ATATÜRK VE BEŞİKTAŞ

[AsiRuH]

ATATÜRK VE BEŞİKTAŞ

Mustafa Kemal. Erkan-i Harbiye'nin 3. sinifina gelmisti. Bazen
sabahlara kadar uyumuyor, Hurriyet ve Istibdacli du§unuyordu. Bu
arada mektebi bitirdikten sonra kurmayi diis.undugCi Vatan ve Hurriyet
Cemiyeti yava§ yavas kafasinda §ekilleniyor, mezun olacak
arkadaslarini bu dogrultuda hazirliyordu. l§te tam bugunlerde bir
haber aldi. Besikta$ Bereket Jimnastik Kulilbu (1903) kurulmus.tu.
Subay ve
Saray'a yakin kisjlerden olusan bu kurulus, Mustafa Kemal'in ilgisini
iyice pekti. Nasil olmuştu da, Yildiz Sarayi'na yuz metre mesafedeki
Osman Paşa Konagi'nda gençler bir araya gelmiş; Saray
hafiyelerinin gozlerinin onunde sportif faaliyetlerine girişmislerdi?
Mustafa Kemal'i o gunlerde sportif çali§malardan
çok, Saray'a karşi oluşturduklan fikirler ilgilendiriyordu.
Bu sirada Mustafa Kemal genç bir mülazim tanidi. Atletik yapili 1.90
boyunda geniş omuzlu bu gençten Osmanli Besiktas Terbiye-i
Bedeniye Mektebi hakkmda bilgi aldi. Bu mulazim eskrim şampiyonu idi.
IIk resmi musabakasinı Ikinci Abdulhar huzurunda yapmi§; Italyan
rakibini yenerek One kavu§mus.tu. Mustafa Kemal bu geng
mdlazimdan, Osmanli Be§iktas Terbiye-i Bedeniye Mekteb-i] ile
ilgili bilgi aldi. Kuruculan zabitve Saray mensuplan idi. Gures,
gülle. aletli jimnastik, boks, eskrim, barfiks halter
i;ali§malari yapiyorlardi.

Mustafa Kemal, kuruculannin zabit, yaptiklan sporlann gulle, aletli
jimnastik, boks, halter, barfiks : olmasindan dolayi da Besiktas
Bereket . mnastik Kulubu ile ilgilenmisti. Fakat O'nu daha çok
ilgilendiren, bu gençlerin istibdadı yenerek bir araya
gelmeleriydi.
Mustafa Kemal'in Besiktas Bereket Jimnastik Kulubune ilgisi
Erkan-i Harbiye zabiti Yuzbasi Mustafa Kemal'in Besiktas Bereket
Jimnastik Kulubu'ne ilgisi artti. istibdat'a karsi hangi cesaretle
zabit ve gençlerin bu girisimde bulunduklarini ogrenmek
istiyordu. Gerekli bilgiyi kulubun kurucusu ve sporcusu, çok
yakin arkadasi Cami Bey'den alabilirdi. Cami Bey, Yuzbasi
rutbesindeydi, Kurmay degildi. Mustafa Kemal'den uç yas buyuktu.
Cami Bey, Mustafa Kemal'e kurduklan kulubun kuruculanni yaptiklan
sporlan, Saray ile iliskilerini butun teferruatiyla anlatti. Mustafa
Kemal bu sirada bu tur bilgilerle kuracagi "Hurriyet ve Vatan
Cemiyeti"ni kafasinda sekillendiriyordu. Baglandigi Besiktas Kulubu,
O'na buyuk bir emsal teskil ediyordu.

