Anasayfa
Çağ açan Osmanlı hükümdarı... Bizans
İmparatorluğu'na son veren hükümdar. Osmanlı hanedanının ilk
resmî sultanı. 29 Mart cumartesi gecesi Edirne Eski Saray'da
doğdu. Babası II. Murad, annesi İsfendiyar Beyi'nin kızı Hatice
Hüma Sultan'dır. Tahsile başlayana kadar geçen zaman
içinde, Edirne Sarayı ve II. Murad'ın Bursa'daki evinde yaşadı.
Ve gelenek gereği yedi yaşında okumaya başladığı zaman üç
ayrı hocadan ders aldı. Kültür, sanat ve askerlik konularında
gördüğü bu dersler, zamanın en ileri gelen bilginleri
tarafından veriliyordu.
1443'de Amasya Valisi iken ölen ağabeysi Alâaddin Ali
Çelebi'den sonra, tahtın tek varisi olmuştu. 11 yaşında Manisa
Valiliği'ne atandı. Ve 12 yaşına bastığı yıl da, babası tahttan feragat
ederek kendisinin yerine oğlunu hükümdar yaptı.
Bu feragat, tarihlerde çeşitli yorumlara yol açmıştır.
Bazı tarihçiler II. Murad'ın Osmanlı ileri gelenlerinin
ellerinde biriktirdikleri varlığı devlete intikal ettirmek sureti ile
ikta sistemini yürürlüğe koymak istemesinden
kaynaklandığını ileri sürerler. Diğer tarihçiler de II.
Murad'ın, sağlığında oğlunun hükümdarlığını görmek
istemesi sebebi ile bu feragatte bulunduğunu yazarlar. Ancak, 12
yaşındaki II. Mehmet'in padişahlığının devlet ileri gelenlerini memnun
etmediğine bakılacak olursa, birinci ihtimal zayıf düşer.
BİZANS VE VENEDİKLİLERLE BİRER YILLIK ANLAŞMA İMZALADI
Murad Han, Balkanlarda barışı sağladıktan sonra çekilmişti.
Fakat Papa'nın da zorlaması ile Macar kralı bir Haçlı seferi
düzenledi. 100.000 kişilik bir Haçlı ordusu Türk
sınırlarını geçti. Edirne'de toplanan saltanat şûrası II.
Murad'ı padişahlığa davet etmeye karar verdi. Sultan Murad önce bu
daveti reddetti ise de daha sonra oğlunun: "Eğer padişah biz isek size
buyuruyoruz, gelip ordunuzun başına geçin, yok siz iseniz,
devletinizi müdafaa edin" demesi üzerine II. Murad daveti
kabul etti. Ve Varna'da düşman ordusunu yendi. Osmanlı ileri
gelenleri, Fatih adına basılan paraya hile karıştırıp eksik para
bastılar. Bu, askerin maaşından indirmek demekti. Zafer kazanmış
Yeniçeri buna isyan etti. Edirne'de yangın çıkarıp şehrin
yarıdan fazlasının yanmasına sebep oldu. Genç padişah öfke
ve üzüntü içinde idi. "Babamızın verdiği
saltanatı bizden kıskandılar" diyordu. Bu durum karşısında Sultan Murad
tekrar tahtına döndü. 3 Şubat 1451 günü 48 yaşında
iken hayata gözlerini yumunca, II. Mehmed yeniden Osmanlı tahtına
oturdu.
Yeni padişahı genç ve tecrübesiz gören Batılı
hükümdarlar ve Bizans, ümitlere kapıldılar. Bizans
ordusu, Çorlu'ya kadar olan toprakları işgal edip, elinde
bulunan şehzade Orhan'ı "Sultan" tanıdığını ilân etti.
Karamanoğlu İbrahim Bey de Akşehir ve Seydişehir'i aldı. Sırplar, II.
Mehmet'in tahta çıktığı zaman memleketine gönderdiği Mara
Sultan'ın masraflarına karşılık Alacahisar'ı istediler. II. Mehmet,
bunların hepsini kabul etti. Bizanslılarla ve Venediklilerle
üç yıl süreli birer anlaşma imzaladı. Padişahın bu
tutumunu yanlış değerlendiren Batılılar, Çanakkale Boğazı'nı
kuşattılar. Bizans elçileri yeni isteklerde bulundu. Ve Orhan
Çelebi'yi salıvermek tehdidi ile padişahı ürkütmeyi
denediler. II. Mehmet, susuyor ve kafasındaki planı uyguluyordu.
