Yüksek lisansa kadar sınavsız üniversite!...

[bjkli]

Meslek liselilerin üniversiteye girerken önlerinin kapalı
olduğu, katsayı kurbanı oldukları, yükseköğretim haklarının
çok kısıtlı olduğuyla ilgili kamuoyundaki yaygın kanının aksine,
mevcut sistem içinde, ilköğretimden sonra meslek lisesine
giren bir öğrenci, hiçbir sınava girmeden üniversiteli
olup 4 yıllık lisans diploması alabiliyor. Ancak bu yol, 2010'da
yapılması düşünülen değişiklikler ile kapanabilir...
İstanbul Kültür Üniversitesi ArGe Merkezi olarak,
bugüne kadar üzerinde pek durulmamış konuları bularak
sizlerle paylaşmaya çalışıyoruz. Bu hafta da 'Merkezi Sınavlar
Cenneti/Çöplüğü' olarak görülen
ülkemizde hiç bir merkezi sınava giremeden, ALES'e kadar
yani yüksek lisans/doktora aşamasına kadar nasıl okunabileceğinin
yollarını sizlerle paylaşmak istiyoruz... Ülkemiz eğitim
sistemi içinde liseler iki ana gruba ayrılıyor. Bunlar meslek
liseleri ve genel liseler. Genel lise grubuna dahil olan liselerden
(Akşam Lisesi, Anadolu Lisesi, Askeri Lise, Fen Lisesi, Lise, Özel
Lise (Y.D.A.), Lise, Özel Akşam Lisesi, Özel Fen Lisesi,
Özel Lise, Polis Koleji, Sosyal Bilimler Lisesi, Spor Lisesi,
Yabancı Dille Öğretim Yapan Özel Lise,
Açıköğretim Lisesi - Lise Programı, Çok Programlı
Lise - Lise Programı, Çok Programlı Lise - Lise Programı
(Y.D.A.), Anadolu Güzel Sanatlar Lisesi, Güzel Sanatlar
Lisesi, Anadolu Öğretmen Lisesi, Öğretmen Lisesi) mezun
olanlar, ÖSYS sistemi içinde merkezi olarak sadece
Y-ÖSS (veya ÖSS) puanları ile yerleşebiliyorlar. Bu
öğrenciler için, üniversiteli olabilmek için
yaşamlarının bir anında mutlaka ÖSS'ye girmiş olmaları şart.
Özel yetenek sınavları için bile ÖSS'ye girmiş olmak
gerekiyor. DGS Kılavuzu'nda Saklı Fırsat Ancak
meslek liseliler ÖSS'ye girmeden de lisans programlarından mezun
olma şansına sahip. Bahsettiğimiz, meslek lisesi mezunlarının kendi
alanlarındaki iki yıllık MYO programlarına sınavsız olarak
geçmeleri değil. Meslek liseliler için bu bulunmaz
fırsatın detayları, Dikey Geçiş Sınavı (DGS) kılavuzunda yer
alan Tablo 4 ve Tablo 5'te açıklanıyor. İlgili mevzuat gereği ve
DGS Kılavuzu'nda yer alan ifadesi ile 'Açıköğretim ve
meslek yüksekokullarının önlisans programlarından mezun
olanlardan kendi alanlarındaki açıköğretim lisans
programlarına devam etmek isteyenlerin bu sınava (DGS) girmeleri
gerekmemektedir. Bu durumdaki adaylar kendi alanlarındaki
açıköğretim lisans programlarına doğrudan kayıt hakkına
sahiptirler. Bu konudaki başvuruların ilgili yükseköğretim
kurumuna yapılması gerekmektedir. Geçiş yapılabilecek programlar
Tablo-4 ve Tablo-5'te gösterilmiştir.' Bu tablolardan
Tablo 4, meslek yüksekokullarının hangi alanından mezun olanların
3. sınıfa doğrudan başlamak kaydı ile hangi açıköğretim
lisans programlarına kayıt olabilecekleri gösteriyor. Tablo 5 ise,
hazırlık sınıfı okumak kaydı ile açıköğretim lisans
programlarına doğrudan kayıt yaptırabilecek MYO önlisans
programlarını içeriyor. Sözün özü, eğitim
sisteminin detaylarını bilenler için merkezi sınavlara girmenin
stresini yaşamadan, sadece iyi bir öğrenci olup sınıf geçip
ilerleyerek, üniversiteden lisans derecesi ile mezun olmak
mümkün... Açıköğretim Okul Öncesi
Öğretmenliği AçIköĞretİm Okul Öncesi
Öğretmenliği Programı birçok adayın dikkatini çeken
bir bölüm. Özellikle bayanlar arasında çok
popüler olan bu programla ilgili bazı detaylar, birçok
adayın sağlıksız hatta geçersiz tercih yapmasına sebep oluyor.
Bugün bu program ile ilgili detayları da sizlerle paylaşmak
istiyoruz. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim
Fakültesi'ne bağlı olan Okul Öncesi Öğretmenliği
programının yükseköğretim program kodu 1055507. Programın
2008 ÖSS'deki kontenjanı 2000 genel ve 50 okul birincisi olmak
üzere 2050 idi ve bu kontenjanın tamamı doldu. 50 okul birincisi
kontenjanına sadece 1 okul birincisi yerleştiği için kalan 49
kontenjana genel kontenjandan adaylar yerleşti. bİrİncİ olaNLAR BİLE
yerleŞemez Bu programı tercih ederken iki kriteri sağlamak gerekiyor.
Bunlardan ilki liseden mezun olunan alanla ilgili. Programı sadece Kız
Meslek Liseleri'nin Çocuk Gelişimi, Çocuk Gelişimi ve
Bakımı ile Çocuk Gelişimi ve Eğitimi alanlarından mezunlar
tercih edebiliyor. Bir diğer ifade ile başka bir alandan mezun
olanların bu programa girmeleri (Türkiye birincisi olsalar bile)
mümkün değil. Genel lise mezunları ile meslek liselerinin
diğer alanlarından mezunlar açıköğretimde Okul Öncesi
Öğretmenliği okuyamıyorlar. Buna dikkat etmeyip, tercih
listelerinde bu programa yer verenlerin tercihleri dikkate alınmıyor.
İkinci kriter puanlar ile ilgili. Açıköğretim Okul
Öncesi Programına ÖSS-SÖZ-1, ÖSS-SAY-1 ya da
ÖSS-EA1 puanı ile yerleşilebiliyor. Bu puanlardan herhangi
birinden 145'i geçmiş olmak, programı tercih edebilmek
için yeterli. Adayın bu üç puanından hangisi en
yüksek ise o dikkate alınıyor. Unutulmaması gereken bir diğer
detay, ilgili meslek lisesi alanlarından mezun olanların bu programı
tercih ettiklerinde ek puan kazanmaları. Bu adayların sınav
sonuç belgeleri ellerine geçtiğinde, en yüksek
ÖSS puanları ile ilgili Ek Puanlı Y-ÖSS puanlarını dikkate
almaları gerekiyor. Örneğin adayın ÖSS-EA1 puanı en
yüksek ise, bu durumda yerleştirmede Ek Puanlı Y-ÖSS-EA1
puanı kullanılıyor. 2008 ÖSS'de bu programa yerleşen 2050 aday
içinde 28'inin EA1 puanı ile 2022'sinin SÖZ1 puanı ile
yerleştiğini görüyoruz. Programa yerleşen son adayların
puanları ve başarı sıralarını da bu sağ üstteki tabloda yer
alıyor. Örnek kariyer yolları