'Besiktas Kadar Olamadiniz"
Mustafa Kemal şam'da Vatan ve Hurriyet'i kurduktan sonra 1907 yilinda
Selanik'e gelerek ittihat ve Terakki Cemiyeti katildi. Yaptiklan
toplantida, Cemiyet'i siddetle tenkit ediyor, "Besiktas Osmanh
Terbiye-i Bedeniye kadar olamadiniz. Programimz ve lideriniz yok"
diyordu. iste o günleri Mustafa Kemal'in çalisma
arkadaslanndan Mithad §ukru
soyle anlatiyordu:
"Gençlik ne buyuk bir kuvvetmis
megerse. Damarlarımizda kan yerine
alev aktigi gunler, Selanik'te butun
arkadaslar hep bir aradayiz. xxx sik
toplantilar yapiyoruz. En buyuk
zevkimiz, Saray idaresine rahatça atip
tutmak.
Bu atip tutmalar, Padisah'a
uzaktan yumruk sallamalar, bereket versin ki evimizin dort duvarıni
aşmiyor. Yanya birahanesindeki bulusma yerimize Mustafa Kemal de xxx
xxx geliyor. Bazen kizardi; -Besiktas Jimnastik Kulubu kadar
olamadiniz- derdi."

ilk Futbol Takimimiz'dan 8 Futbolcumuzu Birden §ehit Verdik

Yil 1914... 600 kusur yilik koca imparatorluk, en sikintilı gunlerini
yasiyor. Genel harp felaketi, ülke topraklarınin uzerine bir kabus
gibi çokmus. Buna paralel olarak, Besiktas Jimnastik Kulubu'nun
memleket savunmasinda hissesine dusen fedakarlik payi, hiç de
kuçumsenmeyecek boyutlarda. Futbol kaptani Sair Kazim ile
Asim'in ve Ridvan'm pargalanmis vucutlan, Çanakkale mevzilerinde
bulunmustu. Dr. Ali, Dr. Mehmet, Ali Can ve Dr. Sabri ise Kafkas
Cephesi'nde tifus ve ruam felaketi ile telef olup yasamlanni
yitirdiler. Kisa bir zaman sonra "Baltalimanli" Muallim Sadi ile
Behzat'i ileri hatlarda savasirlarken kaybeden Besiktas Kulubu, sadece
futbol takimindan 8 sehit vermisti.

Kaptan Kazim'in Cesedinden Besiktas Marsi Çikti
Takim kaptani Kazim futbola oldugu kadar, edebiyata da aşırı duskunlugu
vardi. Sporun disindaki zamanlanni, siir yazarak degerlendirirdi. Bu
yuzder lakabi "Sair" idi. Bir gulle ile canindan olmadan once,
bulundugu cephenin tehlike dolu havasi içjnde bile siirler
yazmisti. Siyah-Beyazh Kaptan'in "Çanakkale Harbi" sirasinda
sehit dusmeden evvel yazdigi şiirin, "Biz onbir arkadaşiz, lakin
arkamiz var" misrasi, zamanla bir "Beşiktaş Marşi" olarak Halkın
yillarca coşkuyla soyledigi simge oldu. Be§ikta§'in ilk
kaptanlanndan şair Kazim, Çanakkale'de yanibaşına duşen bir
gullenin sirtinda açtigi olumcul darbe ile şehit duşmuştu.
Birligindeki yakin silah arkadaşlan, yerde cansiz yatan bedeninden
firladigi anla§ilan bir kagit parçasini, hatira olarak
saklami§lardi.

