Mobil Cihaz Terimleri Sözlüğü (3G ?,GPS ?,HSCSD ? vb. Ne İşe Yaradıklarını Öğren

1G: Birinci Kuşak analog mobil telefon kuşağının kısaltması.
Kökeni 19. yy’a kadar giden ilk kuşak sistemlerden bazıları
halen ABD’de kullanımda.
2G: İkinci kuşak mobil iletişim teknolojilerine verilen kısaltma. Dünyanın farklı yerlerinde farklı sistemler
içermesine karşın ikinci kuşağa dahil olan GSM global anlamda hakim durumda.
2.5G: GSM ikinci faz. GSM’in HSCSD ve GPRS’i kapsayan geliştirilmiş versiyonu.

3G: Üçüncü
kuşak mobil iletişim teknolojilerine verilen kısaltma. Bu kuşağa ait
cihaz ve ağlar IMT-2000 adıyla anılan bir standartı kullanıyor. UMTS bu
ailenin en bilinen üyesi.
Airtime:
Abonenin cep telefonunu ile iletişim kurarken harcadığı zaman.
ASR (Autuomatic Speech Recognition):
İnsan sesini otomatik olarak algılayıp komutlara
dönüştüren sistemler. Sesli yanıt sistemlerinde
kullanıcıya kolaylık sağlamak amacıyla kullanılmaktadır
ATM (Asychronus Transfer Mode):
Asenkron Transfer Modu. Veri için paket bazlı ve switch’leme teknolojisi. Sabit ağlar geliştirilmiş olan ATM günümüzde kablosuz veri iletiminde kullanılıyor.
Battery:
Batarya. Kablosuz telefonların güç kaynağı. Kablosuz telefonlar ve iletişim cihazlarında nikel kadmiyum nikel metal hidrid ve lityum iyon gibi yeniden şarj edilebilir bataryalar kullanılır.
Baz İstasyonu:
Bir mobil telefon sisteminde yer alan radyo istasyonu.
Bitmap:
Bir görüntü alanını ve her bir pikselin rengini belirler. GIF ve JPEG bitmap içeren grafik görüntü dosya tipine iyi birer örnektir.
Bluetooth:
Farklı cihazların kısa mesafeler içinde bir ağ oluşturmasına
imkan veren kablosuz radyo teknolojisi. Taşınabilir kablosuz cihazlar
arasında kolay veri iletimi sağlayan teknoloji yaklaşık 10 metrelik bir menzile sahip.
Bookmark:
Yer imi. Web yada wap sayfalarında sık ziyaret ettiğiniz yerleri
özel bir listeye ekleyip daha sonra hızlı erişmenizi sağlamak.
C:
Call Barring:
Telefonunı tüm yapılan aramalara veya belirli aramalara kapatıp açılabilmesi.
Call center:
Çağrı merkezi. Müşterilerden gelen çağrılarla
birlikte diğer çağrıların da bilgisayar otomasyonu yardımıyla
yönetildiği merkez.
Call Divert:
Çağrı yönlendirme. Gelen çağrıların daha
önceden belirlenmiş numaralara veya telesekretere
yönlendirilmesi özelliğidir.
Call Hold:
Çağrı Bekletme. Abonenin konuştuğu aboneyi bekletmeye alarak başka bir çağrı yapabilmesi özelliğidir.
Caller ID (CLI):
Arayan kişinin numarası. Bu özelliği olan telefonlarda arayan kişinin numarası ekranda gösterilir.
Call Timer:
Airtime’ın kullanım süresinin kümülatif olarak
kaydedildiği servis. Cep telefonlarında bütün aramaların
süresinin kaydedilmesi.
CAMEL (Customized Applications for Mobile Enhanced Logic):
GSM’de IN özelliklerini desteklemek üzere geliştirilen
GSM standardı. “Hazırkart” bu teknolojiye iyi bir
örnektir.
Cell :
Hücre. Ağ alanında ATM tipi anahtarlamada temel veri birimi olarak
kullanılır. Modern cep telefonu ağlarının tamamı hücresel bir
yapıya sahiptir. Her hücrenin ortasında bir baz istasyonu yer alır.
Cell Broadcast (Hücre Yayını):
Belirli bir coğrafi alandaki telefonlara ücretsiz mesaj
gönderimi sağlayan mobil teknolojidir. Örnek 55.nci kanaldan
Maç Yayınları
CSD (Circuit Switch Data):
Devre Anahtarlamalı veri aktarımı. 9600 bit/sn hızında devre anahtarlamalı veri iletimi. Nokia 3330 Ericsson T29 Siemens C45 gibi GPRS özelliği olmayan WAP’lı telefonlar CSD ile WAP’a bağlanırlar.
Codec:
Coder (Kodlayıcı) ve Decoder (Çözücü) kelimelerinin birleşimiyle meydana gelen bu terim sinyalleri kodlayıp çözen yazılım veya donanım parçaları için kullanılır.
CTI (Computer telephony integration):
Bilgisayar ve telefon ağlarının bir arada çalışmalarını sağlayan
yazılım. Çağrıya özel verileri sağlamak için daha
çok çağrı merkezlerinde kullanılır.
D:
DSL (Digital Subscriber Line):
Dijital Abone Hattı. DSL ve xDSL telefon hatlarını kullanıldığı tüm genişbant metodları kapsar.
Dual Band:
Çift Bant. İki farklı frekans boyunda sinyal alıp gönderme