Karamanoğlu ile anlaştı. Yeniçeri ocağını gözden
geçirdi ve askeri, disiplin altında avucuna topladı.. İstanbul
Boğazı'nda Yıldırım Bayezid tarafından yapılmış olan Anadolu Hisarı'nın
tam karşısına, Rumeli Hisarı'nın yapılmasını emretti. Padişah ve
paşaların gayreti ile 5.5 ay gibi kısa bir zaman içinde hisar
tamamlandı (1452).
ŞEHRE GİRMEYE TEREDDÜT EDİYORDU
Hisarın bitirilmesi üzerine Turhan Bey oğulları emrinde, bir
kuvveti Mora'ya geçirerek, Bizans imparatoru Konstantin'in
kardeşlerini baskı altına aldı. Sıra İstanbul'un fethine gelmişti. II.
Mehmet, saray divanını topladı, fikrini açtı. Zağnos ve
Şehabettin paşalar padişahın düşüncesinden yana idiler ama,
Çandarlı Halil ve bazı arkadaşları İstanbul'un fethini
şüpheli görüyorlardı. II. Mehmet büyük bir
sükûnetle konuşulanları dinledi ve istediği savaş kararını
meclisten aldı. İlk iş olarak gönderdiği bir kuvvetle İstanbul ve
çevresini yağma ettirdi. Konstantin, arkadan kuşatmanın
geleceğini farkettiği için, kapıları ördürüp
surları tamir ettirdi. II. Mehmet, Karadeniz kıyılarındaki kaleleri,
şehrin fethine hazırlık olmak üzere birer birer ele
geçirdi. Edirne'de büyük toplar
dökülüyordu, bu topların her biri Edirne'den İstanbul'a
400 asker ve 60 manda gücüyle çekilebilmiştir. Ayrıca
uçan alevli bombalar hazırlanmıştı. 6 Nisanda kuşatma başladı,
mancınıkla atılan bombalar surları aşarak şehrin içine
düşüyor, İstanbul'u velveleye veriyordu. 18 Nisanda adalar
alındı, 22 Nisan gecesi bir mucize başarılmış Türk donanması
karadan yürütülüp Haliç'e indirilmişti. 5
Mayısta Beyoğlu tepelerine Türk topları yerleştirildi. 26 Mayısta
Papa'nın teşviki ile gönderilen Macaristan elçileri Fatih'i
ziyaret ederek, savaşa devam ettiği takdirde bütün Avrupa
devletlerinin kendisine savaş açacaklarını bildirdiler. 29 Mayıs
günü sabahı da Türk topçularının açtığı
kahredici ateş altında Türk yiğitleri surlara tırmanmaya
başlamıştı. Bizans İmparatoru Konstantin öldü, şehir alındı
ve Fatih beyaz atının üzerinde İstanbul'a girdi.
RUMLARA VE YAHUDİLERE İMTİYAZ TANIDI
Fetihle birlikte, Çandarlı Kara Halil'i ve Bizans'a âlet
olmuş Orhan Çelebi 'yi idam ettirdi. Bütün dünya,
Bizanslı Rumların zulüm göreceklerini bekliyorlardı. Fatih,
Rumların ve Yahudilerin dinî teşkilâtını olduğu gibi
bıraktı ve kendilerine imtiyaz tanıdı. Bu tolerans örneği
bugün de dünya tarihçilerinin örnek saydıkları
bir davranıştır.
Fatih İstanbul'u aldıktan sonra imparatorluğun sınırlarını genişletmek
için çeşitli savaşlar verdi. 1481'de yeni bir sefere
çıkmak üzere iken şüpheli bir şekilde öldü.
Fatih'in zehirlendiği hususundaki iddialar bugün de kuvvetlidir.
Fatih, Batı uygarlığı ile direkt teması kuran padişahlardan biridir.
İtalya'dan ressam Bellini'yi davet ederek portresini yaptırdığı
bilindiği gibi bazı Batı mimarlarını da davet ederek eserler
vermelerini sağladığı bir gerçektir.
Fatih, Osmanlı tarihinin en büyük padişahlarından biri, belki de en büyüğüdür.