Kurucumuz Fuat Bey Aktif Rol Oynadi
1903 yilinda henuz genç bir mulazim iken Beşiktaşın kurucusu
olan Fuat Bey işgal sirasinda Binbasi rutbesinde idi. Uç tabur
kuvvetinde Trakya'da bir Ordu kurdu. Fuat Bey'in bu ordusu,
Yunanlıların Selanik'ten istanbul'a gelerek, Anadolu'daki Mustafa Kemal
ordularina karsi bir cephe açmasını onluyordu. Trakya'nin isgali
sirasinda Saray kazasinda bulunan bir kisim isbirlikgi Yunanlilar'a
yardimda bulunuyordu. Buna karsi Saray Kaymakami Sadullah Bey
isbirlikgilere karsi koyuyor, Yunanlilar'm faaliyetlerini onluyordu. Ne
var ki Milli Mucadele sonrasi Saray is birlikgileri ile birlikte onlara
kar§ç koyan kaymakamlan Sadullah Bey de istiklal
Mahkemesi'nde yargilandi. 15 gun suren mahkeme sonunda Ankara Hukumeti
durumu ogrenince, Kaymakam Sadullah Bey'i "Kahraman" ilan etti.
Trakya'da Yunanlilar'a karsi cephe agan Besiktas kurucusu Binbasi Fuat
Bey, istanbul'a geldi. istanbul'da kuvvetli bir istihbarat orgutu kuran
Yunanlılar bunu ogrendiler ve Fuat Bey'i yakalamak için
faaliyete geçtiler.
Bu sirada hem Anadolu hem de ingilizler için çift tarafli
çalısan, Bulgar pasaportu tasiyan Pandikyan isimli ajanin
adamlan Fuat Bey'in yerini ogrendiler ve Yunanlılar'a bildirdiler. Fuat
Bey'in saklandigi ev sarıldi, arandi. Butun aramalara ragmen Fuat Bey
bulunamadi. Ajanlar burada oldugunu iddia ederken Pandikyan, "Beni
Yunanlilar'a mahçup ettiniz" diye bagırıyordu. Gerçekte
Yunanlilar'in eve basacagim Milli Teskilatimiz'a bildiren, Pandikyan'in
ta kendisi idi. Pandikyan'm habervermesi uzerine teskilat, Fuat Bey'i
kagirmisti.

Besiktaslılar Mustafa Kemal'e Silah Kaçirdi
Besiktas kurucu, yonetici ve sporculardan istanbul'da kalanlar Mustafa
Kemal'in ordulanna silah kagirmak igin faaliyet gosteriyorlardi.
Bunlann basmda Besiktas kurucusu Trablusgarp Mebusu Mahmut Naci
geliyordu. Gene kuruculardan Mehmet Samil, Huseyin Bereket, Mehmet
Fetgeri Beyler de degisik yollardan Anadolu'ya silah sevkiyatina devam
ediyorlardi. Besiktaslıların silah kaçirdigi bilinmeyen biryol
da Silahtaraga'dan Karadeniz kiyisindaki Karaburun'a dekovil hatti idi.
Karaburun'dan yuklenen linyit komuru, istanbul'a bu yoldan
getiriliyordu. Mustafa Kemal Pasa'ya buradan silah kaçiran
ekibin başında Besiktas kurucularından Mebus Mahmut Naci Bey
bulunuyordu. Kagithane'nin Agasi Huseyin Bey Mebus Mahmut Naci Bey'in
emirleriyle koyunde oturan gençleri yanına alarak, ingilizler'in
muhiirledigi Osmanlı silah depolarını bosaltiyordu. Silah depolan
Silahtaraga'dan Kagithane'ye kadar dere boyunca devam ediyordu.
Çalinan bu silahlar geceleri Kagithane'den kalkan dekovil
hattinin trenine yukleniyordu. Treni Karaburun'a ulastiracak olan
Seftren çavus ibrahim Efendi idi. çavusun emrinde tamamen
silahlanmis kirk nefer bulunuyordu. Tren Ayazaga'daki ingiliz
Garnizonu'nun içinden geçecekti. ibrahim Çavus'un
mebus Namik Naci Bey'den aldigi emir soyleydi: "ingilizler tarafından
durdurulursaniz, askerleriniz trenden inerek musademeye baslayacak, sen
ise yoluna devam ederek silahları Karaburun'a ulastiracaksın." ibrahim
Çavus'un bu gorevi bir yıl boyunca devam etti. Silahlar,
Karaburun'dan takalara yuklenerek, inebolu'ya gidiyordu.