yapabilen telefonlara verilen spesifikasyon. Çift bantlı
aygıtlar 900MHz ve 1800MHz frekanslarında çalışırlar.
Üçüncü jenerasyonda yer alan UMTS’ye ait
tek bir frekans olduğundan üçüncü jenerasyonda
çift bantlı telefonlara gerek olmayacaktır.
Duplex Seperation:
Duplex Ayırım. İki mobil cihaz arasındaki iletişimde yer alan
frekansların çift yönlü olarak (Downlink - Uplink)
kullanılması. Telefonların Duplex olması aynı anda iki tarafında
konuşabilmesine imkan verir. Walkie-talkie tipi telsiz aygıtları
yarım-duplex veya simplex’tir.
E:
EFR (Enhances fll Rate):
Gelişmiş Tam Oran. Hücresel sistemlerde ses kalitesini geliştirmeye yarayan bir teknoloji.
ETSI (European Telecommunications Standarts Institute):
Avrupa Telekomünikasyon Standartları Enstitüsü. Avrupa’da telekomünikasyon standartlarını belirleyip gözeten kurum. GSM ve UMTS ağlarında protokol ve iletim metodlarını bu kurum belirliyor.
G:
GHz:
1 milyar hertz. Alternatif akım veya elektromanyetik dalga frekans
ölçüsü. Bilgisayarlarda işlemcinin saat hızını
gösterir
GIF (Graphics Interchange Format):
Grafik dosyalarını sıkıştırmak amacıyla Compuserve tarafından
yaratılmış bir grafik formatıdır. Web dökümanlarında sık sık
kullanılır.
GPS (Global Positioning System):
Küresel Konumlandırma Sistemi. Dünya etrafında bir
yörünge izleyen 24 uydu yoluyla dünya üzerindeki
çok küçük şeylerin bile yerini belirlemeyi
mümkün kılan sistem. Doğruluk derecesi 10 ile 100 m arasında
bir farkla değişiyor.
GPRS (General Packet Radio Service):
Genel Paket Radyo Servisi. 2.5G’nin temelini oluşturan teknoloji.
GSM bazlı olan bu servis yüksek hızlı veri iletimine imkan verir.
Ayırt edici özelliği paket bazlı bir method kullanmasıdır.
GRX (GPRS Roaming Exchange):
GPRS Roaming değişimi
GSM (Global System for Mobile Communications):
Mobil İletişim için Küresel Sistem. Avrupa’da
kullanılan 2G mobil iletişimin en bilinen adı. Önceleri
ETSI’nin “Groupe Spéciale Mobile” isimli alt
kuruluşunun ismini taşıyan GSM daha sonraları sistemin küresel bir
çapa ulaşmasıyla yeni adıyla anılmaya başlandı. 900MHz 1800MHz ve sadece ABD’de kullanılan 1900MHz’lik frekans boylarına sahip.
H:
Handover:
Bir hücresel ağ içinde bir hücreden diğer hücreye
geçiş. Telefon kullanımdayken bir hücreden diğerine
geçiş sırasında bağlantı yeni hücreye devredilir.
Handsfree:
Cep telefonlarında da bulunan cihazın megafonu kullanışarak konuşulmasına imkan veren teknoloji.
HLR (Home Location Register):
Ev Konumu Kaydı. Mobil telefon ağlarında kullanıcı verilerinin
sakladığı yer. Kullanıcının tercih ettiği servisler ve konumu ile
ilgili bilgi içerir.
HSCSD (High Speed Circuit Switched Data):
Yüksek Hızlı Devre Switch’li Veri. Bir GSM ağında
devre-switch’li verinin yüksek hızlı iletimini sağlayan bir
transmisyon metodu. Özel terminaller gerektiren HSCSD 14400 bit/saniye hızla çalışan iki GSM kanalının toplam 28800 bit/saniye hızda çalışmasını sağlayabilir.
Cell:
Hücre. Modern cep telefonu ağlarının tamamı hücresel bir
yapıya sahiptir. Her hücrenin ortasında bir baz istasyonu yer alır.
I:
IMT-2000 (International Mobile Telephone Standart 2000):
Üçüncü jenerasyon için iletim methodlarının dahil olduğu standartlar bütünü.
Infrared:
IRDA
IrDA (Infra-red Data Association):
Kızılötesi ışık üzerinden çalışan kablosuz bir ağ konsepti. Cep telefonları PDA’ler ve dizüstü sistemlerde kullanılıyor.
Internet :
Dünyadaki bilgisayarların birbirine bağlanmasını sağlayan bilgisayarlar router’lar ve kablo bağlantılarından oluşan global ağ.
Intranet:
Kullanıcıları birbirine bağlamak için Internet’le aynı teknolojiyi kullanan dahili bir ağ ortak bir arayüz sağlamak için daha çok browser’lar kullanılır.
IP (Internet Protocol):
İnternet Protokolü. İnternet üzerinde veri transferi
yapılmasını sağlayan protokol. Paket bazlı bir veri iletim yolu olan
IP’de her bir paket İnternet üzerinde farklı yollar
izleyebilir. İnternet’e bağlı her terminalin kendisine özel
bir IP adresi bulunmak zorundadır.
ISDN (Integrated Services Digital Network):