İmparatorluğu'na son veren hükümdar. Osmanlı hanedanının ilk
resmî sultanı. 29 Mart cumartesi gecesi Edirne Eski Saray'da
doğdu. Babası II. Murad, annesi İsfendiyar Beyi'nin kızı Hatice
Hüma Sultan'dır. Tahsile başlayana kadar geçen zaman
içinde, Edirne Sarayı ve II. Murad'ın Bursa'daki evinde yaşadı.
Ve gelenek gereği yedi yaşında okumaya başladığı zaman üç
ayrı hocadan ders aldı. Kültür, sanat ve askerlik konularında
gördüğü bu dersler, zamanın en ileri gelen bilginleri
tarafından veriliyordu.
1443'de Amasya Valisi iken ölen ağabeysi Alâaddin Ali
Çelebi'den sonra, tahtın tek varisi olmuştu. 11 yaşında Manisa
Valiliği'ne atandı. Ve 12 yaşına bastığı yıl da, babası tahttan feragat
ederek kendisinin yerine oğlunu hükümdar yaptı.
Bu feragat, tarihlerde çeşitli yorumlara yol açmıştır.
Bazı tarihçiler II. Murad'ın Osmanlı ileri gelenlerinin
ellerinde biriktirdikleri varlığı devlete intikal ettirmek sureti ile
ikta sistemini yürürlüğe koymak istemesinden
kaynaklandığını ileri sürerler. Diğer tarihçiler de II.
Murad'ın, sağlığında oğlunun hükümdarlığını görmek
istemesi sebebi ile bu feragatte bulunduğunu yazarlar. Ancak, 12
yaşındaki II. Mehmet'in padişahlığının devlet ileri gelenlerini memnun
etmediğine bakılacak olursa, birinci ihtimal zayıf düşer.
BİZANS VE VENEDİKLİLERLE BİRER YILLIK ANLAŞMA İMZALADI
Murad Han, Balkanlarda barışı sağladıktan sonra çekilmişti.
Fakat Papa'nın da zorlaması ile Macar kralı bir Haçlı seferi
düzenledi. 100.000 kişilik bir Haçlı ordusu Türk
sınırlarını geçti. Edirne'de toplanan saltanat şûrası II.
Murad'ı padişahlığa davet etmeye karar verdi. Sultan Murad önce bu
daveti reddetti ise de daha sonra oğlunun: "Eğer padişah biz isek size
buyuruyoruz, gelip ordunuzun başına geçin, yok siz iseniz,
devletinizi müdafaa edin" demesi üzerine II. Murad daveti
kabul etti. Ve Varna'da düşman ordusunu yendi. Osmanlı ileri
gelenleri, Fatih adına basılan paraya hile karıştırıp eksik para
bastılar. Bu, askerin maaşından indirmek demekti. Zafer kazanmış
Yeniçeri buna isyan etti. Edirne'de yangın çıkarıp şehrin
yarıdan fazlasının yanmasına sebep oldu. Genç padişah öfke
ve üzüntü içinde idi. "Babamızın verdiği
saltanatı bizden kıskandılar" diyordu. Bu durum karşısında Sultan Murad
tekrar tahtına döndü. 3 Şubat 1451 günü 48 yaşında
iken hayata gözlerini yumunca, II. Mehmed yeniden Osmanlı tahtına
oturdu.
Yeni padişahı genç ve tecrübesiz gören Batılı
hükümdarlar ve Bizans, ümitlere kapıldılar. Bizans
ordusu, Çorlu'ya kadar olan toprakları işgal edip, elinde
bulunan şehzade Orhan'ı "Sultan" tanıdığını ilân etti.
Karamanoğlu İbrahim Bey de Akşehir ve Seydişehir'i aldı. Sırplar, II.
Mehmet'in tahta çıktığı zaman memleketine gönderdiği Mara
Sultan'ın masraflarına karşılık Alacahisar'ı istediler. II. Mehmet,
bunların hepsini kabul etti. Bizanslılarla ve Venediklilerle
üç yıl süreli birer anlaşma imzaladı. Padişahın bu
tutumunu yanlış değerlendiren Batılılar, Çanakkale Boğazı'nı
kuşattılar. Bizans elçileri yeni isteklerde bulundu. Ve Orhan
Çelebi'yi salıvermek tehdidi ile padişahı ürkütmeyi
denediler. II. Mehmet, susuyor ve kafasındaki planı uyguluyordu.