19 Mayis ve Beşiktaş
19 Mayis 1919, Ulu Onderimiz ******'un Samsun'da Milli Mucadele'yi
başlatarak, Turk Milleti'ne istiklali igin yeşil işik yaktigi en onemli
gundur. i§te her yil yurdumuzun geşitli kentlerinde buyuk bir arzu
ve heyecania kutladigimiz 19 Mayis Genglik ve Spor Bayrami, bu nedenle
milletimiz igin apayrı bir onem taşimaktadir. Bugunun, Beşiktaş
için de çok buyuk anlami vardir.
çunku 19 Mayis'i Turkiye'ye armagan eden, en buyuk Beşiktaşlı
******'tur. 19 Mayis'i Gençlik ve Spor Bayrami'na
dönuşturmek ise bir Beşiktaş zaferidir. Nasil mi?
19 Mayis Genglik ve Spor Bayrami, ilk defa olarak 24 Mayis 1935'te "****** Gunu" adi altinda yapilmiştir.
Ebedi şef ******'e gençligin besledigi sevgi ve saygiyi dile
getirebilmek amaciyla bir "****** Spor Gunu" organize etmeye karar
veren Beşiktaş Jimnastik Kulubu, 1935 Mayis ayi içinde
Galatasaray ve Fenerbahçe kulupleri ile birtoplanti
duzenleyerek, bu fikri ortaya atmiş ve Ulu Onderimiz ****** spor
şölenine her iki kardeş kulubun tarn kadrolanyla katilmasi igin
karar alinmiştir.
24 Mayis 1935 gunu bu bayram munasebetiyle, Fenerbahge Stadi'nda yapilacak hareketleri seyretmek uzere
20 binden fazla seyirci toplanmiştir. 0 gun musabakalardan once yapilan
resmi geçitte, başta 100'u aşkin sporcu kadrosuyla Beşiktaş, onu
takiben Fenerbahge ve Galatasaraylı sporcular, bir ornek kiyafetleriyle
ba§şan dimdik, gozleri ilerde, gogusleri kabararak sert adimlarla
yururlerken, çilginca alkişlanmişlardir. Bu fevkalede olaydan
kisa bir zamandan sonra, Turk SporTeşkilati ileri gelenleri, 1924'ten
beri her yil yapilmakta olan Spor Kongresi işin, Ankara'da bir araya
gelmi§lerdi.
Beşiktaş'in kuruculanndan Ahmet Fetgeri Bey, ilk gun kursuye
çikmiş ve şu teklifi yapmişti kongreye: "'Muhterem Kongre
uyeleri, Beşiktaş Jimnastik Kulubu, uzun zamandan beri tasarlanmakta
oldugu bir spor projesini, kardeş kulupler olan Fenerbahçe ve
Galatasaray ile nihayet tatbik mevkiine koymu§ ve 24 Mayis 1935
gunu Kadikoy sahasinda bir "****** Spor Gunu" duzenlemi§tir.
Turk spor basini ve spor kamuoyunda çok geni§ yankilar
uyandiran bu genglik hareketi, gerçekte Turk Gençligi'nin
Ulu Onder ******'e olan sevgi ve saygisini gosterebilmesi igin bir
vesile olmu§tur. Amacimiz şudur: istanbul'da gergekleştirdigimiz
bu "****** Gunu"nun turn Turk Gengligi'ne mal edilebilmesi igin 19
Mayis Genglik ve Spor Bayrami adi altinda ve her yil yapilmasini teklif
ediyorum. Kabul edilmesi halinde bu karar, Beşiktaş Kulubu'nden
çok, kongrenin onuru olacaktir. Saygilanmla." Ahmet Fetgeri Bey,
alki§lar arasinda kursuden indikten sonra, tasari oylamayla kabul
edilmi§ ve ******'e arz edilmi§tir. Ebedi şef, bu guzel
tasariyi tereddut etmeden kabul etmi§
ve kanunlaşmasi igin ilgililere gerekli son emirleri de vermi§tir.
işte 1935 yilinin Mayis ayi iginde Be§ikta§ Jimnastik Kulubu
tarafindan ortaya atilip, gergekleştirilen bu genglik hareketi
kanunlaştiktan sonra, "19 Mayis Gençlik ve Spor Bayrami" olarak
buyuk bir co§kuyla, buyuk bir onurla nesillerden nesillere
kutlanmaya devam ediyor.
19 Mayis; Turkiye'nin, gençligin, sporun ve en çok da BEŞiKTAŞ'in Bayrami'dir.
Kaynaklar:
****** Be$ikta$li
Dr. Necati Karakaya
Turk Sporu'nda Bir Asir Besiktas
Vala SOMALI