Entegre Servisler Dijital Ağı. Sabit bir ağ üzerinde kullanılabilen bir dijital iletişim ağı. Telefon faks ve İnternet erişimi gibi değişik amaçlarla kullanılabilir.

ITU (International Telecommunications Union):
Uluslararası Telekomünikasyon Birliği. Cenevre’de kabul
edilen iletişim standartlarının dünya çapında
uygulanabilmesi için çalışan kuruluş. ETSI gibi diğer
kuruluşlarla koordine biçimde çalışır.
IVR (Interactive Voice Response):
Sesli yanıt sistemi.
J:

J
Java:
Platformdan bağımsız programlama dili. Mobil Telefonlar için
geliştirilen versiyonu da bulunmaktadır(j2ME) . Bu sayede başta oyunlar
olmak üzere java ile geliştirilmiş birçok uygulama uyumlu telefonlara indirilebilmektedir.
JPEG (Joint Photographic Experts Group):
Bazı sıkıştırma özellikleri seçilerek yaratılan grafik formatı.
K:
Konum Tabanlı Servisler:
Cep telefonu kullanıcılarının “neredeyim?” “yakınımda neler var?” ve “oraya nasıl ulaşırım?” sorularına coğrafi konum bilgisini kullanıp en uygun cevaplar sunan servislerdir.
(Örn: En yakın hastane haritada göster gibi)
L:

Lan (Local Area Network):
Yerel Alan Ağı
LINK:
Internet’te bir kelime resim veya bilgiden bir başkasına yapılan bağlantı. İletişimde
alıcı ve verici arasındaki bir devre veya iletim yolu ile bunlara
ilişkin ekipmanları içeren kanal. Internet’ te gezilen
sayfaların içersinden bir diğer sayfa ya da siteye geçiş yönlendirme.
M:
Mhz (Megahertz):
1 milyon hertz.
MMS ( Multimedia Messaging Service):
Çokluortam Mesaj Servisi. GSM’de bulunan SMS servisinin ses ve resimlerle desteklenerek geliştirilmiş hali.

Mpeg (Motion Picture Experts Group):
1988 de kurulan ve ISO’nun himayesinde çalışan video ve sayısal ses sıkıştırma standartlarını geliştiren grup.
MS (Mobile Station):
Mobil İstasyon. Cep telefonunun kendisi. Mobil ekipman olarak da adlandırılır.

MSC (Mobile switching centre):
GSM sistemi hücrelerin gruplaşmasından oluşur. Her bir grup
hücrede bulunan 1 santral ve 1 baz istasyon kontrolorü
bulunur. Bu kontrol merkezine MSC adı verilir.

