızından bağımsızdır.
5. Sürtünme kuvveti, daima harekete zıt yöndedir.






Eylemsizlik ve Çekim Kütlesi

Bir cismin kütlesinin
ölçülmesinde iki yol vardır. Birisi eşit kollu terazi, diğeri Newton’un
ikinci yasası olan m=F/a bağıntısında kuvvet ve ivmeyi ölçmek suretiyle
cismin kütlesini bulmaktır. Eğer eşit kollu terazi ile cismin kütlesi
ölçülmüşse buna cismin çekim kütlesi, cisme uygulanan kuvvet ve cismin ivmesi ölçülerek m=F/a bağıntısı yardımıyla bulunan kütleye de eylemsizlik kütlesi adı verilir. Daha kesin bir ifadeyle, Newton’un evrensel genel çekim yasası cismin çekim kütlesini, Newton’un ikinci yasası cismin eylemsizlik kütlesini tanımlar. Çekim ve eylemsizlik
kütleleri farklı kuvvet yasalarından tanımladığı için farklı olacağı
düşünülüyordu. Ancak; yapılan araştırmalar sonucunda bu iki kütlenin
büyüklüklerinin eşit olduğu görüldü ve aralarında bir fark olmadığı
ortaya çıktı. Böylece, çekim ve eylemsizlik kütleleri yerine sadece KÜTLE sözcüğünü kullanırız.