1. Ahmet,
   ilköğretimden mezun olduktan sonra evlerine yakın bir meslek
   lisesinde muhasebe alanında okur. Liseden mezun olduğu sene, hem okuyup
   hem de çalışabilmek için Açıköğretim
   Fakültesi Muhasebe Önlisans programına ÖSS'ye girmeden
   sınavsız geçiş yapar. İyi bir öğrencilik sonrasında,
   herhangi bir sınava girmeye gerek kalmadan Anadolu Üniversitesi
   İşletme Fakültesi'ndeki açıköğretim işletme
   bölümüne 3. sınıftan kayıt olur. İki sene içinde
   işletme bölümünü de bitiren Ahmet, Anadolu
   Üniversitesi İşletme Fakültesi'nden İşletme Lisans diploması
   alır. Ahmet'in, bundan sonra isterse ALES'e girerek, yükseklisans
   ve doktora yapması mümkün.
   
2. Mustafa
   ilköğretimden mezun olunca, bir meslek lisesine kayıt olur ve Dış
   Ticaret alanına ayrılır. Meslek lisesinden mezun olduktan sonra
   ÖSS'ye girmeden, oturduğu şehirdeki bir devlet
   üniversitesindeki İnsan Kaynakları MYO önlisans programına
   sınavsız geçiş yapar. MYO'u bitirince, hem dayısının muhasebeci
   olarak çalıştığı şirkette ithalat/ihracat departmanında
   çalışır hem de Anadolu Üniversitesi İktisat
   Fakültesi'nde Kamu Yönetimi açıköğretim
   programına 3. sınıftan kaydolur ve okumaya başlar. İki sene sonra,
   Anadolu Üniversitesi'nden aldığı lisans diploması ile,
   çocukluğundan beri hayal ettiği kaymakamlık kariyeri için
   İçişleri Bakanlığı'nın sınavlarına hazırlanmaya başlar.
   
3. Anadolu'daki
   bir şehirde yaşayan Hatice, ilköğretimin ardından, teyzesinin
   diğer aile büyüklerini ikna etmesi sonucu, kız meslek
   lisesinin Ev İdaresi alanına kaydolur. Liseyi bitirir bitirmez evlenen
   Hatice, iki yıllık bir aranın ardından ÖSS'ye girmeden sınavsız
   geçiş ile Anadolu Üniversitesi Açıköğretim
   Fakültesi Ev İdaresi önlisans programına yerleşir. Bu arada
   bir de çocuğu olan Hatice, üç yılda bu programdan
   mezun olur ve hemen Anadolu Üniversitesi İşletme
   Fakültesi'ndeki açıköğretim işletme
   bölümüne girer. İki sene sonra işletme lisans diploması
   ile mezun olur. Şu anda, yaşadıkları kasabadaki bir bankada
   açılan vezne elemanı pozisyonu için başvurup vurmamayı
   düşünüyor.
   
4. Büyük bir şehrimizde
   yaşayan Ebru, ilkokuldan sonra açık öğretim lisesi, kız
   meslek lisesi programı, Cilt Bakımı ve Güzellik alanına kayıt
   olur. Boş vakitlerinde oturduğu mahalledeki kuaförde
   çalışan, bu arada açıöğretim lisesini bitiren Ebru,
   ÖSS'ye girmeden sınavsız geçiş ile bir devlet
   üniversitesinin iki yıllık Cilt Bakımı ve Güzellik
   önlisans programına yerleşir. İki sene içinde bu programdan
   mezun olduktan sonra, Anadolu Üniversitesi İşletme Fakültesi
   İşletme açıköğretim lisans programına kayıt yaptırır. Bir
   sene lisansa hazırlık sınıfı okuduktan sonra, iki yıl daha
   açıköğretimde okur ve Anadolu Üniversitesi İşletme
   Fakültesi, İşletme Lisans diploması alır. Şu anda büyük
   bir kozmetik firmasının bayii olmak için çaba
   içinde.