MSISDN:
Mobil istasyonunun ISDN numarası
Multimedia:
Metin ses ve video’nun birleşimi için kullanılır
MVPN (Mobile Virtual Private Network):
mevcut GSM operatörünün sağladığı GPRS hizmeti kullanılarak şirket veya özel ağlara erişilmesi
N:
Noise :
Gürültü. İşaretin ve verinin kalitesini düşüren istenmeyen elektriksel veya elektromanyetik enerji. Sayısal veya analog sistemlerde oluşur her tip dosya ve iletişimi etkiler.
O:
OTA (Over the air acitivitation):
operatörlerin verileri terminallere ve uzak bölgelere şebeke üzerinden aktarmasına olanak tanıyan teknoloji.
P:

PBX (Private Branch Exchange):
Abone sistemine dayanan sayısal veya analog telefon santralı özel veya herkese açık telefon ağlarını birbirine bağlamak için kullanılır.
PDA (Personal Digital Assistant):
Kişisel Dijital Asistan. Avuçiçi bilgisayar olarak da bilinen bu cihazlar küçük kompakt bir yapıda dokunmaya hassas bir ekrana sahip klavyesiz veri girişi için özel bir kalem kullanılan bir sistem..
PIN Kodu (Personal Identification Number):
Kişisel Kimlik Numarası Kablosuz cihazlar kapsamında PIN bir aramayı veya veri iletimini tamamlamak için SIM kartla birlikte kullanılan bir koddur.
Pixel:
Piksel. Bir bilgisayar ekranında veya görüntüsünde
programlanabilen temel renk birimi. Fiziksel değil mantıksal bir
birimdir. Bir pikselin boyutu ekranın ayarladığınız çözünürlüğüne bağlıdır.
PSTN (Public Switched Telephone Network):
Dünyadaki çeşitli telefon ağlarını ve servislerini gösterir.
R:

RAM (Random Access Memory):
Rastgele erişimli bellek. İşlemci tarafından okunup yazılabilen üzerinde bilgilerin geçici olarak tutulduğu bellek.
Roaming:
Dolaşım. Yabancı bir ağ içinde yapılan aramaları tanımlayan terim. Mobil telefon operatörlerinin kullanıcılarına
anlaşmalı oldukları diğer operatörlerin kapsama alanlarında hizmet
vermesi. Dolaşımın sadece ülkeler arasında olması gerekmez yakın gelecekte aynı ülkede GSM ve UMTS ağları içinde de dolaşım uygulaması yapılabilir.
Router:
Birden fazla ağı birbirine bağlayan cihaz; ağlar arasında paketleri akıllı bir şekilde yönlendirir.
S:
Satellite communication:
Uydu iletişimi. Dünya üzerindeki çeşitli istasyonlar
arasında veri iletişimi sağlamak için dünya
yörüngesindeki uyduların kullanılması.
SIM (Subscriber Identity Module):
Abone Kimlik Modülü. Cep telefonlarında kimlik belirleme çipini taşıyan kart. Abonenin telefon numarası ağda kimlik belirleme için şifreli bir algoritma
PIN ve abonenin telefon defterini içerir.
Üçüncü jenerasyon UMTS ağlarda yerini USIM adlı
yeni bir teknolojiye bırakacak.
Simplex:
Alıcı ve verici istasyon arasında sadece tek yönlü iletişim yapabilme özelliği.
SOHO (Small Office Home Office):
Küçük ofis/ev ofisi. Bilgi teknolojisinde küçük işyerlerini ve ev ofislerini tanımlayan terim.
Smartphone:
Akıllı Telefon. Hem PDA hemde cep telefonu olarak kullanılan cihazlara verilen isim.
SMS (Short Message Service):
Kısa Mesaj Servisi. GSM ağı içinde mesaj servisi. 160 karakter uzunluğunda mesajlar cep telefonları arasında alınıp gönderilebilir.
SMSCB (SMS Cell Broadcast):
Sms Yayını
SP (Service Provider):
Kullanıcılarına telekomünikasyon servisleri sağlayan telekomünikasyon şirketi.
Speed Dialing:
Hızlı Arama. One touch dialing (tek tuş arama) diye de bilinen önceden numaralara atanmış kişilerin tek tuşla aranmasını sağlayan teknoloji.
SSL (Secure Sockets Layer):

