Anasayfa
1.KISIM
Genel Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Tanımlar ve İlkeler
Amaç
MADDE
1. - Bu Kanunun amacı; hayvanların rahat yaşamlarını ve hayvanlara iyi
ve uygun muamele edilmesini temin etmek, hayvanların acı, ıstırap ve
eziyet çekmelerine karşı en iyi şekilde korunmalarını, her türlü
mağduriyetlerinin önlenmesini sağlamaktır.
Kapsam
MADDE
2. - Bu Kanun, amaç maddesi doğrultusunda yapılacak düzenlemeleri,
alınacak önlemleri, sağlanacak eşgüdümü, denetim, sınırlama ve
yükümlülükler ile tâbi olunacak cezaî hükümleri kapsar.
Tanımlar
MADDE 3. - Bu Kanunda geçen terimlerden;
a)Yaşama ortamı: Bir hayvanın veya hayvan topluluğunun doğal olarak yaşadığı yeri,
b) Etoloji: Bir hayvan türünün doğuştan gelen, kendine özgü davranışlarını inceleyen bilim dalını,
c)
Ekosistem: Canlıların kendi aralarında ve cansız çevreleriyle
ilişkilerini bir düzen içinde yürüttükleri biyolojik, fiziksel ve
kimyasal sistemi,
d) Tür: Birbirleriyle çiftleşebilen ve üreme yeteneğine sahip verimli döller verebilen populasyonları,
e) Evcil hayvan: İnsan tarafından kültüre alınmış ve eğitilmiş hayvanları,
f)
Sahipsiz hayvan: Barınacak yeri olmayan veya sahibinin ya da
koruyucusunun ev ve arazisinin sınırları dışında bulunan ve herhangi
bir sahip veya koruyucunun kontrolü ya da doğrudan denetimi altında
bulunmayan evcil hayvanları,
g) Güçten düşmüş hayvan: Bulaşıcı ve
salgın hayvan hastalıkları haricinde yaşlanma, sakatlanma, yaralanma ve
hastalanma gibi çeşitli nedenlerle fizikî olarak iş yapabilme
yeteneğini kaybetmiş binek ve yük hayvanlarını,
h)Yabani hayvan: Doğada serbest yaşayan evcilleştirilmemiş ve kültüre alınmamış omurgalı ve omurgasız hayvanları,
ı)
Ev ve süs hayvanı: İnsan tarafından özellikle evde, işyerlerinde ya da
arazisinde özel zevk ve refakat amacıyla muhafaza edilen veya edilmesi
tasarlanan bakımı ve sorumluluğu sahiplerince üstlenilen her türlü
hayvanı,
j) Kontrollü hayvan: Bir kişi, kuruluş, kurum ya da tüzel
kişilik tarafından sahiplenilen, bakımı, aşıları, periyodik sağlık
kontrolleri yapılan işaretlenmiş kayıt altındaki ev ve süs hayvanlarını,
k) Hayvan bakımevi: Hayvanların rehabilite edileceği bir tesisi,
l)
Deney: Herhangi bir hayvanın acı, eziyet, üzüntü veya uzun süreli
hasara neden olacak deneysel ya da diğer bilimsel amaçlarla
kullanılmasını,
m) Deney hayvanı: Deneyde kullanılan ya da kullanılacak olan hayvanı,
n) Kesim hayvanı: Gıda amaçlı kesimi yapılan hayvanları,
o) Bakanlık: Çevre ve Orman Bakanlığını,
İfade eder.
İlkeler
MADDE 4. - Hayvanların korunmasına ve rahat yaşamalarına ilişkin temel ilkeler şunlardır:
a) Bütün hayvanlar eşit doğar ve bu Kanun hükümleri çerçevesinde yaşama hakkına sahiptir.
b)
Evcil hayvanlar, türüne özgü hayat şartları içinde yaşama özgürlüğüne
sahiptir. Sahipsiz hayvanların da, sahipli hayvanlar gibi yaşamları
desteklenmelidir.
c) Hayvanların korunması, gözetilmesi, bakımı ve kötü muamelelerden uzak tutulması için gerekli önlemler alınmalıdır.
d)
Hiçbir maddî kazanç ve menfaat amacı gütmeksizin, sadece insanî ve
vicdanî sorumluluklarla, sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanlara bakan
veya bakmak isteyen ve bu Kanunda öngörülen koşulları taşıyan gerçek ve
tüzel kişilerin teşviki ve bu kapsamda eşgüdüm sağlanması esastır.
e) Nesli yok olma tehlikesi altında bulunan tür ve bunların yaşama ortamlarının korunması esastır.
f)
Yabani hayvanların yaşama ortamlarından koparılmaması, doğada serbestçe
yaşayan bir hayvanın yakalanıp özgürlükten yoksun bırakılmaması esastır.
g)
Hayvanların korunması ve rahat yaşamalarının sağlanmasında; insanlarla
diğer hayvanların hijyen, sağlık ve güvenlikleri de dikkate alınmalıdır.
h) Hayvanların türüne özgü şartlarda bakılması, beslenmesi, barındırılma ve taşınması esastır.
