Kökeni Kangal Köpeği'nin kökeni hakkında “rivayet” sayılabilecek bazı
görüşler vardır. Ancak, 11 Temmuz 2003'te düzenlenen I. Uluslararası
Kangal Köpeği Sempozyumu'nun sonuç bildirisinde, “büyük Türk göçleri
sırasında Türkistan'dan Anadolu'ya getirilen bir köpek ırkı olduğu”
kabul edilmiştir.

Kangal ilçesine de adını verdiği düşünülen,
Orta Asya'dan göç eden “Kanglı (Kangar)” Türk boyunun, göç ederken bu
köpek ırkını da getirdiği düşünülmektedir. Orhan Yılmaz, "Kangal Köpeği
/ Tarihi-Tanıtımı-Yetiştirilmesi-Islahı" adlı kitabında “Kanglı” Türk
boyunun Orta Asya'dan göç ederken yanlarında üç şeyi getirdiklerinden
bahseder; bunların at, it ve koyun olduğunu söyler. Kangalların, bu
boyun göç sırasında getirdiği bir ırk olduğunu kaydeder.

İlk
rivayete göre, Hint Mihracesi tarafından Osmanlı padişahına bir köpek
hediye edilir. Bu padişah muhtemelen Yavuz Sultan Selim'dir. Hediye
edilen köpek Kangal'ın Deliktaş köyü yakınlarında kaybolur. Köpek, tüm
aramalara rağmen bulunamaz. Kangal köpeğinin, bu kaybolan köpekten
türediği şeklindeki rivayete göre, Kangal köpeği'nin kökeni
Hindistan'dır.

Diğer bir rivayet ise, Kangal Köpeği'nin
kökeninin Anadolu olduğunu söyler. Eski Anadolu uygarlıklarının vahşi
hayvanlardan korunmak için, “aslan gibi güçlü” ve iri yarı olan bu
köpekleri kullandıkları söylenmektedir.

Evliya Çelebi de,
Seyahatnâme'sinde Kangal Köpekleri'nden bahseder. O da, bu köpeklerin
“aslan kadar güçlü” ve cüsseli olduğunu yazmaktadır. Doğan Kartay, hem
"Türk Çoban Köpeği Kangal" kitabında hem de I. Uluslararası Kangal
Köpeği Sempozyumu'nda sunduğu bildiride, Kangalların, Osmanlı döneminde
Yeniçeriler tarafından hem askeri işlerde hem de savaşlarda
kullanıldığından bahsetmektedir. Kartay'ın bildirisinde, Romalılarda
“aslan” sözcüğünün karşılığı olan “Samson” kelimesinin, Türkçe'ye
“Samsun” olarak yerleştiği ve Kangalların aslana benzetildiği için
Kangalları kullanan birliğe “Samsoncular” denildiğini söylemektedir.


Özellikleri ve kullanım alanları
Yavru
Kangal köpekleriKangal köpekleri genellikle çoban köpeği olarak
nitelendirilirler ancak bekçi köpeği tanımına daha çok uyarlar. Zira
diğer çoban köpeği türleri sürüyü korumaktan ziyade yönlendirme ve
yönetmekte ustadırlar. Kangal köpeğinin en belirgin özelliği ise
sahibine duyduğu aşırı sadakat ve buna bağlı olarak sahibine ait
olduğunu düşündüğü şeyleri korumaya yönelik kuvvetli içgüdüsüdür. Bu
nedenle çok iyi bir döğüşçüdür. Kurt, çakal gibi yabani hayvanlara
karşı çok etkin bir muhafız olmakla beraber aile fertlerine ve
özellikle de çocuklara karşı hiçbir tehdit oluşturmazlar. Dünyada kurt
boğabilen tek köpek ırkıdır.

Kangal köpekleri, örnek olarak
Namibya`da, Alman çoban köpeklerinden daha üstün koruyucu yeteneklere
sahip oldukları için, yaygın bir şekilde yerli çiftçiler tarafından
kulanılırlar.

Hiç çekinmeden bir ayıya saldıracak kadar cesur,
bir pumayı, domuzu öldürecak kadar güçlüdür. Afrikada manda sürülerini
çitalardan, sırtlanlardan ve hatta aslanlardan korumak için
kullanılmaktadır. İri ve güçlü bir köpek ırkı olmakla birlikte,
Kangal'dan hem çok daha iri, hem de gerek vücutça gerek çene gücü
açısından çok daha güçlü başka köpek ırkları da mevcuttur.