Ağ üzerindeki mesaj iletişiminin güvenliğinin yönetimi
için Netscape tarafından oluşturulmuş bir program katmanı.
Streaming:
Eşzamanlı. Dijital ses ve videonun İnternet üzerinden iletimini
tanımlayan terim. Ses ve video kullanıcıya bir veri akışı halinde
sunulur.
Symbian:
PC’de kullanılan Microsoft Windows gibi Symbian da mobil cihazlarda kullanılan bir işletim sistemidir. Symbian tarafından belirlenen standartlar farklı cihazların bilgileri kolayca paylaşmasını sağlar.
Streaming media:
Internet üzerinden videonun sıkıştırılarak gönderilmesini ve
ulaştığı noktada kullanıcılar tarafından seyredilmesini sağlayan ortam.
Standby Time (Bekleme süresi):
Kablosuz bir telefonun veya Communicator’ün tamamen dolması açılması ve arama veya veri iletmeye hazır olması için gereken süre. Bekleme süresi önceleri yalnızca saat ve dakika cinsinden belirtilirken yeni modellerde günlerle ifade edilebilmektedir.
T:
Talk time (Konuşma süresi):
Kablosuz bir aracın batarya gücünü tüketmeden önce belirli bir iletim işleminde kullanıldığı süre (telefon görüşmeleri veri gönderme ve alma). Konuşma süresi
saat ve dakika cinsinden ifade edilir ve iletim daha fazla
güç gerektirdiği için bekleme süresinden daha
kısadır.
Tri-Band:
Cep telefonunun GSM 900 GSM 1800 ve GSM 1900 gibi üç farklı frekans bandında çalışabilmesi
Truesync:
Starfish tarafindan geliştirilen mobil araçlarla pclerde bulunan takvim adres defteri ajanda kullanımının senkronize edilmesini sağlayan teknoloji.
U:
UMTS (Universal Mobile Telecommunications System):
Evrensel Mobil İletişim Sistemi. Üçüncü kuşakta
IMT-2000 ailesinin en çok bilinen ve gelecek vaadeden
üyesi. TD-CDMA ve W-CDMA transmisyon metodlarını kullanan UMTS
ağlar multimedya uygulamaları ceplere taşıyacak yüksek hızlı veri
iletimini sağlayacak.
URL (Uniform Resource Locator):
Internetteki resmi adres sistemi.
USSD (Unstructured Supplementary Services Data):
USSD
GSM şebekesi üzerinden veri iletmenin bir yoludur. USSD’nin
Data servisleri ile benzerlikleri vardır. Kullanıcı USSD servisine
bağlandığında oturum başlar ve uygulama sonlanana kadar açık
kalır. USSD mesajları en çok 182 karakter olabilir.
V:
VAS (Value added Services):
Katma değerli servisler. GSM operatorlerinin kullanıcılarına sunduğu ek hizmetler.
VLR (Visitor Location Register):
MSC sınırları içerisinde bulunan telefonların bilgisi.

VMS (Video Messaging Service):
Video Mesaj Servisi. GSM ağlarında SMS’in video iletimine imkan verecek şekilde geliştirilmiş hali.

VPN (Virtual Private Network):
Sanal özel ağ. Herkese açık olan iletişim altyapısını
kullanan özel bir veri ağıdır. Tünel protokolu ve
çeşitli güvenlik prosedürleri ile izinsiz girişlere
karşı korunur.
Voicemail:
Sesli Mesaj. Sesli olarak mesaj gönderip alabileceğiniz mesaj servisidir.
VoIP (Voice over IP):
IP üzerinden Ses. IP ağları üzeriden ses iletimini tanımlayan
terim. VoIP ses ve verinin aynı ağ altyapısı üzerinden iletimine
imkan verir.
W:
WAP (Wireless Application Protocol):
Kablosuz Uygulama Protokolü. Mobil cihazlardan İnternet erişimi
sağlayan teknoloji. HTML dilini mobil cihazlarda kullanıma uygun WML
diline çeviren WAP geçiş noktalarına mobil cihazlardan
erişime dayanır. Mobil cihazlarda İnternet içeriğini
çevirip gösterecek bir tarayıcıya ihtiyaç duyulur.
W-LAN (Wireless Local Area Network):
Kablosuz Yerel Ağ. Mikrodalga veya kızılötesi sayesinde kablosuz çalışan yerel ağ.

WML (Wireless Markup Language):
Kablosuz Biçimlendirme Dili. Kablosuz kullanım için en
iyi duruma getirilmiş HTML gibi bir biçimlendirme dili.
WWW (World Wide Web):
Bir browser gibi istemci uygulamaları kullanılarak bağlanılan ve çeşitli servisler sunan Internet sunucularının oluşturduğu büyük ağ.
X:
XML (Extenden markup language):
Internet üzerinde bilgiyi paylaşabilmek için ortak bir bilgi formatı yaratma yolu. HTML diline benzer.