ı)
Hayvanları taşıyan ve taşıtanlar onları türüne ve özelliğine uygun
ortam ve şartlarda taşımalı, taşıma sırasında beslemeli ve bakımını
yapmalıdırlar.
j) Yerel yönetimlerin, gönüllü kuruluşlarla işbirliği
içerisinde, sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanların korunması için hayvan
bakımevleri ve hastaneler kurarak onların bakımlarını ve tedavilerini
sağlamaları ve eğitim çalışmaları yapmaları esastır.
k) Kontrolsüz
üremeyi önlemek amacıyla, toplu yaşanan yerlerde beslenen ve
barındırılan kedi ve köpeklerin sahiplerince kısırlaştırılması esastır.
Bununla birlikte, söz konusu hayvanlarını yavrulatmak isteyenler,
doğacak yavruları belediyece kayıt altına aldırarak bakmakla ve/veya
dağıtımını yapmakla yükümlüdür.
İKİNCİ KISIM
Koruma Tedbirleri
BİRİNCİ BÖLÜM
Hayvanların Sahiplenilmesi, Bakımı ve Korunması
Hayvanların sahiplenilmesi ve bakımı
MADDE
5. - Bir hayvanı, bakımının gerektirdiği yaygın eğitim programına
katılarak sahiplenen veya ona bakan kişi, hayvanı barındırmak, hayvanın
türüne ve üreme yöntemine uygun olan etolojik ihtiyaçlarını temin
etmek, sağlığına dikkat etmek, insan, hayvan ve çevre sağlığı açısından
gerekli tüm önlemleri almakla yükümlüdür.
Hayvan sahipleri, sahip
oldukları hayvanlardan kaynaklanan çevre kirliliğini ve insanlara
verilebilecek zarar ve rahatsızlıkları önleyici tedbirleri almakla
yükümlü olup; zamanında ve yeterli seviyede tedbir alınmamasından
kaynaklanan zararları tazmin etmek zorundadırlar.
Ev ve süs hayvanı
satan kişiler, bu hayvanların bakımı ve korunması ile ilgili olarak
yerel yönetimler tarafından düzenlenen eğitim programlarına katılarak
sertifika almakla yükümlüdürler.
Ev ve süs hayvanı ve kontrollü
hayvanları bulundurma ve sahiplenme şartları, hayvan bakımı konularında
verilecek eğitim ile ilgili usul ve esaslar ile sahiplenilerek bakılan
hayvanların çevreye verecekleri zarar ve rahatsızlıkları önleyici
tedbirler, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile eşgüdüm sağlanmak
suretiyle, İçişleri Bakanlığı ve ilgili kuruluşların görüşü alınarak
Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
Ticarî amaç
güdülmeden bilhassa ev ve bahçesi içerisinde bakılan ev ve süs
hayvanları sahiplerinin borcundan dolayı haczedilemezler.
Ev ve süs
hayvanlarının üretimini ve ticaretini yapanlar, hayvanları sahiplenen
ve onu üretmek için seçenler annenin ve yavrularının sağlığını
tehlikeye atmamak için gerekli anatomik, fizyolojik ve davranış
karakteristikleri ile ilgili önlemleri almakla yükümlüdür.
Ev ve süs
hayvanları ile kontrollü hayvanlardan, doğal yaşama ortamlarına tekrar
uyum sağlayamayacak durumda olanlar terk edilemez; beslenemeyeceği ve
iklimine uyum sağlayamayacağı ortama bırakılamaz. Ancak, yeniden
sahiplendirme yapılabilir ya da hayvan bakımevlerine teslim edilebilir.
Sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanların korunması
MADDE
6. - Sahipsiz ya da güçten düşmüş hayvanların, 3285 sayılı Hayvan
Sağlığı Zabıtası Kanununda öngörülen durumlar dışında öldürülmeleri
yasaktır.