Karamanoğlu ile anlaştı. Yeniçeri ocağını gözden
geçirdi ve askeri, disiplin altında avucuna topladı.. İstanbul
Boğazı'nda Yıldırım Bayezid tarafından yapılmış olan Anadolu Hisarı'nın
tam karşısına, Rumeli Hisarı'nın yapılmasını emretti. Padişah ve
paşaların gayreti ile 5.5 ay gibi kısa bir zaman içinde hisar
tamamlandı (1452).
ŞEHRE GİRMEYE TEREDDÜT EDİYORDU
Hisarın bitirilmesi üzerine Turhan Bey oğulları emrinde, bir
kuvveti Mora'ya geçirerek, Bizans imparatoru Konstantin'in
kardeşlerini baskı altına aldı. Sıra İstanbul'un fethine gelmişti. II.
Mehmet, saray divanını topladı, fikrini açtı. Zağnos ve
Şehabettin paşalar padişahın düşüncesinden yana idiler ama,
Çandarlı Halil ve bazı arkadaşları İstanbul'un fethini
şüpheli görüyorlardı. II. Mehmet büyük bir
sükûnetle konuşulanları dinledi ve istediği savaş kararını
meclisten aldı. İlk iş olarak gönderdiği bir kuvvetle İstanbul ve
çevresini yağma ettirdi. Konstantin, arkadan kuşatmanın
geleceğini farkettiği için, kapıları ördürüp
surları tamir ettirdi. II. Mehmet, Karadeniz kıyılarındaki kaleleri,
şehrin fethine hazırlık olmak üzere birer birer ele
geçirdi. Edirne'de büyük toplar
dökülüyordu, bu topların her biri Edirne'den İstanbul'a
400 asker ve 60 manda gücüyle çekilebilmiştir. Ayrıca
uçan alevli bombalar hazırlanmıştı. 6 Nisanda kuşatma başladı,
mancınıkla atılan bombalar surları aşarak şehrin içine
düşüyor, İstanbul'u velveleye veriyordu. 18 Nisanda adalar
alındı, 22 Nisan gecesi bir mucize başarılmış Türk donanması
karadan yürütülüp Haliç'e indirilmişti. 5
Mayısta Beyoğlu tepelerine Türk topları yerleştirildi. 26 Mayısta
Papa'nın teşviki ile gönderilen Macaristan elçileri Fatih'i
ziyaret ederek, savaşa devam ettiği takdirde bütün Avrupa
devletlerinin kendisine savaş açacaklarını bildirdiler. 29 Mayıs
günü sabahı da Türk topçularının açtığı
kahredici ateş altında Türk yiğitleri surlara tırmanmaya
başlamıştı. Bizans İmparatoru Konstantin öldü, şehir alındı
ve Fatih beyaz atının üzerinde İstanbul'a girdi.
RUMLARA VE YAHUDİLERE İMTİYAZ TANIDI
Fetihle birlikte, Çandarlı Kara Halil'i ve Bizans'a âlet
olmuş Orhan Çelebi 'yi idam ettirdi. Bütün dünya,
Bizanslı Rumların zulüm göreceklerini bekliyorlardı. Fatih,
Rumların ve Yahudilerin dinî teşkilâtını olduğu gibi
bıraktı ve kendilerine imtiyaz tanıdı. Bu tolerans örneği
bugün de dünya tarihçilerinin örnek saydıkları
bir davranıştır.
Fatih İstanbul'u aldıktan sonra imparatorluğun sınırlarını genişletmek
için çeşitli savaşlar verdi. 1481'de yeni bir sefere
çıkmak üzere iken şüpheli bir şekilde öldü.
Fatih'in zehirlendiği hususundaki iddialar bugün de kuvvetlidir.
Fatih, Batı uygarlığı ile direkt teması kuran padişahlardan biridir.
İtalya'dan ressam Bellini'yi davet ederek portresini yaptırdığı
bilindiği gibi bazı Batı mimarlarını da davet ederek eserler
vermelerini sağladığı bir gerçektir.
Fatih, Osmanlı tarihinin en büyük padişahlarından biri, belki de en büyüğüdür.