Güçten düşmüş hayvanlar ticarî ve gösteri amaçlı veya herhangi bir şekilde binicilik ve taşımacılık amacıyla çalıştırılamaz.
Sahipsiz
hayvanların korunması, bakılması ve gözetimi için yürürlükteki mevzuat
hükümleri çerçevesinde, yerel yönetimler yetki ve sorumluluklarına
ilişkin düzenlemeler ile çevreye olabilecek olumsuz etkilerini
gidermeye yönelik tedbirler, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ve İçişleri
Bakanlığı ile eşgüdüm sağlanarak, diğer ilgili kuruluşların da görüşü
alınmak suretiyle Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
Sahipsiz
veya güçten düşmüş hayvanların en hızlı şekilde yerel yönetimlerce
kurulan veya izin verilen hayvan bakımevlerine götürülmesi zorunludur.
Bu hayvanların öncelikle söz konusu merkezlerde oluşturulacak müşahede
yerlerinde tutulması sağlanır. Müşahede yerlerinde kısırlaştırılan,
aşılanan ve rehabilite edilen hayvanların kaydedildikten sonra
öncelikle alındıkları ortama bırakılmaları esastır.
Sahipsiz veya
güçten düşmüş hayvanların toplatılması ve hayvan bakımevlerinin çalışma
usul ve esasları, ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri alınarak
Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenir. Hayvan bakımevleri ve
hastanelerin kurulması amacıyla Hazineye ait araziler öncelikle tahsis
edilir. Amacı dışında kullanıldığı tespit edilen arazilerin tahsisi
iptal edilir.
Hiçbir kazanç ve menfaat sağlamamak kaydıyla sadece
insanî ve vicdanî amaçlarla sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanlara bakan
veya bakmak isteyen ve bu Kanunda öngörülen şartları taşıyan gerçek ve
tüzel kişilere; belediyeler, orman idareleri, Maliye Bakanlığı,
Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından, mülkiyeti idarelerde kalmak
koşuluyla arazi ve buna ait binalar ve demirbaşlar tahsis edilebilir.
Tahsis edilen arazilerin üzerinde amaca uygun tesisler ilgili
Bakanlığın/İdarenin izni ile yapılır.
Genel Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Tanımlar ve İlkeler
Amaç
MADDE
1. - Bu Kanunun amacı; hayvanların rahat yaşamlarını ve hayvanlara iyi
ve uygun muamele edilmesini temin etmek, hayvanların acı, ıstırap ve
eziyet çekmelerine karşı en iyi şekilde korunmalarını, her türlü
mağduriyetlerinin önlenmesini sağlamaktır.
Kapsam
MADDE
2. - Bu Kanun, amaç maddesi doğrultusunda yapılacak düzenlemeleri,
alınacak önlemleri, sağlanacak eşgüdümü, denetim, sınırlama ve
yükümlülükler ile tâbi olunacak cezaî hükümleri kapsar.
Tanımlar
MADDE 3. - Bu Kanunda geçen terimlerden;
a)Yaşama ortamı: Bir hayvanın veya hayvan topluluğunun doğal olarak yaşadığı yeri,
b) Etoloji: Bir hayvan türünün doğuştan gelen, kendine özgü davranışlarını inceleyen bilim dalını,
c)
Ekosistem: Canlıların kendi aralarında ve cansız çevreleriyle
ilişkilerini bir düzen içinde yürüttükleri biyolojik, fiziksel ve
kimyasal sistemi,
d) Tür: Birbirleriyle çiftleşebilen ve üreme yeteneğine sahip verimli döller verebilen populasyonları,
e) Evcil hayvan: İnsan tarafından kültüre alınmış ve eğitilmiş hayvanları,
f)
Sahipsiz hayvan: Barınacak yeri olmayan veya sahibinin ya da
koruyucusunun ev ve arazisinin sınırları dışında bulunan ve herhangi
bir sahip veya koruyucunun kontrolü ya da doğrudan denetimi altında
bulunmayan evcil hayvanları,
g) Güçten düşmüş hayvan: Bulaşıcı ve
salgın hayvan hastalıkları haricinde yaşlanma, sakatlanma, yaralanma ve
hastalanma gibi çeşitli nedenlerle fizikî olarak iş yapabilme
yeteneğini kaybetmiş binek ve yük hayvanlarını,
h)Yabani hayvan: Doğada serbest yaşayan evcilleştirilmemiş ve kültüre alınmamış omurgalı ve omurgasız hayvanları,
ı)
Ev ve süs hayvanı: İnsan tarafından özellikle evde, işyerlerinde ya da
arazisinde özel zevk ve refakat amacıyla muhafaza edilen veya edilmesi
tasarlanan bakımı ve sorumluluğu sahiplerince üstlenilen her türlü
hayvanı,
j) Kontrollü hayvan: Bir kişi, kuruluş, kurum ya da tüzel
kişilik tarafından sahiplenilen, bakımı, aşıları, periyodik sağlık
kontrolleri yapılan işaretlenmiş kayıt altındaki ev ve süs hayvanlarını,
k) Hayvan bakımevi: Hayvanların rehabilite edileceği bir tesisi,
l)
Deney: Herhangi bir hayvanın acı, eziyet, üzüntü veya uzun süreli
hasara neden olacak deneysel ya da diğer bilimsel amaçlarla
kullanılmasını,
m) Deney hayvanı: Deneyde kullanılan ya da kullanılacak olan hayvanı,
n) Kesim hayvanı: Gıda amaçlı kesimi yapılan hayvanları,
o) Bakanlık: Çevre ve Orman Bakanlığını,
İfade eder.
İlkeler
MADDE 4. - Hayvanların korunmasına ve rahat yaşamalarına ilişkin temel ilkeler şunlardır:
a) Bütün hayvanlar eşit doğar ve bu Kanun hükümleri çerçevesinde yaşama hakkına sahiptir.
b)
Evcil hayvanlar, türüne özgü hayat şartları içinde yaşama özgürlüğüne
sahiptir. Sahipsiz hayvanların da, sahipli hayvanlar gibi yaşamları
desteklenmelidir.
c) Hayvanların korunması, gözetilmesi, bakımı ve kötü muamelelerden uzak tutulması için gerekli önlemler alınmalıdır.
d)
Hiçbir maddî kazanç ve menfaat amacı gütmeksizin, sadece insanî ve
vicdanî sorumluluklarla, sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanlara bakan
veya bakmak isteyen ve bu Kanunda öngörülen koşulları taşıyan gerçek ve
tüzel kişilerin teşviki ve bu kapsamda eşgüdüm sağlanması esastır.
e) Nesli yok olma tehlikesi altında bulunan tür ve bunların yaşama ortamlarının korunması esastır.
f)
Yabani hayvanların yaşama ortamlarından koparılmaması, doğada serbestçe
yaşayan bir hayvanın yakalanıp özgürlükten yoksun bırakılmaması esastır.
g)
Hayvanların korunması ve rahat yaşamalarının sağlanmasında; insanlarla
diğer hayvanların hijyen, sağlık ve güvenlikleri de dikkate alınmalıdır.
h) Hayvanların türüne özgü şartlarda bakılması, beslenmesi, barındırılma ve taşınması esastır.
ı)
Hayvanları taşıyan ve taşıtanlar onları türüne ve özelliğine uygun
ortam ve şartlarda taşımalı, taşıma sırasında beslemeli ve bakımını
yapmalıdırlar.
j) Yerel yönetimlerin, gönüllü kuruluşlarla işbirliği
içerisinde, sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanların korunması için hayvan
bakımevleri ve hastaneler kurarak onların bakımlarını ve tedavilerini
sağlamaları ve eğitim çalışmaları yapmaları esastır.
k) Kontrolsüz
üremeyi önlemek amacıyla, toplu yaşanan yerlerde beslenen ve
barındırılan kedi ve köpeklerin sahiplerince kısırlaştırılması esastır.
Bununla birlikte, söz konusu hayvanlarını yavrulatmak isteyenler,
doğacak yavruları belediyece kayıt altına aldırarak bakmakla ve/veya
dağıtımını yapmakla yükümlüdür.
İKİNCİ KISIM
Koruma Tedbirleri
BİRİNCİ BÖLÜM
Hayvanların Sahiplenilmesi, Bakımı ve Korunması
Hayvanların sahiplenilmesi ve bakımı
MADDE
5. - Bir hayvanı, bakımının gerektirdiği yaygın eğitim programına
katılarak sahiplenen veya ona bakan kişi, hayvanı barındırmak, hayvanın
türüne ve üreme yöntemine uygun olan etolojik ihtiyaçlarını temin
etmek, sağlığına dikkat etmek, insan, hayvan ve çevre sağlığı açısından
gerekli tüm önlemleri almakla yükümlüdür.
Hayvan sahipleri, sahip
oldukları hayvanlardan kaynaklanan çevre kirliliğini ve insanlara
verilebilecek zarar ve rahatsızlıkları önleyici tedbirleri almakla
yükümlü olup; zamanında ve yeterli seviyede tedbir alınmamasından
kaynaklanan zararları tazmin etmek zorundadırlar.
Ev ve süs hayvanı
satan kişiler, bu hayvanların bakımı ve korunması ile ilgili olarak
yerel yönetimler tarafından düzenlenen eğitim programlarına katılarak
sertifika almakla yükümlüdürler.
Ev ve süs hayvanı ve kontrollü
hayvanları bulundurma ve sahiplenme şartları, hayvan bakımı konularında
verilecek eğitim ile ilgili usul ve esaslar ile sahiplenilerek bakılan
hayvanların çevreye verecekleri zarar ve rahatsızlıkları önleyici
tedbirler, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile eşgüdüm sağlanmak
suretiyle, İçişleri Bakanlığı ve ilgili kuruluşların görüşü alınarak
Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
Ticarî amaç
güdülmeden bilhassa ev ve bahçesi içerisinde bakılan ev ve süs
hayvanları sahiplerinin borcundan dolayı haczedilemezler.
Ev ve süs
hayvanlarının üretimini ve ticaretini yapanlar, hayvanları sahiplenen
ve onu üretmek için seçenler annenin ve yavrularının sağlığını
tehlikeye atmamak için gerekli anatomik, fizyolojik ve davranış
karakteristikleri ile ilgili önlemleri almakla yükümlüdür.
Ev ve süs
hayvanları ile kontrollü hayvanlardan, doğal yaşama ortamlarına tekrar
uyum sağlayamayacak durumda olanlar terk edilemez; beslenemeyeceği ve
iklimine uyum sağlayamayacağı ortama bırakılamaz. Ancak, yeniden
sahiplendirme yapılabilir ya da hayvan bakımevlerine teslim edilebilir.
Sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanların korunması
MADDE
6. - Sahipsiz ya da güçten düşmüş hayvanların, 3285 sayılı Hayvan
Sağlığı Zabıtası Kanununda öngörülen durumlar dışında öldürülmeleri
yasaktır.
Güçten düşmüş hayvanlar ticarî ve gösteri amaçlı veya herhangi bir şekilde binicilik ve taşımacılık amacıyla çalıştırılamaz.
Sahipsiz
hayvanların korunması, bakılması ve gözetimi için yürürlükteki mevzuat
hükümleri çerçevesinde, yerel yönetimler yetki ve sorumluluklarına
ilişkin düzenlemeler ile çevreye olabilecek olumsuz etkilerini
gidermeye yönelik tedbirler, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ve İçişleri
Bakanlığı ile eşgüdüm sağlanarak, diğer ilgili kuruluşların da görüşü
alınmak suretiyle Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
Sahipsiz
veya güçten düşmüş hayvanların en hızlı şekilde yerel yönetimlerce
kurulan veya izin verilen hayvan bakımevlerine götürülmesi zorunludur.
Bu hayvanların öncelikle söz konusu merkezlerde oluşturulacak müşahede
yerlerinde tutulması sağlanır. Müşahede yerlerinde kısırlaştırılan,
aşılanan ve rehabilite edilen hayvanların kaydedildikten sonra
öncelikle alındıkları ortama bırakılmaları esastır.
Sahipsiz veya
güçten düşmüş hayvanların toplatılması ve hayvan bakımevlerinin çalışma
usul ve esasları, ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri alınarak
Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenir. Hayvan bakımevleri ve
hastanelerin kurulması amacıyla Hazineye ait araziler öncelikle tahsis
edilir. Amacı dışında kullanıldığı tespit edilen arazilerin tahsisi
iptal edilir.
Hiçbir kazanç ve menfaat sağlamamak kaydıyla sadece
insanî ve vicdanî amaçlarla sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanlara bakan
veya bakmak isteyen ve bu Kanunda öngörülen şartları taşıyan gerçek ve
tüzel kişilere; belediyeler, orman idareleri, Maliye Bakanlığı,
Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından, mülkiyeti idarelerde kalmak
koşuluyla arazi ve buna ait binalar ve demirbaşlar tahsis edilebilir.
Tahsis edilen arazilerin üzerinde amaca uygun tesisler ilgili
Bakanlığın/İdarenin izni ile yapılır.
